Στις 7 Δεκεμβρίου 1909 στην ορεινή πόλη του Μπάνσκο γεννήθηκε ο μεγάλος ποιητής-ανθρωπιστής και αντιφασίστας Νικόλα Βαπτσάροφ. Λόγω των πεποιθήσεών του, κατηγορήθηκε για ανατροπή και καταδικάστηκε σε θάνατο δια πυροβολισμού. Η ποινή εκτελέστηκε στη Σόφια στις 23 Ιουλίου 1942. Ο Βαπτσάροφ είναι ο μόνος Βούλγαρος που έλαβε το τιμητικό βραβείο του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης, το οποίο του απονεμήθηκε μεταθανάτια το 1952. Η ανταποκρίτρια της ΒΕΡ στο Μπάνσκο Κέτι Τρέντσεβα διηγείται:

«Τη χρονιά που η μητέρα του ποιητή, η γιαγιά Ελένα Βαπτσάροβα, έλαβε το παγκόσμιο βραβείο για τον γιο της, το οικογενειακό τους σπίτι άνοιξε τις πόρτες του ως μουσείο, το οποίο σηματοδότησε την έναρξη των μουσειακών εργασιών στο Μπάνσκο. Εκεί διατηρούνται όλα τα σημαντικά έγγραφα που σχετίζονται με τη ζωή του ποιητή, την ιστορία της οικογένειάς του, προσχέδια ποιημάτων του, την πρώτη έκδοση της ποιητικής συλλογής «Τραγούδι της Μιχανής».

ΠΙΣΤΗ

«Ιδού – ανασαίνω,

δουλεύω,

ζω

και στίχους γράφω

(όσο κι όπως μπορώ).

Η ζωή με κοιτάει σκυθρωπή,

το ίδιο κι εγώ

και παλεύω μαζί της

όσο κι όπως μπορώ.

Με τη ζωή είμαστε στα μαχαίρια από καιρό,

αλλά ποτέ μη σου περάσει απ’ το μυαλό

πως εγώ τη μισώ.

Το αντίθετο συμβαίνει, το αντίθετο!

Τη στιγμή του θανάτου μου,

τη ζωή με τα πέλματα

που τα πάντα λιανίζουν,

πάλι θ’ αγαπώ!

Πάλι θ’ αγαπώ!

Νικόλα Βαπτσάροφ, «Τραγούδια της μηχανής» 1940, μετάφραση: Πάνος Σταθόγιαννης, Αίμος – Ανθολογία Βαλκανικής Ποίησης

Το 1952, συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από τον θάνατο του Νικόλα Βαπτσάροφ και με την ευκαιρία αυτή μέρος του αρχείου του οργανώθηκε στο σπίτι της οικογένειας του ποιητή και αναδημιουργήθηκε το περιβάλλον από την παιδική του ηλικία. Η πρώτη ξεναγός ήταν η μητέρα του ποιητή Ελένα Βαπτσάροβα. Επτά δεκαετίες αργότερα, το ενδιαφέρον ανθρώπων από όλο τον κόσμο για το σπίτι-μουσείο του Νικόλα Βαπτσάροφ και το έργο του αναβιώνει όλο και περισσότερο, λέει η διευθύντρια του μουσείου στο Μπάνσκο Σβέτλα Μπαριάκοβα.

«Η ποίησή του αναγεννιέται πραγματικά, γιατί είναι εξαιρετικά ανθρώπινη και όλοι θα μπορούσαν να βρεθούν μέσα της, να βρουν τις λύπες, τα προβλήματα, τις χαρές, τα όνειρα, τα ιδανικά τους. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο έρχονται εδώ για να υποκλιθούν στον Νίκολα Βαπτσάροφ.»

Το μουσείο του μεγάλου Βούλγαρου ποιητή Νικόλα Βαπτσάροφ στο Μπάνσκο

Ρεπορτάζ του Κέτι Τρέντσεβα

Επιμέλεια: Ελένα Καρκαλάνοβα

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα