Έκλεισαν 100 χρόνια από την ίδρυση του Πολιτιστικού Κέντρου «Κριούγκερ Νικόλοφ» στο χωριό Πέστερα, στην περιοχή του Πέρνικ. Το Πολιτιστικό Κέντρο ιδρύθηκε το 1922 και είναι αφιερωμένο στον βούλγαρο ηθοποιό Κριούγκερ Νικόλοφ που έζησε από το 1901 έως το 1988. Με αφορμή την επέτειο διοργανώνεται διαγωνισμός στο διαδίκτυο με τον τίτλο «Πολύχρωμες γυναικείες κάλτσες» στον οποίο συμμετέχουν ομάδες διάφορων ηλικιών από 62 οικισμούς. Πολλά από τα ζευγάρια κάλτσες που έλαβαν οι διοργανωτές είναι παλιά και αυθεντικά. Υπάρχουν μοντέλα που είναι πάνω από 100 χρονών. Το κοινό τους στοιχείο είναι ότι αποτελούν μέρος γιορτινών και νυφικών στολών.

«Μας έστειλαν πολλές φωτογραφίες και παρατηρούμε ότι συνήθως υπερισχύουν τα λουλουδάτα σχέδια, λέει ο Στογιάν Στογιάνοφ, γραμματέας του Πολιτιστικού Κέντρου. Το λουλούδι που κεντούσαν συνήθως στις κάλτσες ήταν το τριαντάφυλλο. Τέτοιες κάλτσες λάβαμε από την Ροδόπη και το Ράζγκραντ, από το Ταργκόβιστε και το Γκότσε Ντέλτσεφ. Στις περιοχές του Πέρνικ, του Πάζαρτζικ και του Πλέβεν υπερισχύουν τα γεωμετρικά μοτίβα. Υπάρχουν και κάλτσες με χάντρες, με κεντημένα έντομα όπως πεταλούδες και άλλα ζώα. Στα μοτίβα των κεντημάτων όπως πάντα υπάρχει μια πλούσια συλλογή συμβολισμών. Μακάρι ο διαγωνισμός να γίνει ετήσιος για να συλλέξουμε πολλά ενδιαφέροντα μοντέλα».

Τις γιορτινές κάλτσες οι γυναίκες τις φόραγαν μόνο σε πανηγύρια και τελετουργίες και γι’ αυτό είναι καλά φυλαγμένες. Οι καθημερινές δεν ήταν και τόσο όμορφες ούτε πολύχρωμες. Οι άντρες φορούσαν συνήθως άσπρες κάλτσες όταν ήταν νέοι και γκρι ή μαύρες όταν γινόντουσαν πιο ηλικιωμένοι ενώ οι γυναίκες φορούσαν πολύχρωμες κάλτσες όταν ήταν νέες και σκούρες όταν έκαναν οικογένεια.

Με τον καιρό και τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας οι Βουλγάρες συνέχισαν να φοράνε πολύχρωμες κάλτσες αλλά τα χρώματα έγιναν πιο έντονα και άρχισαν να χρησιμοποιούν κι άλλα υφάσματα εκτός από μαλλί. Οι κάλτσες πάντα ταίριαζαν στα υπόλοιπα στοιχεία της εθνικής φορεσιάς.

Ο Στογιάν Στογιάνοφ έχει πλούσια προσωπική συλλογή από γυναικείες παραδοσιακές κάλτσες.

«Στο χωριό Πέστερα που βρίσκεται στην περιοχή του Ζέμεν και του Πέρνικ έχει κάμποσα χαρακτηριστικά μοντέλα, λέει εκείνος. Ένα από αυτά λέγεται «κραστσίτε» (από το κραστ που σημαίνει σταυρός) και τα κεντήματα μοιάζουν με το γράμμα «Χ». Αυτού του είδους τις κάλτσες τις χάριζε  η μητέρα στην κόρη για τον καιρό που θα νυμφευθεί έτσι ώστε να υπάρχει γονιμότητα στο νέο της σπιτικό. Άλλο μοντέλο είναι λουλουδάτο και ονομάζεται «τα μάτια της πεθεράς». Αυτές τις κάλτσες η πεθερά δίνει στην σύζυγο του γιού της κατά τον γάμο. Υπάρχουν κάλτσες με τα χρώματα του ουράνιου τόξου που ονομάζονται «Ζουνίτσι» και τέλος υπάρχουν κόκκινες κάλτσες πάνω στις οποίες είναι κεντημένα λουλούδια και ζώα. Σ’ αυτές τις κάλτσες τα σύμβολα διώχνουν τα κακά πνεύματα και αποτελούν ευχή για υγεία και καλοτυχία».

Τις φωτογραφίες παραχώρησαν οι διοργανωτές

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα