Geçen yılın sonlarında Bulgaristan’da firmalar iş alanı için elektrik fiyatlarına %30 ila %60 zam getirildiği alarmı verdi. Sendikalar sıradan tüketici fiyatlarının artacağı ve her şeyin pahalılaşacağını eklediler. 2018 yılının başlarında apokaliptik tahminler %15 -%30’a kadar daha kabullenir oranlara indirildi.

Ocak ayı sona erdi fiyatlar değişmedi. Ancak iş çevrelerinin ve sendikaların memnuniyetsizliği ve korkuları kaldı. Bulgar İktisat Odası Başkanı Bojidar Danev’e göre ‘kötü ve ahlaksız yönetime sebep olan ekonomik şizofreni devam etmektedir. Gerginlik öylesine arttı ki, Enerji bakanı Temenujka Petkova ve Enerji Düzenleme Komisyonu Başkanı İvan İvanov defalarca iş verenleri ve işçileri görüşmeye davet etti ve usanmadan elektrik fiyatlarını dramatik bir şekilde artmasına sebep olmadığını yorulmadan usanmadan tekrar ettiler. Nadir görülen iş çevreleri ve sendika arasında birlik konumunu korudu ve beklentilerini Şubat ayının başlarına taşıdı.

Bulgaristan’da genelde iki tür elektrik fiyatı var – düzenlemeden geçen ve borsa fiyatı. Birinci tür Enerji ve Su Düzenleme Komisyonu /KEVR/ tarafından genelde yılda iki kez değişir. 2015 yılından beri bağımsız enerji borsası çalışmaya başladı, borsa aslında elektrik piyasasında geçen yıl girdi. Teoriye göre herkes bu piyasada alış veriş yapabilir, gerçeklere gelince sadece iş çevreleri ulaşmaktadır. Borsada serbest fiyata satılan elektrik enerjisi ise sadece iki devlet elektrik santralinden geliyor – Kozloduy Nükleer Enerji santrali ve Güney Bulgaristan’daki bir Termik Elektrik Santrali. Formalite olarak elektrik enerjisi piyasasının liberalleştirilmesi tüketiciyi pek etkilemedi- ne borsa fiyatları daha pazar fiyatı oldu, ne de bu borsa sıradan vatandaşa açıldı. Hatta Enerji Bakanı enerji borsasında işler yerinde olmadığını itiraf etti.

İş çevreleri ve sendikalar şimdilik protesto hazırlıklarından vazgeçmedi ve 28 Şubat gününü öngörüyorlar. Eğer Başbakan Boyko Borisov ile istenen görüşmede tartışılan sorunalar çözüm bulunmaz ise. İş alanı piyasada tekelden, spekülatif fiyatlardan şüpheleniyor. Sendikalar ise işçi ve memurların menfaatleri için endişeli ve fiyat şoku riski görüyor. Firmaların üretim maliyetini düşürmek yolunda önce maaşları keseceklerini uyarıyorlar.

Bulgaristan’da elektrik fiyatları Avrupa’da en düşük fiyatlar – 1 megavat bizde 38 Avro, gelişmiş Avrupa ülkelerinde ise minimum 65 Avro. Ancak Bulgaristan maaşlara gelince ‘eşsiz’ bir ülkedir, bundan dolayı elektrik fiyatı da sosyal açıdan taşınabilir olmalıdır. Piyasa gereksinmeleri pek uzun zaman küçümsenemez, çünkü bu bütün ekonomiye onarılmaz bozukluklar getirebilir. Bulgaristan ekonomisi AB üyesi olarak dış etkiye açıktır. Sözün kısası elektrik fiyatlarının artmasına dair baskı genelde dışarıdan gelecek. Böylece bu açıdan bakarsak orta vadede elektrik fiyatının arması kaçınılmazdır. Sorun gelirlerin daha kabul edilebilir düzeylere ulaşması ve Avrupa’dakiler ile kıyaslanabilmesi. Firmalar rekabet gücünü ve adapte olma becerilerini artırmak zorundalar.