Σύμφωνα με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού δεν πρέπει να υπερβαίνει το 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και το συνολικό δημόσιο χρέος δεν πρέπει να υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ.

Μέχρι στιγμής, η Βουλγαρία τηρεί αυστηρά αυτά τα κριτήρια και οι δημόσιες δαπάνες παρακολουθούνται στενά. Δεν είναι τυχαίο ότι η Βουλγαρία ήταν μεταξύ των καλύτερων κρατών-μελών της ΕΕ σε αυτούς τους δείκτες. Επιπλέον, τα έσοδα του προϋπολογισμού συχνά υπερέβαιναν τις δημόσιες δαπάνες κι έτσι σημειώθηκε πλεόνασμα και αύξηση του δημοσιονομικού αποθεματικού ύψους 6,5 δισ. ευρώ. Τώρα όμως τα πράγματα φαίνονται διαφορετικά. Σε ένα μόλις μήνα, το πλεόνασμα μετατράπηκε σε αρκετά μεγάλο έλλειμμα. Προς το παρόν, τα πράγματα παραμένουν υπό έλεγχο, καθώς το έλλειμμα άνω των 2 δισ. ευρώ είναι εντός του προϋπολογισμού που ενέκρινε η Βουλή και δεν ξεπερνά το 3% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος που συσσωρεύτηκε πέρυσι είναι μόλις 1,9 δισ. ευρώ.

Τον Νοέμβριο, το υπουργείο Οικονομικών ανέφερε προϋπολογιστικό πλεόνασμα ύψους 327 εκ. ευρώ. Ένα μήνα αργότερα, όμως, αυτό το πλεόνασμα και πολλά άλλα κεφάλαια, αποδείχθηκε ότι δαπανήθηκαν, με αποτέλεσμα το έλλειμμα να ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, το ετήσιο έλλειμμα θα είναι κατά 300 εκατ. ευρώ μικρότερο από το ανώτατο ποσό που ορίζει ο νόμος για τον προϋπολογισμό (2,3 δισ. ευρώ). Βασικός παράγοντας για την βελτίωση του ελλείμματος είναι η αύξηση των εσόδων, τα οποία, σε σύγκριση με το 2020, έχουν ονομαστική αύξηση περίπου 4 δισ. ευρώ. (17,8%), με 14,4 δισ. ευρώ να προέρχονται από την είσπραξη φόρων και τελών ή περίπου 400 εκατ. ευρώ περισσότερα από το προγραμματισμένο. Τα έσοδα, οι επιχορηγήσεις και οι δωρεές στον προϋπολογισμό για το 2021, αναμένεται να ανέλθουν σε περισσότερα από 26 δισ. ευρώ, έναντι των προγραμματισμένων 25,5 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 103,2% της επικαιροποιημένης ετήσιας εκτίμησης. Σε σύγκριση με το 2020, τα έσοδα αυξάνονται κατά περισσότερο από 4 δισ. ευρώ. Οι προϋπολογιστικές δαπάνες (συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς της Βουλγαρίας στον προϋπολογισμό της ΕΕ) για το 2021, ανέρχονται σε σχεδόν 29 δισ. ευρώ, ποσοστό 101,8% σε σύγκριση με αυτές που προβλέπονται στον προϋπολογισμό του έτους.

Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτή η απροσδόκητη και απότομη στροφή στα δημοσιονομικά;

Κατ’ αρχήν θα πρέπει να αναφέρουμε τα κοινωνικά έξοδα και τα έξοδα που συνδέονται με την καταπολέμηση της πανδημίας Covid-19 και των επιπτώσεών της. Η κυβέρνηση συνέχισε να στηρίζει τις επιχειρήσεις και τους κοινωνικά ευάλωτους πολίτες, στο πλαίσιο της υγειονομικής κρίσης και του επιταχυνόμενου πληθωρισμού. Στα υπάρχοντα μέτρα προστέθηκαν νέες δημόσιες δαπάνες, υπέρ των συνταξιούχων και του υγειονομικού συστήματος. Έχουν επίσης προβλεφθεί κεφάλαια για να αντισταθμιστεί η απότομη άνοδος στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, παραδοσιακά, το κράτος επιδιώκει να αποπληρώσει, τον τελευταίο μήνα του έτους, τα χρέη που συσσωρεύτηκαν στη διάρκεια του έτους.

Προφανώς, θα χρειαστούν επιπλέον κονδύλια για να καλυφθεί το κενό του προϋπολογισμού, τα οποία, κατά πάσα πιθανότητα, θα βρεθούν με την λήψη δάνειου από το εξωτερικό. Ωστόσο, αυτό δεν φαίνεται να είναι πολύ επικίνδυνο για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της χώρας, της οποίας οι υποχρεώσεις δεν υπερβαίνουν το 30% του ΑΕΠ, με επιτρεπόμενο ανώτατο όριο το 60% των κανόνων του Μάαστριχτ.

Φωτογραφίες: pixabay

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης