Ο Χρυσός Θησαυρός του Παναγιούριστε, που βρέθηκε τυχαία στο έδαφος πριν από περισσότερα από 70 χρόνια, κατασκευάστηκε τον 4ο ή τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ., αλλά μέχρι σήμερα παραμένει το ομορφότερο χρυσό σερβίτσιο στον κόσμο, ένα αριστούργημα της θρακικής τέχνης και μια ανεκτίμητη μαρτυρία για το υψηλό καλλιτεχνικό στιλ της αρχαιότητας.

Ο θησαυρός αποτελείται από 9 μέρη από καθαρό χρυσό, συνολικού βάρους άνω των 6 κιλών. Τα αγγεία είναι πλούσια διακοσμημένα με μυθολογικές μορφές και στολίδια. Κάθε ένα από αυτά χρησιμοποιήθηκε από τους Θράκες για γιορτές, για θρησκευτικά μυστήρια και τελετουργίες που σχετίζονταν με τη Θρακική μυθολογία.

Τέσσερα από τα ρυτά έχουν σχήμα κεφαλιού ή του μπροστινού μέρους των σωμάτων των ζώων - ένα κριάρι, μια κατσίκα και δύο έχουν το κεφάλι ενός ελαφιού. Κατά μήκος του πάνω μέρους των ρυτών υπάρχουν καλλιτεχνικές απεικονίσεις μυθολογικών σκηνών.

Ο θησαυρός του Παναγκιούριστε – σε αναζήτηση της αλήθειας

Ποιος ήταν ο ιδιοκτήτης του Χρυσού Θησαυρού του Παναγιούριστε και τι τον ανάγκασε να τον κρύψει στο έδαφος; Δεν μπορούμε να πάρουμε απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, αλλά αυτό δεν μας εμποδίζει να απολαύσουμε τα χρυσά αγγεία ως ανεκτίμητη κληρονομιά της αρχαιότητας.

Ο θησαυρός φυλάσσεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Σόφιας, αλλά κάθε χρόνο, τουλάχιστον για ένα μήνα, τα αυθεντικά χρυσά αντικείμενα φτάνουν στο Μουσείο της πόλης Παναγιούριστε, όπου τοποθετούνται σε και μια ασφαλή φυλασσόμενη αίθουσα.

Από την 1η Σεπτεμβρίου ο χρυσός θησαυρός θα βρίσκεται και πάλι στο Μουσείο του Παναγιούριστε ξανά «στο σπίτι».

Όταν το πρωτότυπο δεν βρίσκεται στο Παναγιούριστε, στη θέση του υπάρχει ένα πιστό αντίγραφο, κατασκευασμένο από χρυσό 22 καρατιών και σφραγισμένο από τους ειδικούς του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Το θησαυροφυλάκιο, η κατασκευή του οποίου κόστισε σχεδόν 6 εκατομμύρια BGN, είναι κομψό, λειτουργικό, αλλά και εξαιρετικά ασφαλές για την αποθήκευση του ανεκτίμητου θρακικού θησαυρού.

«Η αίθουσα - θησαυροφυλάκιο άνοιξε στις 16 Απριλίου του 2012, και φέτος θα γιορτάσουμε τη 10η επέτειό του με μια έκθεση ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί τη δημιουργία του από το σχεδιασμό μέχρι τον εξοπλισμό» - λέει η Ιρίνα Μπότεβα, επικεφαλής επιμελήτρια του Ιστορικού Μουσείου του Παναγιουρίστε.

«Όταν κατασκευάστηκε η αίθουσα - θησαυροφυλάκιο το 2012, δημιουργήθηκαν οι συνθήκες για να επιστραφεί το πρωτότυπο του Χρυσού Θησαυρού, 63 χρόνια μετά την ανακάλυψή του. Μετά από μια σειρά συμφωνιών, αποφασίστηκε να προχωρήσουμε στην κατασκευή μιας αίθουσας που θα πληρούσε τις υψηλότερες απαιτήσεις ασφάλειας και σύγχρονης έκθεσης. Ως μέρος της δωρεάς των μαικήνων, κατασκευάστηκαν δύο χρυσά αντίγραφα - το ένα δόθηκε στο NIM για να εκτεθεί εκεί όταν το πρωτότυπο απουσιάζει και το άλλο αντίγραφο για να εκτίθεται μόνιμα στο μουσείο μας.

Η αίθουσα σχεδιάστηκε για να είναι «ναός» του θησαυρού. Αρχικά, μπαίνει κανείς σε μια αίθουσα πληροφοριών, όπου μαθαίνει για την ιστορία της ανακάλυψής του. Στη συνέχεια, περνώντας μέσα από έναν συμβολικό λαβύρινθο, μπαίνει στην αίθουσα όπου τα αγγεία εκτίθενται σε ξεχωριστούς γυάλινους θόλους με κατευθυνόμενο φως σε καθένα από τα αντικείμενα. Σχεδιάστηκαν στη Γερμανία και σύμφωνα με τη θεωρία του σχεδιαστή, κάθε αντικείμενο πρέπει να βρίσκεται σε ξεχωριστή προθήκη για να μπορεί να το δει κανείς από όλες τις πλευρές και να είναι ορατές όλες οι λεπτομέρειες. Αυτό είναι σημαντικό γιατί κάθε αγγείο είναι τόσο γεμάτο με εικόνες και στολίδια που αν ήταν μαζί κανείς δεν θα μπορούσε να τα δει καλά.

Μέχρι στιγμής, την έκθεση έχουν επισκεφθεί περισσότεροι από 920 χιλιάδες άτομα.

Στον χώρο πολυμέσων, δίπλα στην αίθουσα του θησαυρού, υπάρχει ένας χάρτης του κόσμου που δείχνει τις χώρες όπου ταξίδεψε ο Θησαυρός του Παναγιούριστε.

«Ο χάρτης ενημερώνεται συνέχεια, αλλά φαίνεται ότι η Ιαπωνία δείχνει πολύ σοβαρό ενδιαφέρον για τη θρακική τέχνη. Γι' αυτό ο θησαυρός την έχει επισκεφτεί τις περισσότερες φορές. Γενικά έχει βρεθεί σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης, και αρκετές φορές στις ΗΠΑ. Όμως παντού ο θησαυρός προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον. "

Ο Χρυσός Θησαυρός θα παραμείνει στο Μουσείο του Παναγιούριστε μέχρι τις 17 Οκτωβρίου.

Φωτογραφίες:bgnes, epa/bgnes, αρχείο

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης