-‘30 yıldan fazla neredeydin? ’ diye sordular.

-Balinanın içindeydim. Hepiniz gördünüz, hepiniz biliyorsunuz, kasten soruyorsunuz bunu.

30 yılı balinanın midesinde nasıl geçirdin? bana sordular.

-Bunu da biliyorsunuz- kumarcı ile kumar oynadım...Kumarcı Yunus

-Ancak Yunus çıktı-diyorlar-sen neden yoksun-diye soruyorlar

Bulgaristan Milli Radyosunun Altın fonunda şair Konstantin Pavlov’un sesi ve şiirini dinledik. Pavlov devam ediyor:

‘Balinanın içine girmek için nitelik göstermelisin. Oraya herkese girme izni vermezler. Ben önce orada Valeri Petrov’a rastladım. Belki bundan sonra bana mesela Boris Hristov rastlar.’

Şair Konstantin Pavlov’a adanmış tek bir kitap var şimdilik. O da bir başka şair Ani İlkov tarafından yazıldı. İlkov: ‘Bulgaristan’da 60-lı yıllarda ve daha sonrasında Bulgaristan’da sanatın özerkliğini düşünce özgürlüğünü böylesine sağlam savunan başkası yoktur’ diyor.

Konstantin Pavlov ‘Nisan neslinden bir şairdir. Ama kendisi Jivkov rejimi ile direkt ve taviz vermeden çatışmaya giren bir tek kişi kalıyor. Bundan dolayı 30 yıl içinde sadece üç şiir kitabının yayınlandığı da anlaşılmaktadır. Çünkü onun sözlerinden ve şiirlerinden korkuyorlar. Ge ne de geçim sağlama imkanları verildiğini simalarla kendini ifade etmeyi yeğliyor. En orijinal ve etkileyici Bulgar filmlerinden bazılarının senaryo yazarıdır: ‘Spomen za bliznaçkata’, ‘Çuy petela’, ‘İlüziya’, ‘Masovo çudo’, ‘Byala magiya’.

Konstantin Pavlov bu dönemde parti ve parti yöneticilerini eserlerinde övgüleri yağdıran şairler listesinde girmez. Onun sözleri yoğun kitleler tarafından anlaşılmaz. Sindirilmez, karamsar, gaddar ,hatta kötü olabiliyor. Parti eleştirisi de ona ‘Düşmen’ etiketi koyar. Ve başka ayrıntı verilmiyor. Bir nevi unvan. Şiirleri korkutuyor, iktidardakilerin otoriter zevklerini kızdırıyor. Onlar da onu silmeyi tercih ediyorlar. İlk şiir kitabından sonra yasak emri veriliyor ve 12 yıl ona sessizliğe mahkum ediliyor. Bulgar kültüründeki yalnızlığına rağmen çığır açan anlayışlarıyla ünlüdür. Pavlov gerçek anlayışı arıyor, skandal ünlülük ten sonra gelen hayret değil. Şiirlerini ucuz popülerlikten koruyor. İşte bu nedenle 1989 yılından sonra yeni demokrasisin amacı için siyasi araç olarak kullanılmasına da izin vermiyor. 1989 yılından sonra eserlerinden oluşan cilt çıkıyor.

Konstantin Pavlov’un ‘tatlı acı’ hayatı 75 yaşındayken sona eriyor. Arkada şiirleri kalıyor. Onlardaki sessizliğin yankıları henüz çınlayacak. Onun son gününe dek yakın dostu kalan Rumen Leonidov şöyle yorumluyor yaratıcılığını :

‘Bugün rahatla Konstantin Pavlov’un şiir dünyamıza deha kolaylığı ile yenilik getirdiğini söyleyebiliriz. Bilinmeyen estetiği ile milli sinema ve tiyatro dünyamıza girdi, ama maalesef ruhuna sadık tercüman bulamadı. Yerli iftiracılarından farklı olarak büyük Rus şaire Ana Ahmatova hayretle: ‘Konstantin Pavlov mu? Bu benim okuduğum en büyük Bulgar şairidir’.

Türkçesi:Müjgan Baharova