Το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν που εκφωνήθηκε από το ραδιόφωνο και δημοσιεύθηκε σε έκτακτες εκδόσεις των εφημερίδων της εποχής έδινε με λιτή αξιοπρέπεια τον τόνο της υπόθεσης: "Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από τις 5.30 σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους".

Ο ελληνικός λαός δεν γνώριζε τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου τι είχε προηγηθεί από της 3ης πρωινής ώρας στην οικία του πρωθυπουργού, με την απόρριψη του ιταλικού τελεσιγράφου για την παράδοση της Ελλάδας και όμως, όταν την 6η πρωινή ώρα οι σειρήνες της αντιαεροπορικής άμυνας ξύπνησαν την Αθήνα, ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους σαν να περίμενε ακριβώς την στιγμή να βροντοφωνάξει το ιστορικό "ΟΧΙ", καθολική επιλογή που δεν υπήρχε περίπτωση να ήταν διαφορετική.

Μια διάθεση ευφορίας ξεχύθηκε στον αττικό ουρανό από ένα κόσμο που αισθανόταν να τον καλούν με το όνομά του, τα τρεις και πλέον χιλιάδες χρόνια της ιστορίας του για να τα προστατεύσει. Η είδηση έτρεχε από στόμα σε στόμα "Πόλεμος! Οι Ιταλοί εισβάλλουν!". Τα συναισθήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο, υπερηφάνεια, φιλότιμο, λεβεντιά, αγανάκτηση, περιφρόνηση, και μάλιστα όχι μόνο από αυτούς που έτρεχαν να καταταγούν, αλλά και από τον άμαχο πληθυσμό, που και αυτός αργότερα προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον αγώνα.

Η γενιά του '40 απέδειξε για μια ακόμη φορά, ότι το ιερό πάθος για την ελευθερία της Πατρίδας είναι υπέρτατο καθήκον όλων των Ελλήνων, που επανειλημμένα το έχουν αποδείξει κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ύπαρξής τους και δεν θα σταματήσουν να το αποδεικνύουν, όσο υπάρχουν, σε αυτή την όμορφη χώρα.

Από την αρχή του 20ου αιώνα είχαν φανεί οι εχθρικές προθέσεις της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδας, με αποκορύφωση τον ύπουλο τορπιλισμό του αντιτορπιλικού ΕΛΛΗ στο λιμάνι της Τήνου στις 15 Αυγούστου 1940, παρά το σύμφωνο φιλίας που είχε υπογραφεί μεταξύ των δύο χωρών από τον Σεπτέμβρη του 1928. Ο Μουσολίνι είχε προφανώς πιστέψει πως η θρασύτητα μπορεί να αφοπλίσει την αξιοπρέπεια, η υποκρισία τη δίψα για την ελευθερία και η στρατιωτική υπεροχή το, από υπάρξεώς του, ιερό καθήκον του Έλληνα στρατιώτη.

Το "Έπος του 40", φαινόμενο ψυχολογικό και ιστορικά απροσδόκητο για όλο το κόσμο, αδικήθηκε κατάφωρα από τα μετέπειτα γεγονότα, την κατοχή, την αντίσταση, τις εκτελέσεις, τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, το ξύπνημα της πυρηνικής εποχής.

Κλείνοντας παραθέτω ένα στοιχείο δανεισμένο από την ιστορική πραγματικότητα: Η Κοινωνία των Εθνών (ο πρόγονος του ΟΗΕ), στην οποία τα Έθνη στήριζαν τις ελπίδες τους για διαρκή ειρήνη, έχασε κάθε ουσιαστικό κύρος με την αποχώρηση των ΗΠΑ, που επέλεξαν πολιτική απομονωτικών τάσεων, της Γερμανίας το 1939, της Ιταλίας το 1935, αλλά και του συναγωνισμού επιδείξεως "αρχών ειρηνοφιλίας" από τα λοιπά Δημοκρατικά κράτη της Δύσεως και κυρίως την Αγγλία και Γαλλία, που δεν μπόρεσαν έγκαιρα να προβλέψουν τον επερχόμενο κίνδυνο.

• Μήνυμα του Πρέσβη της Ελλάδας κου Δ. Χρονόπουλου για τα 82 χρόνια του ιστορικού «ΟΧΙ»

Συμπληρώνονται φέτος 82 χρόνια από το ιστορικό «ΟΧΙ» του ελληνικού λαού στην απαίτηση του τότε ιταλού φασίστα δικτάτορα για την παράδοση της Ελλάδας στις ιμπεριαλιστικές του ορέξεις.

Η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου του 1940 είναι ημέρα μνήμης και απότισης τιμής από εμάς στους γονείς και στους παππούδες μας που θυσιάστηκαν επενδύοντας στη δική μας ελευθερία.

Είναι όμως και ημέρα προβληματισμού για το κατά πόσον οι θυσίες εκείνων αξιοποιήθηκαν κατάλληλα από εμάς, ώστε να παραδώσουμε την Ελλάδα ελεύθερη, δημοκρατική και ευημερούσα στις επόμενες γενιές.

Σήμερα η πατρίδα μας είναι μια ελεύθερη δημοκρατική χώρα, μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας και πρωταγωνιστής στην καλλιέργεια συνεργατικών σχέσεων με τις φίλες γειτονικές μας χώρες, με στόχο τη φιλία και τη συνεργασία των λαών μας. Πρότυπο τέτοιας συνεργατικής στρατηγικής σχέσης είναι οι σχέσεις Ελλάδας και Βουλγαρίας. Οι σχέσεις των δύο χωρών, απαλλαγμένες από ιστορικά βάρη και στερεότυπα του παρελθόντος διέρχονται την πλέον ώριμη και παραγωγική περίοδο της σύγχρονης ιστορίας τους διαμορφώνοντας το πλαίσιο μιας ευρύτερης προοπτικής σταθερότητας και ανάπτυξης στην περιοχή μας.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνέπειές του επιβάλλουν την ανάγκη διαρκούς επαγρύπνησης και προετοιμασίας για την εξουδετέρωση όσων και πάλι σήμερα εμπνέονται από τα ιμπεριαλιστικά και φασιστικά πρότυπα του παρελθόντος.

Οι καιροί ου μενετοί.

Ζήτω η Ελλάδα.

Ζήτω η Ελληνοβουλγαρική φιλία και συνεργασία

Επιμέλεια: Σταύρος Βανιώτης