Το 1018 ύστερα από αγώνα μισού αιώνα το Πρώτο Βουλγαρικό Βασίλειο κατακτήθηκε από το Βυζάντιο. Παρά τις πολλές εξεγέρσεις των Βουλγάρων η εξουσία της Κωνσταντινούπολης διαρκεί σχεδόν δύο αιώνες. Το φθινόπωρο του 1185 ή στις αρχές του 1186 στο Τάρνοβγκραντ ξεσπά νέα εξέγερση, οργανωμένη από τους ντόπιους άρχοντες - τους αδελφούς Πέταρ και Ασέν. Το εγχείρημα ολοκληρώνεται σε τρία χρόνια με την αποκατάσταση του βουλγαρικού κράτους.

«Γύρω από την εξέγερση του Πέταρ και Ασέν υπάρχουν πολλά αινιγματικά στοιχεία, κάποια από τα οποία σχολιάζονται συχνά», λέει για το Ράδιο Βουλγαρία ο ιστορικός του Πανεπιστημίου του Βελίκο Τάρνοβο καθηγητής Πλάμεν Παβλόφ. Ένα τέτοιο στοιχείο είναι η έναρξη της εξέγερσης στις 26 Οκτωβρίου, την ίδια την ημέρα του Αγίου Δημητρίου. Αυτό δεν είναι δυνατό, επειδή τον Οκτώβριο οι ίδιοι συναντιούνται στην Κυψέλα με τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ισαάκιο Β΄ Άγγελο στο στρατόπεδό του. Εκεί γίνεται το σκάνδαλο, κατά το οποίο ο Ασέν, λόγω της αδάμαστης γλώσσας του, όπως γράφει ο Νικήτας Χωνιάτης, τιμωρήθηκε με χτυπήματα στο πρόσωπο. Ύστερα οι ίδιοι αρχίζουν με πραγματικές ενέργειες να προετοιμάζουν την εξέγερση σε μια πολύ ευρύτερη κλίμακα», ισχυρίζεται ο καθηγητής Παβλόφ.

Ο καθηγητής Παβλόφ θεωρεί επίσης, ότι στην ιστορία λανθασμένα προβάλλεται μόνο ο ρόλος του μικρότερου αδελφού Ασέν για την αποκατάσταση του βουλγαρικού βασιλείου. Ενώ ο τσάρος Πέταρ με το κοσμικό όνομα Τόντορ άδικα παραγνωρίζεται.

«Σύμφωνα με τους Βυζαντινούς ιστορικούς, περισσότερη εχθρότητα υπάρχει προς τον Πέταρ, ο οποίος προφανώς είναι ο ιδεολόγος του κινήματος. Αλλά μεταξύ Πέταρ και Ασέν υπάρχει κάποια διαφωνία, η οποία το 1193 οδηγεί τον Πέταρ να παραχωρήσει την πρωτοκαθιδρία στον Ασέν, χωρίς να παραιτηθεί από τον βασιλικό τίτλο. Για τους ξένους εξουσιαστές ο βασιλιάς είναι ο Πέταρ. Που οφείλεται αυτή η ρήξη μεταξύ των δύο αδελφών; Ο Πέταρ υποστήριζε μια πιο ήπια πορεία, επειδή αντιλαμβανόταν την ισχύ του Βυζαντίου και της Ουγγαρίας, η οποία ήταν σύμμαχός του. Ο δε Πέταρ πρωτοστάτησε των πιο ριζοσπαστικών δυνάμεων. Και εάν το σκεφτούμε καλά, ο Πέταρ είχε περισσότερο δίκαιο.», λέει ο καθηγητής.

Μαζί με άλλους ιστορικούς, ο καθ.Παβλόφ εδώ και χρόνια υποστηρίζει την άποψη, ότι εάν υπάρχουν αδελφοί απελευθερωτές στην βουλγαρική ιστορία, είναι ακριβώς αυτοί οι δύο άνδρες – Πέταρ και Ασέν. Μετά το 1885 οι βασιλείς Πέταρ, Ασέν, Καλογιάν και Ιβαν Ασέν ο Β κατορθώνουν μέσα σε μόλις 40 χρόνια να μετατρέψουν το Βουλγαρικό βασίλειο σε καθοριστικό παράγοντα για τις πολιτικές εξελίξεις στα Βαλκάνια.

Επιμέλεια και μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα

Φωτογραφίες: Facebook / Vasil Goranov, Ίβο Ιβανόφ