Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

E mbijetuara e Holokaustit Rene Shashua Hasson: Mos u bëni të tjerëve atë që nuk dëshironi që ata t'ju bëjnë juve!

16
Rene Shashua Hasson
Foto: Krasimir Martinov

"Popullsia hebreje bullgare është e vetmja që, pas Holokaustit, ishte më e madhe se më parë," tha e mbijetuara e Holokaustit Rene Shashua Hasson në një intervistë për Radio Bullgarinë. E lindur në Plovdiv në vitin 1935, ajo i kujton mirë ditët e Holokaustit, mizoritë dhe poshtërimet të cilave iu nënshtruan bashkatdhetarët e saj. Gjithashtu ajo mban mend dhe shpëtimin ...

Qendra Botërore e Përkujtimit të Holokaustit „Yad Vashem“ në Jerusalem

Gjatë vitit 2023 mbushen 80 vjet nga shpëtimi i hebrenjve bullgarë. Pas presionit të fortë publik, më 10 mars 1943, u pezulluan planet për dëbimin e popullsisë hebreje të Bullgarisë në kampet naziste të përqendrimit. Afro 50.000 hebrenj që jetonin në territorin e Bullgarisë para hyrjes së vendit tonë në Paktin Trepalësh u shpëtuan nga vdekja e sigurt. Fatkeqësisht, po në mars të vitit 1943, filloi deportimi në kampet naziste të 11.343 hebrenjve nga territoret e reja nën sundimin bullgar në atë kohë - Bellomorska Trakia, Maqedonia dhe Pirot. Por ata afro 50 mijë dhe pasardhësit e tyre janë ende mirënjohës ndaj popullit bullgar.

Yad Vashem, Salla e kujtesës


“Faleminderit” është fjala me të cilën përshëndetet pothuajse çdo bullgar në Izrael. Mirënjohës është edhe bashkëbiseduesi ynë, avokati Rene Shashua Hasson. "Ka pasur dasma, ka pasur lindje gjatë Holokaustit. Kjo nuk do të thotë se ne ishim të begatë apo se kishim ditë të mira. Ato ishin ditë të tmerrshme," thotë ajo.

Yad Vashem, Salla e Kujtimit me emrat dhe fotot e të vrarëve

„Dashuria për Bullgarinë i ka lëshuar rrënjë tek ne. Dhe kjo vazhdon në mendjet e çdo brezi pasardhës. Dhe kujtimet janë, nga njëra anë, të mrekullueshme: një fëmijëri e bukur në Plovdiv, në rrugicën përballë Bunarxhikës (një pikë referimi në qytetin e dytë më të madh bullgar të Plovdivit). Dhe pastaj kujtimet e Luftës së Dytë Botërore. Kur isha në klasën e dytë na mbyllën shkollën hebraike. Më pas erdhi Akti i Mbrojtjes Kombëtare dhe urdhëresa për densifikimin, që nënkuptonte të paktën dy persona në një dhomë, gjë që na detyroi të shkojmë në shtëpinë e gjyshit tim, ku kaluam luftën. Babaiimishteimobilizuarnë kampetepunësdhenënaimeishteesëmurë shumicënekohës. Unë isha me fat që tezja dhe xhaxhai im, të rinj në atë kohë, vëllai dhe motra e nënës sime, ishin me ne“.

Yad Vashem, Këndi bullgar në muzeun e kompleksit

Me trishtim, Rene kujton edhe dimrin në të cilin përsëri i mbyllën me forcë në shtëpi dhe nëna e saj pësoi apendiksit akut.

„Nuk ishte e mundur ta çonin në spital sepse nuk pranonin hebrenj - thotë Rene. - Dhe që të operohej, e çuam në një klinikë private, në mes të natës. Por fillimisht na u desh të reduktonim inflamacionin me akull. Dhe më dërguan me një thes për të mbledhur akull nga ulluqet e ndërtesave. Dhe shkova shtëpi më shtëpi duke mbledhur akull. Për fat të keq, më panë tre të rinj, djem me uniforma ushtarake. Dhe filluan të më gjuanin me topa bore, të më shanin e të më ndiqnin: “Çifutka, çifutka, çfarë po bën, zhduku!” (çifut –përçmuese për një hebre). Dhe kështu u ktheva në shtëpi, e gotitur me topa bore, por me akull në çantën time. Dhe në atë moment vendosa që të gjejmë atdheun tonë dhe të shpërnguleshim. Kështu që kur mbaroi lufta dhe Holokausti, në vitin 1949, pikërisht pas themelimit të Shtetit të Izraelit, ne erdhëm këtu. Dhe ne ruajtëm kujtimet e mira për popullin bullgar. Në Izrael gjetëm një vend me shumë probleme. Gjithsesi, gradualisht formova familje dhe bëra karrierë. Sot jam anëtare e Shoqatës për Miqësi midis Izraelit dhe Bullgarisë.“

Tel Aviv, Monumenti i Shpëtimit

Me bashkëshortin e saj Rene është njohur si studente e drejtësisë në Universitetin e Tel Avivit. Avokatja Rene Shashua Hasson dhe bashkëshorti i saj rritin tre fëmijë. Njëra nga vajzat e tyre ndoqi rrugën e Renes dhe sot është gjyqtare e respektuar, ndërsa e dyta është specialiste në Stomatologji. Djali i tyre, i diplomuar për “Teknologji Informacioni” dhe “Financë”, është një kuadër i vlefshëm në selinë e Google në Kaliforni, SHBA. Pas gjithçkaje të përjetuar gjatë Holokaustit dhe nga lartësia e përvojës së saj të pasur jetësore, Rene Shashua Hasson u bën thirje brezave të sotëm:

„ Le të përpiqemi të bëjmë mirë! Kur sheh tmerrin e luftës, kupton se njeriu është i aftë edhe për vepra shumë mizore. Prandaj, ne duhet t'i edukojmë brezat e ardhshëm në ndjenja njerëzore, humanizëm dhe liberalizëm. E vërteta e rëndësishme, e thënë me pak fjalë, është: "Mos u bëj të tjerëve atë që nuk do të doje që të të bëjnë ty!“

Yad Vashem, memorial për viktimat në kopshtin e kompleksit

Me Rene Shashua Hasson folëm në Tel Aviv, gjatë Takimit të 17-të Botëror të Mediave Bullgare, organizuar nga BTA në nëntor 2022.

Përgatiti në shqip: Kostandina Bello

Foto: Krasimir Martinov




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Prof. Asoc. Dr. Raqi Bello: Shqiptarët janë një popull tolerant dhe i vlerësojnë bullgarët

Si në shumë vende të tjera nëpër botë, edhe në Shqipëri gjuha bullgare studiohet në mënyrë akademike. Lektorati jonë është pjesë e Departamentit të Gjuhëve Sllave dhe Ballkanike të Fakultetit të Gjuhëve të Huaja në Universitetin e Tiranës dhe prej disa..

botuar më 24-07-09 7.30.PD
Doktori Stajko Stajkov

Dr. Stajko Stajkov hodhi themelet e klimatologjisë në Bullgari

Pas Çlirimit të Bullgarisë në vitin 1878, vendi ynë filloi të zhvillohet me ritme të shpejta për të kompensuar mungesën pesëshekullore nga harta historike e botës. Të rinjtë bullgarë diplomoheshin në universitete prestigjioze evropiane dhe ktheheshin..

botuar më 24-07-05 7.10.PD

Për jetën e mundshme në një botë pa monopole

Ndryshimet në Ligjin për Energjinë, të miratuara nga Kuvendi, shtynë fillimin e periudhës së tranzicionit të liberalizimit të tregut të energjisë elektrike për një vit tjetër – deri në 1 korrik 2025. Ndryshimet duhet të ofrojnë një mundësi graduale për..

botuar më 24-06-26 7.30.PD