Dita e Gjelit është një festë kombëtare kushtuar shëndetit dhe pjellorisë së fëmijëve mashkullorë. Ajo festohet në Bullgarinë Lindore - nga Dobruxha deri në rajonet më jugore të vendit tonë. Data përkon me festën e krishterë Paraqitja e Zotit tonë në tempull që gjithashtu bie më 2 shkurt - atëherë Virgjëresha, në përputhje me ligjin hebre, vizitoi tempullin në ditën e 40-të pas lindjes së Birit të Zotit, kaloi një pastrim ritual dhe sakrifikoi dy turtuj.
Sipas traditës popullore këtë ditë bëhet flijimi i një zogu - një gjel, në disa fshatra ai duhet të jetë detyrimisht me ngjyrë të zezë. Në çdo shtëpi ku ka djem, nëna ther një gjel në pragun e derës. Në disa fshatra këtë e bën një djalë që nuk e ka arritur pjekurinë seksuale. Me gjakun e gjelit nëna bën kryq në ballin e djemve, si dhe në dyert e shtëpisë. Më pas ajo zien zogun kurban dhe ua shpërndan fqinjëve, bashkë me ëmbëlsira ose copa byreku. Zakoni konsiderohet si një simbol i pjellorisë dhe i fertilitetit mashkullor. Kjo e shpjegon edhe flijimin e gjelit, i cili në folklorin bullgar ka një simbolikë të gjerë – nga njëra anë, ai lidhet me diellin, lindjen e diellit dhe ardhjen e ditës së re. Nga ana tjetër, ka të bëjë me personifikimin e parimit dhe pjellorisë mashkullore, si dhe të aftësisë së femrës për të dhënë një jetë të re.
Kjo festë pagane shënohet edhe sot, por më tepër si një kujtim i traditave të lashta bullgare. Më shumë momente interesante të zakonit do të lexoni në publikimin tonë “Paraqitja e Zotit tonë në tempull, Dita e dytë e Shën Trifonit dhe Dita e Gjelit (sipas traditës popullore bullgare)” nga koleksioni i Radio Bullgarisë.
Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva
Foto: BGNES, arkiv
Sot bëhen 46 vjet nga fluturimi i kozmonautit të parë bullgar Georgi Ivanov. Më 10 prill të vitit 1979 në orën 20:34, sipas orës së Moskës, anija kozmike “Sojuz-33” u hodh në orbitë rreth Tokës. Në bord, së bashku me komandantin e fluturimit Nikollaj..
Më 3 prill çdo vit Sofja shënon 146 vjetorin e shpalljes kryeqytet i Bullgarisë. Me propozimin e historianit, shkencëtar dhe shtetar prof. Marin Drinov më 3 prill 1879 Kuvendi i Madh Popullor, që zhvillonte punimet në kryeqytetin e vjetër..
Më 2 prill mbushen 95 vjet nga lindja e këngëtares popullore Stefka Sëbotinova . Ajo lindi në vitin 1930 në ish-fshatin Rozov Klladenec, sot fshati Obruçishte, rajoni i qytetit Stara Zagora të Bullgarisë Juglindore. Ajo vjen nga një familje..
Në ditën e pesëdhjetë pas Ngjalljes së Krishtit, kur apostujt u mblodhën së bashku, papritmas nga qielli u dëgjua një zhurmë si ajo e një ere të..