Στις 3 Απριλίου 1879 η Σόφια ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της Βουλγαρίας. Η γιορτή της πόλης, που φέρει το όνομα της Εκκλησίας της Αγίας Σοφίας, είναι στις 17 Σεπτεμβρίου, όταν η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τις Αγίες Μάρτυρες Σόφια, Πίστη, Ελπίδα και Αγάπη. Πιστή στο σύνθημά της «Μεγαλώνει, αλλά δε γερνά», με την πάροδο του χρόνου η πρωτεύουσα μετατρέπεται σε μοντέρνα ευρωπαϊκή πόλη.

Ενδιαφέρουσα είναι η επέκτασή της σε δυτική κατεύθυνση στις αρχές του 20ού αιώνα. Σε αναζήτηση σωτηρίας από τους τρόμους της ταραχώδους περιόδου ανάμεσα στην Εξέγερση του Ιλίντεν και την υπογραφή της Συνθήκης του Νεϊγύ (1903-1920), εδώ άρχισαν να εγκαθίστανται πρόσφυγες από τη Μακεδονία, την Ανατολική και τη Βόρεια Θράκη, τις παραμεθόριες περιοχές της Ανατολικής Σερβίας.

Εξάλλου, η περιοχή προσέλκυσε και οικονομικούς μετανάστες, που έψαχναν για δουλειά στη μεγάλη πόλη, κυρίως από το Ράντομιρ, το Πέρνικ και το Κιουστεντίλ (Δυτική Βουλγαρία), οι οποίοι κάθε μέρα ταξίδευαν μέχρι το κοντινό σταθμό του τρένου «Ζάχαρνα φάμπρικα» και έμπνευσαν ζωή στον τόπο, που τότε βρισκόταν έξω από τα σύνορα της Σόφιας. Περίεργο είναι ότι όλοι οι δρόμοι, που κατοικούνταν από αυτούς τους μετανάστες, αργότερα θα φέρουν τα ονόματα βουλγαρικών πόλεων.

«Εκείνοι άρχισαν να εγκαθίστανται σ’ αυτό το μέρος της συνοικίας μετά το 1918-1919 και να χτίζουν πρόχειρα σπίτια. Η ιδέα ήταν να χτίσουν μικρό σπίτι ή δωμάτιο και μέσα σε ένα 24ωρο να έχει στέγη. Γιατί την επόμενη ημέρα, όταν έρθουν οι δημοτικές αρχές και η κατασκευή δεν έχει στέγη, την κατέστρεφαν. Μετά τη νομιμοποίηση της κατοικίας, έχτιζαν και άλλα δωμάτια. Άλλη λύση ήταν στο σπίτι να υπάρχει μωρό ή έγκυος γυναίκα. Τότε οι αρχές παραχωρούσαν μεγαλύτερη περίοδο για την ολοκλήρωση του σπιτιού. Γι’ αυτό τότε οι άνθρωποι έχτιζαν όσο το δυνατό μικρότερα σπίτια με κοινές προσπάθειες, γιατί μετοικούσαν συγγενείς, αδερφοί, ολόκληρα γένη», αποκαλύπτει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για τις πρώτες δυσκολίες η Ρουμπίνκα Μίλεβα, βιβλιοθηκάριος στον πολιτιστικό σύλλογο «Γκεόργκι Στόικοφ Ρακόβσκι – 1925». 

Σήμερα οι δρόμοι, που φέρουν ονόματα βουλγαρικών πόλεων, βρίσκονται στη συνοικία Άγια Τριάδα και διαμορφώνουν περιοχή με σχήμα τραπεζίου. Στους παλιούς χάρτες της Σόφιας που έχουν διασωθεί, φαίνεται ότι οι δρόμοι με ονόματα βουλγαρικών πόλεων ήταν 23, σήμερα έχουν απομείνει 13 – Πλόβντιβ, Βίντιν, Οριάχοβο, Μέλνικ, Βάρνα, Τραν, Καζανλάκ, Μπουργκάς, Ρούσε, Γιάμπολ, Πέτριτς, Βράτσα, και Χβόινα. Από τον σύγχρονο χάρτη εξαφανίζονται μερικές οδοί – Ντούπνιτσα, Ελένα, Ράντομιρ, Πάζαρτζικ, Λόβετς, Τσιρπάν, Σεβλίεβο, Μπερκόβιτσα, Νεβροκόπ, ενώ η οδός Κιουστεντίλ μετονομάστηκε Τραν. 

Επιπρόσθετες πληροφορίες προσφέρει τον «Οδηγό της Σόφιας» που εκδόθηκε το 1935, στον οποίο οι οδοί παρουσιάζονται με αλφαβητική σειρά και ήδη υπάρχουν με τα ονόματα βουλγαρικών πόλεων.

«Σε καμία περίπτωση όμως τα ονόματα των δρόμων δεν έχουν σχέση με τους μετανάστες από τη συγκεκριμένη πόλη», τονίζει η Ρουμπίνκα Μίλεβα. – «Όταν μίλησα με τους πιο ηλικιωμένους κατοίκους της συνοικίας, μου είπαν ότι είχαν ακούσει από τους γονείς τους ότι πριν από το 1925 οι δρόμοι δεν είχαν ονόματα, αλλά μόνο αριθμούς. Τα ονόματα των πόλεων εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο Σχέδιο της Σόφιας του 1928. Γιατί όμως αποφασίστηκε έτσι, κανένας δεν μπόρεσε να μου απαντήσει, δεν έχω βρει και έγγραφα με τέτοιες πληροφορίες. Φαίνεται ότι ο Δήμος έλαβε απόφαση αυτή η νέα συνοικία, χαοτική, χωρίς αριθμούς, χωρίς ονόματα, που επεκτεινόταν συνεχώς στα δυτικά περίχωρα της Σόφιας, να διαμορφωθεί με τον τρόπο αυτό.»

Φωτογραφίες: Ντεσισλάβα Σέμκοφσκα, bgmaps.com
Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα