Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

110 vjet nga shpërthimi i Kryengritjes së Ilindenit

Foto: vmro-varna.com
Sivjet mbushen 110 vjet nga shpërthimi i Kryengritjes së Ilindenit e cila është pika më e nxehtë e Lëvizjes Nacionalçlirimtare të bullgarëve në Maqedoni dhe Edrene. Pas Çlirimit të Bullgarisë nga zgjedhja osmane dhe sipas Traktatit të Berlinit (1878) këto territore mbetën nën pushtetin e Perandorisë Osmane. Pakënaqësia e popullit bullgar u shndërrua në luftë të organizuar, sidomos pasi u themelua Organizata e Brendshme Revolucionare Maqedonase në Selanik (1893). Më pas në Maqedoni dhe Edrene u përhapën rrethe revolucionarësh.

Kryengritja e Ilindenit shpërtheu më 2 gusht 1903, Ditën e Shën Ilisë nga mori edhe emrin. Fillimisht ngritën krye revolucionarët në vilajetin e Manastirit. Kryengritja arriti kulmin e saj kur u pushtua qyteti i Krushevës dhe u shpall Republika e Krushevës. Më 19 gusht, Ditën e Shpërfytyrimit të Zotit, kryengritja shpëreu në Edrene. Revolucionarët arritën të çlironin shumë vendbanime në rajonin e malit Stranxha, si dhe qytetet bregdetare Carevo dhe Ahtopol. Andej u shpall Republika e Stranxhës e cila ekzistoi 26 ditë. Në malet Rodope çetat arritën të aktivizoheshin dhe të stoponin armikun. Në vendbanimet e çliruara u shpall pushtet revolucionar e demokratik sipas shembullit të Republikës së Krushevës. Në shumë vende ushtria osmane asgjësoi pika të rëndësishme për nga strategjia.

Përballë popullsisë kryengritëse në Maqedoni dhe Edrene, Perandoria Osmane dërgoi 350 000 ushtarë të armatosur. Duke qenë me rrezik dështimi, shtabi i përgjithshëm i kryengritjes i kërkoi qeverisë bullgare ndihmë urgjente. Mirëpo, Bullgaria u paralajmërua nga Fuqitë e Mëdha se ndërhyrja e saj eventuale do të shkaktojë probleme për shtetin. Në fund të fundit, kryengritja u shtyp nga ushtria osmane në shtator.

Përfundimet e Kryengritjes së Ilindenit janë këto: në Maqedoni dhe Edrene u zhvilluan 239 beteja, ku morën pjesë 26 400 kryengritës. U vënë flakën 201 fshatrave, u shkatërruan tërësisht 12 400 shtëpi, u vranë 4 700 veta dhe pa strehim u gjetën 70 800. Kurse 30 000 u detyruan të largoheshin nga vendlindjet e tyre dhe të kërkonin strehim në Bullgari.

Kryengritja e Ilindenit ka rëndësi të madhe sepse ia tregoi Evropës se popullsia në Maqedoni dhe Edrene nuk do ta dhurojë më pushtetin osman dhe se do të vazhdojë më tej luftën e saj të së drejtës kombëtare.

Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova
По публикацията работи: Veneta Pavllova


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Mbreti Ferdinand

Eshtrat mortore të mbretit Ferdinand do të transferohen në Sofje

Më 29 maj, mbetjet mortore të mbretit bullgar Ferdinand do të transportohen nga qyteti gjerman i Koburgut në Sofje me një avion ushtarak. Arkivoli do të ulet solemnisht dhe do të vendoset në një makinë vdekjeje, e cila do të udhëtojë..

botuar më 24-05-27 8.57.PD

Teknologjitë e reja rikrijojnë Betejën e Tutrakanit

Një objekt novator muzeal hap dyert në varrezat ushtarake pranë Tutrakanit. Memoriali "Epopeja e Tutrakanit - 1916" ndodhet në një ndërtesë të re muze të ndërtuar për këtë qëllim. Ai përfshin një sërë teknologjish të reja që zhytin vizitorin në..

botuar më 24-05-26 9.15.PD
Qytetarët e Sofjes dynden për të lexuar manifestin mbretëror me dekret-ligjin për pushtetin e ri të puçistëve

Mësime bullgare - pse një grusht shteti ushtarak nuk çon në "përtëritje"?

90 vjet më parë, më 19 maj 1934, lëvizja "Zveno" dhe Bashkimi Ushtarak në Bullgari kryen një grusht shteti pa gjak. Në emër të modernizimit të vendit, të quajtur "përtëritje", ata shfuqizuan Kushtetutën e Tërnovos , ndaluan partitë dhe..

botuar më 24-05-19 9.40.PD