Ένα από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά πρότζεκτ, που έχουν πραγματοποιηθεί στη χώρα μας, αναμφίβολα είναι η τριλογία «Χάνος Ασπαρούχ». Η ομάδα, οι ηθοποιοί, οι κομπάρσοι που συμμετείχαν στην παραγωγή το 1980 ήταν πάνω από 100 000 άτομα. Το ιστορικό έπος, σε σκηνοθεσία του ακαδημαϊκού Λιουντμίλ Στάικοφ, παρακολουθεί τους αγώνες που οδηγούσε ο ιδρυτής του βουλγαρικού κράτους χάνος Ασπαρούχ για την εδραίωσή του στον γεωγραφικό και τον πολιτικό χάρτη του κόσμου πριν από 1340 χρόνια. Η φιλοδοξία να εμπνεύσει νέα ζωή στην ταινία, η αρχική διάρκεια της οποίας είναι 6 ώρες, μετατρέπει τον μηχανικό Ντομπρομίρ Τσότσοφ σε ιδιόμορφο σωτήρα της από τα αλύπητα ίχνη του χρόνου.

«Αυτή η ταινία είχε αφήσει μέσα μου βαθιά συναισθηματική εντύπωση. Δεν έχει προβληθεί επαρκώς στην τηλεόραση, αλλά είναι μια από τις μεγαλύτερες παραγωγές στην ιστορία του κινηματογράφου. Μετά από ανάλυση της ταινίας, πρότεινα να κάνουμε μια πιο σύντομη εκδοχή της τριλογίας και να προβληθεί στους κινηματογράφους.», εξηγεί ο μηχανικός Τσότσοφ για τη ΒΕΡ. Ακολουθεί αποκατάσταση της εικόνας και του ήχου της τριλογίας «Χάνος Ασπαρούχ», νέο μοντάζ και δραματική γραμμή, έργο και πάλι του ακαδημαϊκού Λιουντμίλ Στάικοφ.

«Αυτή η νέα σύντομη και αποκατεστημένη εκδοχή του «Χάνου Ασπαρούχ» υπό τον τίτλο «Ο χάνος και η αυτοκρατορία» είναι σημαντική, γιατί, από τη μία, αποτελεί δημιουργική φροντίδα για τη διατήρηση ορισμένων υποδειγμάτων, θα έλεγα, αριστουργημάτων του βουλγαρικού κινηματογράφου, που με την πάροδο του χρόνου καταστρέφονται.», εξηγεί ο κριτικός κινηματογράφου καθ. Μποζιντάρ Μάνοφ.

Η βουλγαρική κινηματογραφική κληρονομιά φυλάσσεται στα αρχεία της Βουλγαρικής Εθνικής Ταινιοθήκης, η οποία έχει την αποστολή να την προστατεύσει από την καταστροφή του χρόνου. Η εργασία για την ψηφιοποίηση των ταινιών, που ξεκίνησε το 2005, δε σταματά, αλλά απαιτεί αρκετό χρόνο, ανθρώπινους πόρους και ειδικές γνώσεις, επισημαίνει η διευθύντριά της Αντόνια Κοβάτσεβα.

«Εδώ φυλάσσονται 10 000 περίπου βουλγαρικές και 5000 ξένες ταινίες. Το 30% των βουλγαρικών έργων έχει ήδη ψηφιοποιηθεί.»

Σύμφωνα με τα λόγια της, στη Βουλγαρία ακόμη συχνά ρωτούν γιατί είναι απαραίτητη η ψηφιοποίηση της κινηματογραφικής κληρονομιάς, αλλά όχι και πώς φυλάσσεται:

«Θα ήθελα να μοιραστώ μια διαπίστωση, που έκανε η κινηματογραφική κοινότητα – σε κάθε μετάβαση του κινηματογράφου από μια τεχνολογία σε άλλη χάνεται ένα μεγάλο μέρος των ταινιών, που είχαν παραχθεί με την παλιά τεχνολογία. Πολύ συχνά το νέο λογισμικό δε διαβάζει το παλιό και γι’ αυτό είναι σημαντικό να φυλάσσουμε τις ταινίες σε μορφές, που θα μπορούν να διαβαστούν από τα συστήματα υψηλής τεχνολογίας που αλλάζουν συνεχώς.»

Όλα αυτά, μαζί με τις απαραίτητες ειδικές γνώσεις για τον ήχο, την εικόνα και τις ιδιαιτερότητες καθεμίας ταινίας, μετατρέπει την ψηφιοποίηση σε ολόκληρη επιστήμη. Η εκμάθησή της είναι πρόκληση, για την οποία δε λείπουν εθελοντές. Για να εκπαιδευτούν όμως είναι απαραίτητοι αρκετοί πόροι για βελτίωση των συνθηκών εργασίας και αγορά νέου εξοπλισμού.

«Από 7-8 χρόνια προσπαθούμε να λάβουμε χρηματοδότηση για απόκτηση τεχνολογικής αλυσίδας για ποιοτική ψηφιοποίηση και αποκατάσταση των ταινιών. Έχω ελπίδα, γιατί έχουμε λεπτομερή στρατηγική ψηφιοποίησης από το 2013, που εκπονήθηκε σε συνεργασία με ξένους συμβούλους. Ευτυχώς, κατορθώσαμε να γίνουμε μέρος του σχεδίου Ανάκαμψης και Σταθερότητας. Στο πλαίσιό του προβλέπονται 66 εκατομμύρια λέβα για ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Κονδύλια θα λάβουν η Βουλγαρική Εθνική Ταινιοθήκη, η Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση, το Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων, και η Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία, καθώς και όλα τα μουσεία και γκαλερί, που είναι κρατικά πολιτιστικά ινστιτούτα στον τομέα της κινητής πολιτιστικής κληρονομιάς.»

Σύμφωνα με την Αντόνια Κοβάτσεβα, η ψηφιοποίηση όλων των βουλγαρικών ταινιών μπορεί να πραγματοποιηθεί για 8 χρόνια από τουλάχιστον 11 άτομα, που δουλεύουν σε δύο βάρδιες.

Φωτογραφίες: αρχείο, bgnes

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα