Bulgaristan kütüphaneleri, yasa ekonomisine geçiş yıllarında büyük zararlar gördü. Kütüphanelerimizin büyük bir kısmı, kapandı, diğerleri de sözde varlığnı devam ettiriyor. Okuyucuların sayısı da çok azaldı. Bunun sebebi, internet ve TV şovları eğlenceleri ve okumak için zaman yetersizliğidir. Kaynak eksikliği yüzünden kütüphanelerin fonlarına yeni çıkan kitap, ansiklopedi ve dergi alınmıyor. Bu yüzden kütüphanelere ilgi düşüyor. O zaman genç insanların kitaba sevgisi nasıl teşvik edilecek? Yazılı eserlerimizi kaybedersek dilimizi de kaybederiz, dilimizi kaybedersek kimliğimizi de kaybetmiş oluruz. Ekonomik İşbirliği ve Gelişim Teşkilatı’nın 2006 yılına ait PİSA araştırmasında yer alan veriler, hiç de içaçıcı değldir. 57 ülkenin 15 yaşındaki vatandaşlarının okuma-yazması konusundaki araştırmaya göre Bulgaristanlı öğrencinin %22.3’ünün okuma-yazması yok, %29’u da, en basit kriterlere uyuyor. Yani bugünkü 18 yaşındaki gençlerin %51’inin okuması-yazması yok ve bu yüzden onlar sadece daha düşük kalifiyeli iş yapabilecektir. Bulgaristan’daki işverenler, yüksek kalifiyeli iş gücünün yetersizliğine çoktan dikkat çekiyor. Ancak rakamlara bakılırsa bu sorun, gelecekte daha da derinleşecektir.

Milli İstatistik Enstitüsü’nün verilere göre Bulgaristan’da 5 bin 625 kamu ve okul kütüphanesi var. Kamu kütüphaneleri, Milli “Az. Az. Kiril ve Metodii” Kütüphanesi, bölgesel ve belediyesel kütüpheneleridir. Geçiş sürecinde bunların okuyucuları %17, okul kütüphanelerinin okuyucuları da %10 azaldı. Bu okuyucuların üçte ikisi gençler, öğrenciler ve üniversitelilerdir. Bu, kütüphanenin eğitim sürecindeki bir kurum olarak rolünü gösteriyor. İskandinavya ülkelerinde nüfusun %70’inin üzerinde kütüphaneleri düzenli olarak ziyaret ediyor. İngiltere’deki okuyucuların oranı %74. Ülkemizde kütüphanelere yönelik kaynaklar, devlet tarafından sağlanıyor. Ancak kütüphane fonları için yeni kitaplar hemen hemen alınmıyor.

Bulgaristan Kütüphane Teşkilatı Başkanı Vanya Graşkina, konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Kültür Bakanlığı’nın “Bulgar Kütüphaneleri – Çağdaş Okuma ve Bilgi Merkezleri” programı, bunu ispatlıyor. Bu program, yaklaşık 200 bin leva değerinde bir finansmanla başlatıldı. Bu kaynaklar, kütüphane fonlarına yeni kitapların alınması için kullanıldı. Mayıs ayında Bulgaristan’ın ilk Kamu Kütüphaneleri Yasası da kabul edildi. Söz konusu yasa vasıtasıyla 1 Ocak 2010 yılı itibariyle geçerli olacak yeni finansman sistemi yürürlüğe getirilecek. Bu yüzden bu program ve finansmanı, kütüphaneler için son derece önemlidir.”

Eski başbakan Sergey Stanişev’in hükümeti, 2009 bütçesinde kütüphane fonlarının yenilenmesi için 4 milyon leva öngörmüştür. Ancak kaynaklar Kültür Bakanlığı’na verilmemiştir ve prosedür genel seçimlerden iki ay önce dondurulmuştur. Kütüphaneciler, yazarlar, editörler, tercümanlar – herkes, tüm bunlardan şikayet ediyor. Kendilerine göre devlet bu paraları bulabiliyor ve bulmalıdır.

Türkçesi: Rayna İvanova