Më 10 gusht 1915, avioni i parë bullgar u testua në Bozhurishte. Projektuesi i tij ishte shpikësi Asen Jordanov, emri i të cilit është pjesë e teksteve shkollore me të cilat trajnohen të gjithë pilotët dhe inxhinierët e ardhshëm edhe sot.

Që i vogël, Aseni i vogël tregoi kureshtje për fluturimin. Në fermën familjare të babait të tij, inxhinierit dhe kimistit të pasur Dr. Hristo Jordanov, ai u përpoq të kuptonte se çfarë i lejonte zogjtë të fluturonin, madje duke imituar fluturimin e tyre, duke u hedhur nga pemët ndërsa tundte krahët. Ai kishte mundësinë të regjistrohej në një shkollë pilotësh në Paris, por në fillim të Luftës së Parë Botërore u kthye në vendin tonë, ku në moshën 16 vjeç u bë mekanik në një bazë ajrore pranë Svilengradit. Paralelisht, ai punoi në ndërtimin e aeroplanit të tij të parë, të cilin e përfundoi brenda rreth një viti, dhe një komision i posaçëm shtetëror e miratoi modelin dhe e shpalli atë një shpikje.

Një nga klauzolat e Traktatit të Neuilly-sur-Seine të vitit 1919, i cili i dha fund pjesëmarrjes së vendit tonë në Luftën e Parë Botërore, nuk i lejon Bullgarisë të ketë aviacionin e vet. Pikërisht kjo pengoi mundësinë e prodhimit serik të aeroplanit "Asen Hristov Jordanov". Megjithatë, krijuesit të tij iu dha një mundësi e jashtëzakonshme për t'u larguar dhe për t'u vendosur në SHBA - Asen Jordanov mori një mesazh se në vitin 1921 do të mbahej një garë ndërkombëtare për një xhiro rreth Tokës me aeroplan në jo më shumë se 100 ditë. Çmimi për fituesin ishte 1 milion dollarë. Përveç Asenit, një pilot tjetër, Aleksandër Stojanov, duhej të shkonte në Amerikë, dhe fondet e nevojshme siguroheshin personalisht nga kryeministri i atëhershëm i Bullgarisë, Aleksandër Stambolijski.

Edhe pse konkursi u anulua, Asen Jordanov dëshiroi të zgjasë qëndrimin e tij në Shtetet e Bashkuara, ku më vonë u vendos përfundimisht. Ai filloi të punonte si vizatues, por u ngrit në pozicionin e projektuesit kryesor në një numër kompanish globale avionësh dhe realizoi ëndrrën e tij për të krijuar avionin e parë shumëfunksional në botë, Douglas DS-3.

Më shumë hollësi rreth jetës së tij emocionuese do të gjeni në botimin nga koleksioni i Radio Bullgarisë - Konstruktori Asen Jordanov – nga balona deri te “Boeing”.

Lexoni më tepër:

• Aeroplanë, hidroplanë dhe ushqim kozmik – histori nga qielli të mbledhura në muzeun e aviacionit pranë Plovdivit

Përpiloi: Joan Kolev

Përgatiti në shqip dhe publikoi: Vesella Mançeva

Foto: Facebook /Historia BG