Μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους στην ιστορία του περασμένου αιώνα, ήταν ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και οι διώξεις Εβραίων και μη Αρίων. Διωκόμενοι και ταπεινωμένοι από τα φασιστικά καθεστώτα των Συμμάχων του Τρίτου Ράιχ, εκατομμύρια Εβραίοι πέθαναν σε ομαδικούς τάφους και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η αντισημιτική ιδεολογία κερδίζει δυναμική όχι μόνο μεταξύ των χωρών του Τριμερούς Συμφώνου (μεταξύ Ρώμης-Βερολίνου-Τόκιο), αλλά και σε χώρες όπως η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Σλοβακία, η Κροατία και η Φινλανδία, που ευθυγραμμίζουν τη νομοθεσία τους με τη γερμανική ναζιστική νομοθεσία. Οι περισσότερες από αυτές τις χώρες υπακούουν στην εντολή να εκτοπίσουν τον εβραϊκό πληθυσμό στα στρατόπεδα θανάτου. Ωστόσο, η Βουλγαρία κατάφερε να σώσει πάνω από 48.000 Εβραίους, χάρη σε αρκετούς Βούλγαρους που κατάφεραν να προσελκύσουν το ευρύ κοινό στον ανθρωπιστικό σκοπό για την υπεράσπιση των Εβραίων.

• 1943: "Κανείς δεν μπορεί να πείσει τους Βούλγαρους να μισούν τους Εβραίους"

Στο Ισραήλ, αναγνωρίζονται από το Μνημείο Γιάντ Βάσεμ ως «Δίκαιοι μεταξύ των Εθνών» - ένας τιμητικός τίτλος που δίνεται σε άτομα μη εβραϊκής καταγωγής που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να σώσουν Εβραίους κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Για να θυμίζει τα γεγονότα του πρόσφατου παρελθόντος, το Σπίτι-Μουσείο Ντιμίταρ Πέσεφ στο Κιουστεντίλ, φυλάσσει σημαντικά έγγραφα και αντικείμενα που μας γνωρίζουν από κοντά με τους πολίτες του Κιουστεντίλ, οι οποίοι έκαναν τη διάσωση Βουλγάρων Εβραίων κοινωνικό καθήκον τους.

• Το σπίτι του Ντιμίταρ Πέσεφ στο Κιουστεντίλ κρατά τη μνήμη για την σωτηρία των Εβραίων της Βουλγαρίας

Αυτό είναι το μοναδικό μέρος στη Βουλγαρία που είναι αφιερωμένο στη μνήμη αυτών των γενναίων Βουλγάρων που τόλμησαν να αψηφήσουν τις εντολές των Ναζί.

Χάρη σε αυτούς, η χώρα μας κατάφερε να σβήσει μέρος της ντροπής της ένταξης στα ναζιστικά καθεστώτα, αν και αργότερα μετά τις 9 Σεπτεμβρίου 1944, η κυβέρνηση δεν τους έδωσε την απαραίτητη αναγνώριση και τους καταδίκασε ως «εχθρούς του λαού» για αμαρτίες που δεν έκαναν. Μόνο μετά την αναγνώρισή τους από το Ισραήλ τους απονεμήθηκε, μετά θάνατο, το ανώτατο κρατικό παράσημο «Στάρα Πλανινά» Α Τάξεως και ανακηρύχθηκαν «επίτιμοι πολίτες του Κιουστεντίλ».

Ενώ η Βουλγαρία διατηρεί ζωντανή τη μνήμη των γεγονότων του Μαρτίου του 1943, σε ορισμένες από τις χώρες όπου διαπράχθηκαν οι θηριωδίες των Ναζί και των συνεργατών τους, επικρατεί σιωπή. Μόνο οι ιστορίες των λίγων επιζώντων θυμίζουν τα βασανιστήρια και τα κολασμένα μαρτύρια των θυμάτων του ναζισμού για να κρατηθεί σε εγρήγορση η συνείδηση ​​της ανθρωπότητας, που πρόκειται να επαναλάβει τις αμαρτίες των προκατόχων της. Θα είναι τρομακτικό όταν σωπάσουν κι αυτοί …

Το λυπηρό είναι ότι στην Ευρώπη, σήμερα γινόμαστε ξανά μάρτυρες λαμπαδηδρομιών και προπαγάνδας νεοναζιστικών ιδεολογιών που εκμεταλλεύονται επιδέξια τη δημόσια δυσαρέσκεια. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να θυμόμαστε κάθε φορά το Ολοκαύτωμα, ώστε να μην επιτρέψουμε στο σκοτεινό παρελθόν να κυριεύσει το παρόν και το μέλλον.

• Αμάλια Αρόνοβα: Στην Βουλγαρία δεν υπήρχε διαφορά αν είσαι Βούλγαρος ή Εβραίος

Φωτογραφίες:registersofia.bg, αρχείο

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης