Në Rodopet Lindore, në vendin ku patrikët romakë pinin verë nën kolona mermeri, sot turistët veshin toga autentike dhe mahniten nga mozaikët origjinalë të shekujve II-III. Vila “Armira” – e vetmja rezidencë aristokratike romake e ruajtur në Ballkan me veshje mermeri, mirëpret turistët pas një restaurimi 4-vjeçar, të përfunduar në verën e vitit 2024 në kuadër të një projekti evropian me vlerë gati 8 milionë leva.

Vila u ndërtua në fillim të shekullit të dytë në stilin e pallateve romake me një oborr të madh të rrethuar nga një galeri e mbuluar me kolonada dhe një pishinë të jashtme. Ndërtesa mbresëlënëse dykatëshe shtrihej në një sipërfaqe të madhe, kishte dhoma të shumta gjumi, dhoma pritjeje, një sallë banketesh, dhoma mysafirësh, një banjo etj. Dhe tarraca panoramike ofronte një pamje të pafundme drejt lartësive të maleve Rodope.

"Kjo vilë është qendra e një prone vilash - një vend ku pronari vinte për të mbikëqyrur punën e vartësve të tij, për të pritur mysafirë, për të dëgjuar nënshtetasit e tij, për të zgjidhur problemet e tyre. Çdo gjë e gjetur gjatë gërmimeve tregon se kati i parë i kësaj shtëpie ishte tërësisht i veshur me mermer, gjë që e bën atë unike. Këto dekorime mermeri nuk gjenden në asnjë provincë romake të perandorisë, e cila shtrihej në tre kontinente. Perandorët dhe magjistratët e lartë ndoshta mirëpriteshin këtu. Mozaikët tanë dhe restaurimi i mermerit janë tërësisht origjinale - nuk kemi kopje", thotë guida turistike Magda Rajkova.

• Vila “Armira” – pallati i mermertë në luginën lumore

• Vila “Armira” është kandidate për UNESKO

Vila është e jashtëzakonshme për dekorimin e saj. Mozaikët e saj të mahnitshëm shtrihen në një sipërfaqe të tërë prej 450 metrash katrorë dhe janë ndër më të lashtët e zbuluar në tokat bullgare. Disa prej tyre kanë motive florale dhe gjeometrike, por ka edhe nga ato me simbole të panjohura. "Ne nuk i kemi deshifruar plotësisht - ato janë shumë komplekse dhe të larmishme", thotë Rajkova. Në kuadër të projektit janë instaluar sisteme moderne të ajrit të kondicionuar për të mbrojtur artefaktet, është restauruar edhe çatia e banjës së lashtë. Por jo vetëm:

“Jashtë vilës, në pjesën perëndimore të saj, e bëmë pjesën ekonomike të arritshme për turistët – kompleksi i dytë banesor dhe artizanal, gjysma e kësaj pjese është e dukshme – thotë Magda Rajkova. – Një projekt i ri parashikon restaurimin e gjysmës tjetër, ku kishte punishte, strehim për stafin e shërbimit etj. Përveç kësaj, në 5 pavione të reja po shfaqim zanate që lidhen me vilën nga fillimi i mijëvjeçarit të parë – art mozaik, skulpturë, prodhim vere, punime hekuri dhe qeramikë. Në një pavion tjetër ka produkte organike – mjaltë organik, tahan, miell spelte, trahana… E kemi pyllëzuar zonën me fiq, ullinj dhe bajame, siç ishte në kohërat e lashta.”

Dhe mbi të gjitha ngrihet një kullë vëzhgimi 28 metra e lartë - hiti i ri midis vizitorëve. Nga ajo, e gjithë vila dhe kodrat e gjelbra të Rodopeve Lindore mund të shihen sikur në pëllëmbën e dorës. Por përjetimi i vërtetë për turistët është në detaje:

"Ata mund ta vizitojnë vilën duke u veshur me toga romake për t'u zhytur në historinë e guidës turistike dhe për t'u ndjerë pjesë e jetës së njerëzve që jetuan atje. Mund të bëjnë fotografi me ta jashtë dhe brenda vilës. Por para kësaj, ne u ofrojmë atyre të shikojnë një film që lidhet me historinë e Vilës “Armira” në sallën tonë interaktive, ku organizojmë lojëra për më të vegjlit", thotë Magda Rajkova.

Vetëm në katër muajt e parë pas hapjes së saj, Vila e rinovuar “Armira” priti një rekord prej 101 627 turistësh, duke u bërë një hit i vërtetë turistik në Rodopet Lindore. "Njerëzit vijnë nga Franca, Britania e Madhe, madje edhe Amerika. Vizitat individuale mbizotërojnë dhe njerëzit janë shumë të impresionuar nga ajo që kanë parë", mësojmë nga Magda Rajkova.

Përgatiti në shqip dhe publikoi: Vesella Mançeva

Foto: Veneta Nikollova, vila-armira.com