Στις 20 Δεκεμβρίου τιμάμε τη μνήμη του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου και Ιερομάρτυρα. Σύμφωνα με τον θρύλο, ο Ιγνάτιος είναι το παιδί, για το οποίο διηγείται στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου.

Πολλές από τις συμβατότητες, που αφορούν το θρησκευτικό νόημα της Ημέρας του Αγίου Ιγνατίου, έχουν διεισδύσει στις παραδοσιακές πρακτικές. Ασφαλώς όμως το λαϊκό έθιμο προηγείται της καθιέρωσης της εκκλησιαστικής εορτής.

Την Ημέρα του Αγίου Ιγνατίου αρχίζουν οι χριστουγεννιάτικες γιορτές στο παραδοσιακό βουλγαρικό εορτολόγιο. Αρχίζει και η μετάβαση προς το νέο έτος. Από ανέκαθεν για τους Βουλγάρους αυτή η περίοδος του χρόνου σχετίζεται με σημαντικές πρακτικές, που εκτελούνται με την πίστη, ότι έτσι θα προσελκυστούν οι καλές δυνάμεις.

Το πιο σημαντικό αυτή την ημέρα είναι ποιος θα μπει πρώτος στο σπίτι. Το λεγόμενο έθιμο «πολάζβανε» είναι χαρακτηριστικό για όλες τις περιοχές της χώρας μας. Από εδώ προέρχεται και άλλη μια ονομασία της γιορτής – «Πολάζ» ή «Πολάζοβντεν». Εάν ο πρώτος άνθρωπος που μπει στο σπίτι έχει καλή υγεία, δεμένη οικογένεια και περιουσίες, αυτό είναι ευλογία. Όλα τα προσόντα και κτήματά του μετατρέπονται σε ευλογία για τους νοικοκύρηδες. Κατά την είσοδό του, έπρεπε πρώτα να πάει στην εστία – εκεί όπου, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, ζει το πνεύμα, που προστατεύει την οικογένεια. Οι νοικοκύρηδες τον κερνούσαν πλούσια και εκείνος, με τη σειρά του, τους ευλογούσε.

Για την Ημέρα του Αγίου Ιγνατίου ισχύει και άλλη σημαντική δοξασία – να μη δίνουμε δάνεια. Αυτή η δοξασία αφορά τα άλλα έθιμα για διατήρηση της ευημερίας και της γονιμότητας. Κάποτε υπήρχε απαγόρευση οτιδήποτε να μη βγάζεται από το σπίτι – αντικείμενα, τροφή, εργαλεία. Και ο καθένας που έβγαινε από το σπίτι, στην επιστροφή έπρεπε να έρχεται με γεμάτα τα χέρια. Συνήθως οι άνθρωποι εισήγαν και λίγο άχυρο στο σπίτι και το έβαλαν πίσω από την πόρτα – πίστευαν ότι έτσι ι κότες θα γεννούν περισσότερο.

Σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, από την Ημέρα του Αγίου Ιγνατίου αρχίζουν οι πόνοι της γέννας της Θεοτόκου. Γι’ αυτό οι γυναίκες δε δούλευαν αυτή την ημέρα – τα φαγητά ετοίμαζαν την παραμονή της γιορτής.

Ένα μέρος της «ανδρικής δουλειάς» την Ημέρα του Αγίου Ιγνατίου ήταν εντελώς διαφορετικό. Αυτή την ημέρα ο «στάνενικ», ο αρχηγός της ομάδας καλαντιστών, μάζευε στο σπίτι του όλη την ομάδα. Από την ημέρα αυτή οι καλαντιστές άρχιζαν να θυμούνται τα πολυάριθμα τραγούδια-ευχές και τα παρέδιδαν στα νεαρά αγόρια, που έπρεπε να συμμετάσχουν στο έθιμο για πρώτη φορά.

Την Ημέρα του Αγίου Ιγνατίου είναι και το πρώτο λιβανισμένο δείπνο, που είναι νηστίσιμο. Ας υπενθυμίσουμε ότι το λιβάνισμα γίνεται μόνο στις μεγαλύτερες γιορτές, όταν το τραπέζι είναι ταυτόχρονα γιορτινό και αναμνηστικό. Όταν τα φαγητά στο τραπέζι είναι δώρο από τους προγόνους, ευγνωμοσύνη προς τις ανώτερες δυνάμεις και τα μοιραζόμαστε μόνο με τους πιο οικείους.

Επιμέλεια: Αλμπένα Μπέζοβσκα

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα