Λίγες μέρες πριν την αρχή του νέου 2024 – 2025 σχολικού έτους προωθήθηκε η ιδέα για πλήρη απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία. Τα βασικά επιχειρήματα για μια τέτοια απόφαση είναι οι χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο, η απροσεξία των μαθητών και κυρίως οι καταστρεπτικές επιπτώσεις για τον εσωτερικό ψυχικό κόσμο των παιδιών και η αυξανόμενη επιθετικότητα. Στην ουσία, σύμφωνα με τον ισχύοντα Νόμο περί Σχολικής Εκπαίδευσης, δεν επιτρέπεται η χρήση κινητών τηλεφώνων στην τάξη, αλλά αυτή η διάταξη μαζικά δεν τηρείται από τους μαθητές. Γι’ αυτό το μόνο που θα μπορούσε να απομακρύνει τα παιδιά από «τις αγαπημένες συσκευές» τους, τουλάχιστον ενώ είναι στο σχολείο, είναι η απαγόρευσή τους.

Κάποια σχολεία στη χώρα μας, που σε τοπικό επίπεδο έχουν ήδη λάβει μια τέτοια απόφαση, καταγράφουν θετικά αποτελέσματα – η επιθετικότητα μεταξύ των παιδιών μειώθηκε και άρχισαν να επικοινωνούν μεταξύ τους, αντί να βλέπουν τα τηλέφωνά τους. Οι παιδαγωγοί ακόμη παρατηρούν ότι οι μαθητές άρχισαν να παίζουν λίγο ξεχασμένα παιχνίδια από το κοντινό παρελθόν. Καλά παραδείγματα στην κατεύθυνση αυτή έρχονται και από κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, όπου επίσης παρατηρούνται θετικά αποτελέσματα από την απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία.

Δε είναι λίγοι όμως και οι αντίπαλοι αυτής της ιδέας, που θεωρούν ότι η απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία θα επιδεινώσει την κατάσταση. Σύμφωνα με την Αντοανέτα Βασίλεβα από το Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου και τον Σύνδεσμο «Γονείς», τα παιδιά θα βρουν τρόπο να ξεπεράσουν την απαγόρευση, γι’ αυτό είναι καλύτερα τα τηλέφωνα να μαζεύονται στην αρχή του μαθήματος. Σύμφωνα με τα λόγια της Βασίλεβα, αυτό είναι τρόπος τα παιδιά να μάθουν να έχουν μέτρο και μέχρι πού φτάνουν τα όρια τους. Εξάλλου, τα τηλέφωνα μερικές φορές χρησιμοποιούνται και στη σχολική διαδικασία. Στην κατεύθυνση αυτή επίσης υπάρχουν θετικά παραδείγματα από τη σχολική πρακτική. Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που χρησιμοποιούν τα κινητά όταν θέλουν να φτάσουν στους μεγαλύτερους μαθητές και να τους κάνουν να διαβάσουν ορισμένα κείμενα.

Το ζήτημα είναι τι είναι το μέτρο και πού πρέπει να τοποθετηθούν τα όρια, γιατί οι ψυχολόγοι και οι ιατρικοί ειδικοί είναι κατηγορηματικοί ότι οι συσκευές οδηγούν σε εξάρτηση. Η επίδρασή τους είναι η ίδια σαν των ναρκωτικών ουσιών. Οι εμπειρογνώμονες από καιρό προειδοποιούν ότι τα βιντεοπαιχνίδια προκαλούν αύξηση των επιπέδων της ντοπαμίνης, που μπορεί να συγκριθεί με αυτή ως αποτέλεσμα της χρήσης αμφεταμίνης ή άλλων ουσιών. Και ακριβώς αυτή η αύξηση των επιπέδων της ντοπαμίνης οδηγεί σε εθισμό.

Στα παιχνίδια, που είναι το βασικό κίνητρο για τους μικρότερους, να έχουν τηλέφωνο, η προσπάθεια για συγκέντρωση πόντων και προχώρηση στα επίπεδα του παιχνιδιού, κάνει τους νευρώνες της ντοπαμίνης του παιδιού να αντιδρούν συνεχώς. Η ντοπαμίνη καθιστά τα παιδιά πιο επιδεκτικά στους πειρασμούς από την οθόνη. Αυτός είναι ο λόγος να κάθονται προσηλωμένα στην οθόνη και κάθε παρέμβαση του γονέα να οδηγεί σε νευρικά ξεσπάσματα, ακόμη και επιθετικότητα από πλευράς του παιδιού, που σαν να χάνει την πραγματική ιδέα για την πραγματικότητα. Είναι γεγονός ότι όλο και περισσότεροι γονείς στη Βουλγαρία και σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα, συνήθως όταν γίνει υπερβολικά αργά και τα παιδιά τους βρίσκονται σε βαθιά νευρική κρίση, παρόμοια με αυτή στους εθισμένους στα ναρκωτικά. Ήδη εθισμένα στις συσκευές και τα παιχνίδια, τα παιδιά αυτά χάνουν έλεγχο στα συναισθήματά τους, απομονώνονται και επικοινωνούν όλο και πιο δύσκολα τόσο με τους γονείς τους, όσο με τους συνομηλίκους τους. Και στη Βουλγαρία αυτό το πρόβλημα γίνεται όλο και πιο αισθητό, γιατί στην κοινωνία μας υπάρχουν ακόμη πεποιθήσεις, ότι τα παιδιά γίνονται πιο έξυπνα, όταν παίζουν με κινητά τηλέφωνα από πρώιμη ηλικία. Και εάν οι γονείς βρίσκονται υπό την επήρεια των σύγχρονων τεχνολογιών, τα παιδιά επίσης αντιλαμβάνονται αυτή τη συνήθεια ως εντελώς ομαλή. Γι’ αυτό και η αντίσταση στην απαγόρευση της χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών στα σχολεία στη Βουλγαρία ίσως δε θα κοπάσει, μέχρι να εκπονηθεί μια πραγματική ανάλυση εμπειρογνωμόνων για τα οφέλη και τις βλάβες από τις ψηφιακές τεχνολογίες.

Δείτε επίσης:

• Οδηγός για γονείς: πώς να στείλετε «τα πρωτάκια» στο σχολείο

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: Pixabay, Pexels, Εθνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου, Τάνια Μιλούσεβα