Στις 27 Ιουλίου μαζί με τους Άγιους Επτάριθμους, τους μαθητές των Αγίων Κύριλλου και Μεθόδιου, που συνέχισαν το διαφωτιστικό τους έργο και την Κοίμηση του Άγιου Κλήμη της Αχρίδας που ήταν ένας από τους Επτάριθμους, η ΒΟΕ τιμά και την μνήμη του Αγίου Παντελεήμονα τον Θεραπευτή, του προστάτη των ταξιδιωτών, των γιατρών και των μαιών. Στην λαϊκή παράδοση ο Άγιος Παντελεήμονας φυλάει και τα σπαρτά από το χαλάζι και τις πλημμύρες.

• Άγιος Παντελεήμων – θεραπευτής και προστάτης από τις καταιγίδες

Πολλές είναι οι εκκλησίες στην Βουλγαρία που είναι αφιερωμένες στον Άγιο Παντελεήμονα. Το όνομά του φέρουν επίσης νοσοκομεία. Μια από τις εκκλησίες που φέρουν το όνομά του είναι η εκκλησία στο χωριό Μπροντίλοβο που βρίσκεται στο όρος Στράντζα (ΝΑ Βουλγαρία). Σ’ αυτό το χωριό μέχρι το 1914 ζούσαν Έλληνες οι οποίοι μετανάστευσαν μετά τους Βαλκανικούς πολέμους και στο Μπροντίλοβο μετοίκησαν βούλγαροι πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη οι οποίοι συνέχισαν την αρχαία παράδοση των αναστεναρίων. Ο σημαντικότερος άγιος για τους αναστενάρηδες στο χωριό Μπροντίλοβο είναι ο Άγιος Παντελεήμονας.

«Στο Μπροντίλοβο η εκκλησία φέρει το όνομα του Αγίου Παντελεήμονα και στις 27 Ιουλίου όταν τιμάται η μνήμη του γίνεται λειτουργία, λέει ο Γκεόργκι Ηλίεφ, μέλος του εκκλησιαστικού συμβουλίου. Μετά από αυτό οι πιστοί πηγαίνουν στο παρεκκλήσι του αγίου Παντελεήμονος που βρίσκεται έξω από το χωριό και έχει πηγή. Εκεί βράζουν κουρμπάνι και τρώνε όλοι μαζί. Ο Άγιος Παντελεήμονας είναι ο σημαντικότερος άγιος για τους αναστενάρηδες του χωριού και η γιορτή του είναι η μεγαλύτερη στην περιοχή. Αλλά το πανηγύρι γίνεται στις 9 Αυγούστου όταν είναι η γιορτή του αγίου με το παλιό ημερολόγιο. Τότε γίνεται πομπή με εικόνες μέχρι το παρεκκλήσι.

Στον Άγιο Παντελεήμονα ήταν αφιερωμένες και οι εκκλησίες στα χωριά Ματζούρα και Πιρδόπουλου που σήμερα βρίσκονται στην Τουρκία από τα οποία έρχονται οι βούλγαροι μετανάστες. Οι Έλληνες που ζούσαν πριν από αυτό στο Μπροντίλοβο επίσης τιμούσαν αυτόν τον άγιο». 

Στην πομπή με τις εικόνες τελούνται  παραδοσιακά αναστενάρικα έθιμα. Οι εικόνες πρώτα «ξεκουράζονται» στο παρεκκλήσι σε ειδική θέση. Έπειτα πλένονται τελετουργικά στην πηγή, θυμιατίζονται και τοποθετούνται ξανά στο παρεκκλήσι. Αυτό γίνεται και στις 27 Ιουλίου και στο πανηγύρι τον Αύγουστο στο Βλάχοφ ντολ. Οι εικόνες αυτές έχουν χερούλια και τις κρατούν οι αναστενάρηδες όταν μπαίνουν στην φωτιά. Συχνά στην γιορτή του Αγίου Παντελεήμονα ανάβουν φωτιά και πυροβατούν.

• Για τα Αναστενάρια - αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο

Η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα στο Μπροντίλοβο χτίστηκε το 1910 και εγκαινιάστηκε ένα χρόνο αργότερα. Πρόκειται για την δεύτερη μεγαλύτερη εκκλησία στην Στράντζα. Μεγαλύτερη είναι μόνο η εκκλησία στο χωριό Κωστή όπου επίσης γίνονταν αναστενάρια. Οι εκκλησίες αυτές καθαρίζονται από εθελοντές κάθε άνοιξη και φθινόπωρο. Το εικονοστάσιο είναι ξύλινο από τα τέλη του 19^ου αιώνα. Λένε ότι το ξεκίνησε ένας Έλληνας και το δούλευε 20 χρόνια αλλά τυφλώθηκε λίγο πριν το τελειώσει και το έργο του ολοκληρώθηκε από τους μαθητές του. Οι εικόνες συντηρούνται τα τελευταία 20 χρόνια. Το 1913 στο κτήριο πίσω από την εκκλησία ιδρύθηκε το πρώτο βουλγάρικο σχολείο στο χωριό.

«Στην εκκλησία στο Μπροντίλοβο φυλάσσεται η μεγαλύτερη συλλογή από αναστενάρικες εικόνες, λέει ο κύριος Ηλίεφ. Η παλιά μας εικόνα είναι από τον 16^ο αιώνα. Έχουμε μεγάλες εικόνες του Άγιου Παντελεήμονα και κάποιες μικρότερες των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης».

Φωτογραφίες: Αλμπένα Μπέζοβσκα, αρχείο Γκεόργκι Ιλίεφ, tsarevo.info, αρχείο

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα