“Shikoje, o Najço, këtë Vitoshë të hijshme, a ka diçka më të bukur nga ajo në botë!” – thotë Aleko Konstantinov në fillim të shekullit të XX-të. Ka pak të ngjarë që shkrimtari i njohur bullgar të ketë menduar se një shekull më vonë Vitosha e tij e hijshme do të bëhej molla e sherrit midis investitorëve dhe ekologëve. Parku më i vjetër natyror në Bullgari dhe në tërë Gadishullin Ballkanik, Vitosha, mund të lavdërohet me një histori më shumë se 80 dekada. Mirëpo, gjatë të gjitha këtyre viteve ai nuk u zhvillua shumë, kurse një pjesë e bazës turistike është pothuaj e shkatërruar. Një prej shkaqeve për këtë është mungesa e vizionit afatgjatë për zhvillimin e malit. Mendimet janë më të ndryshme. Nga “nuk duhet ndryshuar” deri tek “një vendpushim modern i skive”.

Nga qendra e Sofjes deri në pistat, që mbajnë emrin e Alekos, 2000 metra mbi nivelin e detit, mund të arrihet me veturë në kuadrin e një ore – çdo një kryeqytet evropian do të krenohej për këtë fakt, por jo edhe kur teleferiku më i ri është i moshës 30 vjeç dhe është i vetmi teleferik që funksionon. Kjo duhet ndryshuar, është i mendimit koncesioneri i zonës së skive “Vitosha ski”, sepse sipas të dhënave të Federatës Bullgare të Skive nga 70 mijë deri më 100 mijë sofjanas praktikojnë sporte dimërore. “Rreth 1.5 – 2 mln veta janë interesuar drejtpërsëdrejti që mali të shfrytëzohet në mënyrën më të mirë. Vetëm për shkollat e skive të Vitoshës, çdo ditë gjatë stinës dimërore në mal ka nga 1000 deri më 1500 fëmijë” – thotë zëvendëspresidenti i federatës së skive Georgi Bobev, i cili është në Këshillin Drejtues të “Vitosha ski”. Sipas fjalëve të tij, aktualisht teleferikët dhe pistat në mal janë të pamjaftueshme dhe gjendja e tyre është shumë e keqe.

“Për fat të keq për shkak të infrastrukturës së keqe Vitosha nuk është atraktive për skiatorët e mirë. Është me rëndësi që të gjithë ne të kuptojmë se Vitosha mund të ofrojë kushte moderne për ushtrimin e sporteve dimërore dhe verore dhe për zhvillimin e turizmit malor vetëm po të rinovohet baza e tanishme.”

Plani i vjetër i administrimit të parkut Vitosha, i cili rregullon veprimtaritë e territorit të tij, skadoi vitin e kaluar. Aktualisht ka diskutime publike të planit të ri, i cili është më liberal dhe ndoshta do të lejojë zëvendësimin e pajisjeve të tanishme me teleferikë modernë. Ekspertët janë unanimë: Teleferikët janë të më shumë se gjysmë shekulli dhe meremetimi i tyre është praktikisht i pamundshëm. Përveç kësaj plani i ri nuk do ta lejojë zgjerimin e zonës së skive. Megjithë prapambetjen e Vitosës dhe teleferikun e vjetër të pistës “Vitoshko Llale” (“Tulipani i Vitoshës”), mali ka shumë adhurues ndër skiatorët e Sofjes. Ndër ta është edhe kolegu-gazetar Ljubomir Bojaxhiev.

“Vitosha nuk është thjeshtë park, pavarësisht nëse është i mbrojtur, popullor, apo kombëtar. Ajo është diçka më shumë se mushkëria e një qyteti kaq të madh siç është Sofja. Prandaj duhet të bëjmë çmos që ta ruajmë këtë pasuri të madhe. Nuk e di nëse njerëzit janë të qartë se çfarë pasuri kemi. Sigurisht që duhet të mirëmbahen pajisjet e skive dhe çështja është se si të ndodhë kjo. Mendoj se njerëzit e zakonshëm duhet të deklarojnë mendimin e tyre. Në fakt variantet janë dy dhe duhet të zgjidhet një prej tyre – të ndërtohen pajisje të reja apo jo. Si skiator – amator dhe banor i Sofjes nuk mund të kuptoj se pse gjatë të gjitha këtyre viteve nuk u bë asgjë për mirëmbajtjen e bazës që ekziston.”

Përgjigje të kësaj pyetjeje kërkojnë që prej vitesh si adhuruesit e sportit të bardhë, ashtu edhe ekologët. Sipas tyre, që nga koha e Alekos e gjer te sot e kësaj dite mali është i përshtatshëm për turizëm malor, kurse afërsia e tij me kryeqytetin e bën atraktiv për sportin e skive. Anketat e ndryshme tregojnë se afro 80 për qind e sofjanasve janë për modernizimin e zonës së skive, por në rast se ruhet natyra. Mirëpo, sipas ekologëve, Vitosha me siguri nuk duhet përdorur për sport aktiv.

Në planin e ri për administrimin e parkut Vitosha, i cili është duke u përgatitur, është shkruar shprehimisht se anulohen kategorikisht ndalimet për ndërtimin e ri. Do të saktësohen vendet e veçanta, ku do të zhvillohet sporti dhe turizmi, në përputhje me faktin se parku është pjesë e programit “Sofja – kryeqyteti sportiv i Evropës gjatë vitit 2018”. Kjo me siguri do të inkurajojë investitorin “Vitosha ski”. Ja se çfarë tha para mikrofonit të Radio Bullgarisë Georgi Bobev:

“Nuk mund të ndryshohen pajisjet, kur të ketë ndalim të plotë të ndërtimit. Ndryshimi i teleferikëve të skive sipas ligjit trajtohet si ndërtim i ri. Njerëzit mund të mësohen ta ruajnë natyrën, vetëm në qoftë se lejohet prania e tyre atje.”

Dhe meqenëse plani i ri për administrimin e parkut Vitosha ende nuk është miratuar, siç duket skiatorët e Sofjes edhe këtë dimër do të mund të praktikojnë sportin e tyre të dashur kudo tjetër, por jo edhe në malin që është më afër kryeqytetit.

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva