Podcast στα ελληνικά
Μέγεθος κειμένου
Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία © 2024 Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται σύμφωνα με τον νόμο

203 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση

Φωτογραφία: αρχείο

Σήμερα είναι η επέτειος για τα 203 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Ας θυμηθούμε την Ελληνική Επιτροπή του Λονδίνου.

Ο Φιλελληνισμός ήταν ένα κίνημα συμπαράστασης προς τους Έλληνες και εμφανίστηκε αρχικά τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική. Ακόμα ήταν ένα κίνημα που συνεισέφερε στην οικονομική και ηθική ενίσχυση των επαναστατών κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέσω παραχώρησης εφοδίων και εκτέλεσης πολιτικών εκδηλώσεων. Το κίνημα πρωτοεμφανήστηκε κατά τον Αγώνα της ανεξαρτησίας των Ελλήνων του 1821.

Από τους καταγεγραμμένους φιλέλληνες, της περιόδου της Ελληνικής Επανάστασης, που σύμφωνα με υπολογισμούς διαφόρων ιστορικών ερευνητών ανέρχονται σε 940, οι Βρετανοί είχαν μια μεγάλη συμμετοχή με περίπου 99 προσωπικότητες. Ένας στους τρεις Βρετανούς φιλέλληνες, είχε την ίδια μοίρα με το σύνολο των φιλελλήνων της εποχής εκείνης, δηλαδή, σκοτώθηκε σε μάχη ή πέθανε από κακουχίες ή τραυματισμούς. Στην πρώτη περίοδο (μεταξύ 1821-1822) οι Βρετανοί ήταν τέταρτοι σε αριθμό αφίξεων στην Ελλάδα, με 12 πρόσωπα, ενώ τη δεύτερη περίοδο (μεταξύ 1823-1825) έρχονται πρώτοι σε αριθμό αφίξεων στην Ελλάδα. Η αύξηση της προσέλευσης των Άγγλων εθελοντών συνδέεται με την υπεροχή του αγγλικού κόμματος και την ενεργότερη συμμετοχή της Αγγλίας στα ελληνικά πράγματα.

Όταν το 1821 ξεκίνησε ο ελληνικός αγώνας για την ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, σύμφωνα με βρετανούς ιστορικούς, υπήρξε μεν σημαντική κρατική στήριξη από τη Μεγάλη Βρετανία προς το επονομαζόμενο «ελληνικό ζήτημα», αλλά η πολιτική της αυστηρής ουδετερότητας την οποία εφάρμοζε η βρετανική Κυβέρνηση, στα πλαίσια των συμφερόντων της, οδηγούσε σε ασφυξία την όποια πρώιμη ουσιαστική υποστήριξη μπορούσε να δοθεί προς την ελληνική πλευρά. Με την παρέλευση των πρώτων χρόνων του αγώνα, δύο ήταν τα βασικά γεγονότα που οδήγησαν στο σχηματισμό της “Ελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου”, σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, αποτελούμενης κυρίως, από μέλη της τότε Αντιπολίτευσης. 

Κατ' αρχάς, ο θάνατος, το 1822, του υπουργού Εξωτερικών Ρόμπερτ Στιούαρτ (Robert Stewart, 2nd Marquess of Londonderry, γνωστός ως Lord Castlereagh, 1769–1822) και η αντικατάστασή του με τον Τζωρτζ Κάνινγκ (George Canning), οδήγησε σε πιο ευέλικτη πολιτική και άρχισε να εμφανίζεται μια φιλικότερη προσέγγιση υπέρ των Ελλήνων. Δεύτερον, η εισβολή των Βουρβόνων στην Ισπανία, στις αρχές του 1823, έκλεισε το σύντομο πείραμα φιλελεύθερου Συντάγματος. Ως εκ τούτου, η προσοχή ορισμένων από αυτούς που υποστήριζαν το νέο σχήμα πολιτικής μετατοπίστηκε από την Ιβηρική χερσόνησο προς την Ελλάδα. Εξέχουσα θέση μεταξύ αυτών των πολιτικών ακτιβιστών ήταν ο Έντουαρντ Μπλακιέρ (Edward Blaquiere, 1779–1832), πρώην αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού και ο Τζον Μπάουριγκ (John Bowring), ο πρώτος εκδότης του “Westminster Review”, βουλευτής, διπλωμάτης και ουσιαστικός εκτελεστής και εκδότης των έργων του Τζέρεμι Μπένθαμ (Jeremy Bentham).

Οι Τζον Μπάουριγκ και Έντουαρντ Μπλακιέρ ουσιαστικά ήταν ο κινητήριος μοχλός για την ίδρυση της Επιτροπής. Ήταν και οι δυο τους ενθουσιώδεις υποστηρικτές της συνταγματικής θεωρίας του Τζέρεμι Μπένθαμ (Bentham's constitutional theory). Ο Μπλακιέρ γνώριζε τον Μπένθαμ από το 1813 και είχε συστήσει τον Μπάουριγκ σε αυτόν το 1820. Ο Μπλακιέρ επίσης, είχε γράψει ήδη ένα βιβλίο, στο οποίο έδειχνε τη συμπάθειά του για την Ισπανική Επανάσταση και ο Μπάουριγκ είχε πραγματοποιήσει κάποιες δημόσιες ανακοινώσεις, για τις οποίες και φυλακίστηκε για μικρό διάστημα από το καθεστώς των Βουρβόνων στη Γαλλία το 1822. Από τη στιγμή που αποφάσισαν να επικεντρωθούν στην ελληνική ανεξαρτησία, ο Μπλακιέρ ξεκίνησε για την Ελλάδα με τον Έλληνα εκπρόσωπο Ανδρέα Λουριώτη (Andreas Louriottis, 1789–1854), ο οποίος είχε πάει πρώτα στη Μαδρίτη και στη συνέχεια στο Λονδίνο προκειμένου να αντλήσει κεφάλαια υποστήριξης για την ελληνική υπόθεση. Ο Μπλακιέρ χρησιμοποίησε τις «Παρατηρήσεις» του Μπένθαμ (“Observations”), προκειμένου να παρουσιάσει στην επαναστατική ελληνική κυβέρνηση το πρώτο ελληνικό Σύνταγμα, και παράλληλα σχεδίαζε πως να επιστρατεύσει την υποστήριξη του Λόρδου Βύρωνα, ο οποίος ήταν τότε στην Ιταλία. Ο μεταρρυθμιστής Τζέρεμι Μπένθαμ (Jeremy Bentham) και ο Λόρδος Βύρων (Lord Byron) έγιναν από τα πρώτα μέλη της Επιτροπής.

Ταυτόχρονα ο Μπάουριγκ ξεκίνησε μια πολυσύνθετη αλληλογραφία, ως επίτιμος γραμματέας της “Ελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου”, η οποία κορυφώθηκε με την σύνταξη της πρώτης λίστας πενήντα ονομάτων υποστηρικτών, που εμφανίστηκε στις 29 Μαρτίου 1823 στην εφημερίδα “Πρωϊνό Χρονικό” (“Morning Chronicle”). Οι μισοί περίπου από τον αρχικό αυτό κατάλογο, ήταν κυρίως εξέχοντες φιλελεύθεροι βουλευτές (Whig) της ως τότε Αντιπολίτευσης, μαζί με εκπροσώπους της ελληνικής παροικίας στο Λονδίνο και γνωστά ονόματα όσων δραστηριοποιούνταν στη συνταγματική μεταρρύθμιση. Ακολούθησε ένας επόμενος κατάλογος ογδόντα τεσσάρων μελών της επιτροπής (κατά άλλους 85), που περιλάμβανε μερικές αξιοσημείωτες προσθήκες, όπως για παράδειγμα τον Λόρδο Βύρωνα.

Το 1823 έφτασε στην Ελλάδα ο Αλέξανδρος Κοντόσταυλος, ο οποίος είχε δραστηριοποιηθεί ενεργά στον χώρο της ναυτιλίας, ανοίγοντας τον πρώτο ελληνικό εμπορικό οίκο στο Λονδίνο το 1817 και είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία στην Τεργέστη, ως εκπρόσωπος του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου. Η ιδιότητα του μέλους της “Ελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου” (και σε όσους συνέβαλαν στην ίδρυση και οργάνωση της) συγκέντρωσε μαζί σε κοινή αιτία και σκοπό, συντηρητικούς (Tories), φιλελεύθερους (Whigs), ριζοσπάστες (radicals), και πρώιμους φιλελεύθερους (early liberals). Κατά καιρούς η ετερόκλιτη αυτή συνεργασία, οδηγούσε και σε εκατέρωθεν δυσπιστία. Η υποστήριξη βασίστηκε κατά κανόνα στην πεποίθηση ότι η Ελλάδα και η Βρετανία ήταν και οι δύο χριστιανικά έθνη, ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός βασίστηκε στην κληρονομιά της αρχαίας Ελλάδας και ότι η ελληνική ανεξαρτησία θα ανοίξει το δρόμο στην αύξηση των βρετανικών συμφερόντων και επενδύσεων στη Μεσόγειο.

Στην Βρετανία, δεν μπορούσε ο οποιοσδήποτε να ενταχθεί ή να υποστηρίξει την Επιτροπή. Αυτό απαιτούσε μια υπέρβαση διαφόρων προβληματισμών. Μεταξύ των αιτιών που αναφέρονταν από αυτούς που αρνήθηκαν να γίνουν μέλη, ήταν επιχειρήματα, όπως ότι η Βρετανία έπρεπε να διατηρήσει αυστηρή ουδετερότητα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ταυτόχρονα ο Στρατολογικός Νόμος περί εξωτερικού απέκλειε την υπηρεσία από βρετανούς στρατιώτες στην Ελλάδα. Η πράξη της υποστήριξης ενός πολέμου στον οποίο η Βρετανία δεν συμμετείχε, εθεωρείτο παράνομη. Η άντληση κεφαλαίων προκειμένου να αποφύγει την οικονομική δυσχέρεια η ίδια η Βρετανία ήταν πιο σημαντική από εκείνη, της συγκέντρωσης χρημάτων για την υποστήριξη των Ελλήνων. Γενικότερα, η κοινώ γνώμη θεωρούσε ότι θα ήταν λάθος για κάποιον από τους “πιστούς και ευφυείς άνδρες” να αντιταχθεί οργανωμένα ενάντια στην επίσημη κυβερνητική πολιτική.

Η επιτροπή οργάνωνε εβδομαδιαίες συναντήσεις της, στην ταβέρνα “Κορώνα και Άγκυρα” (“Crown and Anchor”) στο Λονδίνο, όπου, συνήθως συμμετείχαν οκτώ έως δέκα μέλη. Η πρώτη επιτυχία της “Φιλελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου”, αναμφίβολα ήταν ότι κατόρθωσε να εντάξει τον λόρδο Βύρωνα ως μέλος της. Το γεγονός αυτό ανέπτυξε το ρεύμα φιλελληνισμού. Οι Φιλέλληνες της Βρετανίας με την σειρά τους, βοήθησαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821, είτε μέσω της συμμετοχής τους στις πολεμικές επιχειρήσεις, είτε με χρήματα, είτε δημιουργώντας γραπτά και έργα τέχνης, που σκοπό τους είχαν να προβάλλουν την ελληνική προσπάθεια στο εξωτερικό.

Η Φιλελληνική Επιτροπή του Λονδίνου σταμάτησε να λειτουργεί το 1826. 

Επιμέλεια: Αγάπη Γιορντανόβα


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Περισσότερα στην κατηγορία

60 χρόνια από την πρώτη βουλγαρική υπερατλαντική πτήση

Στις 11 Απριλίου 1964 για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε υπερατλαντική πτήση της βουλγαρικής πολιτικής αεροπορία. Ήταν με διαδρομή από τη Σόφια μέχρι τη Λίμα. Η βουλγαρική εθνική ομάδα γυναικών προκρίθηκε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης στη Λίμα,..

δημοσίευση: 4/11/24 6:30 AM

45 χρόνια από την πτήση του πρώτου Βούλγαρου κοσμοναύτη Γκεόργκι Ιβανόφ

Τρία αεροπλάνα θα πετάξουν πάνω από το Λόβετς σήμερα στις 17:30 για να στείλουν εναέριο χαιρετισμό με αφορμή την 45η επέτειο από την πτήση του πρώτου Βούλγαρου κοσμοναύτη. Τη σημερινή ημερομηνία του 1979, πραγματοποιήθηκε η πρώτη κοινή..

δημοσίευση: 4/10/24 12:10 PM
Ιλαρίων Μακαριουπόλεως (1812-1875)

Πριν από 164 χρόνια στην Κωνσταντινούπολη δηλώθηκε η βουλγαρική εκκλησιαστική ανεξαρτησία

Στις 3 Απριλίου 1860 κατά τη διάρκεια της εορταστικής πασχαλινής λειτουργίας στον βουλγαρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου στην Κωνσταντινούπολη ο Μητροπολίτης Ιλαρίων Μακαριουπόλεως δεν ανέφερε το όνομα του Οικουμενικού Έλληνα Πατριάρχη. Αντί για το όνομα..

δημοσίευση: 4/3/24 10:45 AM