Πριν από ακριβώς έναν χρόνο ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, έκανε τηλεοπτική δήλωση στην οποία ανακοίνωσε την αρχή «στρατιωτικής επιχείρησης» στο Ντονμπάς, με σκοπό την υπεράσπιση των κατοίκων της περιοχής από τα βασανιστήρια και την γενοκτονία, από την πλευρά του καθεστώτος της Ουκρανίας. Λίγα λεπτά αργότερα άρχισαν πυροβολισμοί στις περιοχές Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ. Πύραυλοι εκτοξεύτηκαν κατά σημαντικών στρατιωτικών στόχων σε βάσεις της Ουκρανίας. Νωρίς το πρωί στις 24 Φεβρουαρίου 2021, για πρώτη φορά μετά από περισσότερα από 70 χρόνια στην Ευρώπη το φάντασμα του πολέμου ενσαρκώθηκε ξανά. Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, λίγες ώρες μετά την αρχή της σύρραξης δήλωσε ότι οι Ουκρανοί θα υπερασπιστούν την πατρίδα τους και προειδοποίησε ότι τίθεται η αρχή ενός πολέμου που θα θίξει την Ευρώπη.

Οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι στρατιώτες αλληλοσκοτώνονται εδώ και έναν χρόνο. Οι σφαίρες δεν προσπερνούν τους αμάχους. Χιλιάδες είναι τα θύματα από τις δυο πλευρές των συνόρων. Πολλοί είναι οι άνθρωποι που έμειναν άστεγοι και πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς. Αυτοί που έμειναν στους δρόμους των ουκρανικών πόλεων συνεχίζουν να ζουν μέσα στον τρόμο του πολέμου. Αυτοί που έφυγαν ζουν ξεριζωμένοι σε διάφορες χώρες.

Ο Αντρέι Νικόλοβ είναι Βούλγαρος της Βεσσαραβίας από την Οδησό αλλά εδώ και έξι χρόνια ζει στην Σόφια και σπουδάζει Τεχνολογίες Πληροφορικής. Οι πρόγονοί του βρήκαν άσυλο στα εδάφη της Ουκρανίας από οθωμανικούς διωγμούς.

«Οι πρόγονοί μου ανέβηκαν από την Σοζώπολη σε ένα ελληνικό πλοίο το 1799 και αναχώρησαν για την Ρώσικη Αυτοκρατορία, λέει εκείνος.  Παρακολούθησα τις ρίζες μου μέχρι το χωριό Μάλκο Σάρκοβο στην περιοχή του Γιάμπολ. Ανακάλυψα ότι ακόμα έχω συγγενείς εκεί. Αυτό που με εντυπωσίασε είναι ότι οι μέτοικοι έφτιαξαν στην νέα τους πατρίδα ακριβώς την ίδια εκκλησία όπως ήταν αυτή του χωριού τους». 

• Οι Βούλγαροι της Βεσαραβίας σημειώνουν την γιορτή τους με προσευχή για ειρήνη

Ο Αντρέι αναγκάστηκε να πάρει τον δρόμο της επιστροφής κυνηγημένος από τον καινούριο πόλεμο.

«Η Ουκρανία όπως ήταν πριν το 2021 δεν υπάρχει πια, λέει εκείνος. Τα σύνορά της με την Ρωσία είναι 2 000 χλμ. και τα επόμενα 30 χρόνια δεν νομίζω οι άνθρωποι που ζουν εκεί κοντά να βρουν την ηρεμία τους. Στην Ουκρανία υπάρχουν αρκετοί Βούλγαροι της Βεσσαραβίας. Αυτοί που είναι στην Οδησσό, ακόμα κι αν δεν έχουν ρεύμα και δυσκολεύοντα να βρουν είδη πρώτης ανάγκης είναι καλύτερα από αυτούς που έρχονται από τις κατεχόμενες από τους Ρώσους περιοχές οι οποίοι έχουν χάσει τα πάντα». 

• Ο Μανόλ Πεϊκόφ και η υπόθεση «Γεννήτριες για την Ουκρανία» που τον οδήγησαν στην Οδησσό

Ο Αντρέι είναι ευγνώμων για την μεγαλοψυχία των Βουλγάρων προς τους Ουκρανούς πρόσφυγες. Πολλοί είναι οι άνθρωποι που κάνουν δωρεές και βοηθάνε ως εθελοντές.

«Οι Ουκρανοί συνειδητοποιούν ότι θα πρέπει να μείνουν εδώ και αρχίζουν να κάνουν πιο μακροπρόθεσμα σχέδια, λέει εκείνος. Υπάρχουν αρκετοί Βούλγαροι που μας βοηθάνε με την φροντίδα για τα παιδιά. Άρχισα να προσπαθώ να βοηθήσω από τις πρώτες μέρες που βρέθηκα εδώ. Δημιούργησα ένα Περιστασιακό Κέντρο, το «Ανοιχτές πύλες», το οποίο από τις τις 24 Φεβρουαρίου 2022 λειτουργεί ανελλειπώς. Στην αρχή νομίζαμε ότι η κατάσταση θα είναι πολύ πιο δύσκολη. Δεν φανταζόμασταν ότι η Ουκρανία θα αντέξει τόσο πολύ και φοβόμασταν ότι στην Βουλγαρί θα φτάσουν γύρω στους 500 000 πρόσφυγες. Αλλά βάση στοιχείων του Ανώτατου Επιτρόπου του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τον Οκτώβριο του 2022, οι ουκρανοί πρόσφυγες στην Βουλγαρία ήταν 54 579. Από την αρχή του πολέμου το Κέντρο έχει φιλοξενήσει χιλιάδες πρόσφυγες και ο Αντρέι έχει μακροχρόνια σχέδια για την ανάπτυξή του για τα επόμενα τουλάχιστον 10 χρόνια. Οι Βούλγαροι της Βεσσαραβίας που τον βοηθούν μιλάνε βουλγάρικα, ουκρανικά, ρώσικα.

«Ο βασικός μας στόχος είναι οι άνθρωποι αυτοί να μπορέσουν να ενταχθούν στην κοινωνία, λέει ο Αντρέι. Προσπαθούμε να τους προσανατολίσουμε προς την αγορά εργασίας. Η φιλανθρωπία υποχωρεί για να δώσει θέση σε πολιτιστική ένταξη, ψυχολογική υποστήριξη και μόρφωση. Μεταξύ των προσφύγων υπάρχουν κυρίως μητέρες με παιδιά. Όσο αυτές οι γυναίκες δουλεύουν τα παιδιά πρέπει κάπου να έχουν οφέλιμες δραστηριότητες, να υπάρχει χώρος διδασκαλίας. Εργαζόμαστε για την δημιουργία βουλγαρο-ουκρανικού σχολείου από το οποίο τα παιδιά να αποφοιτούν με δίπλωμα Μέσης Εκπαίδευσης. Το Κέντρο συνεργάζεται και με την Υπηρεσία Απασχόλησης και βοηθά όσους ψάχνουν για δουλειά. Φέρνουμε σε επαφή τους πρόσφυγες με εργοδότες αλλά υπάρχει το γλωσσικό εμπόδιο. Παρ’ όλα αυτά έχουμε βοηθήσει περίπου 1 000 άτομα να βρουν δουλειά. Για μας είναι σημαντικό οι δυο πλευρές να είναι ευχαριστημένες από την συνεργασία».

• Επίσκεψη σε μια «μικρή γωνιά της Ουκρανίας» στη Σόφια

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα
Φωτογραφίες: ЕПА/БГНЕС, Facebook /@SituationalCenterOpenDoors, Facebook / Andrey Nikolov