İlk defa bir Bulgaristan Başbakanı günümüz Makedonya topraklarından 7 bin Yahudinin "Treblinka" toplama kampına sürgün edilişinin 75. yıl anma törenlerine katıldı. “Bulgar Başbakanı Boyko Borisov’un Üsküp’te bu törende yer alması eşsiz bir olaydı” diyor BNR’nin uzun yıllar Üsküp’te muhabirliğini yapan Maksim Minkov:

"Bu mesaj tamamen geleceğe dönük olup, ağır tarihi olayların temeline basmaktadır. Her yıl Üsküp’te “Hayattakilerin marşı” adlı bir tören yapılıyor. Her yıl bu marş tamamen Bulgaristan karşıtı bir şekilde düzenleniyor. 75 yıl önceki trajik olayların anıldığı etkinliklerde bu düşünce biçiminin üstesinden gelinmesi, Makedonya ile Bulgaristan arasındaki ilişkilerde bazı şeylerin çok değiştiğine dair olumlu sinyaller veriyor. Bazı Makedonya medyaları hariç, Bulgar karşıtı söylemler bu kez neredeyse asgariye indirildi. Boyko Borisov’un “Nazi kamplarına gönderilen her insan için acı duyuyoruz ve üzülüyoruz” sözleri çok insani bir jest içerdi. Bu sözlerin bizim topraklarda farklı yankıları var, çünkü Bulgaristan 48 bin Yahudi’yi Nazi kamplarına gönderilmekten kurtarmış. Boyko Borisov’un ifade ettiği üzüntü ve bu olaylardan acı duyduğunu söylemesi Makedonya toplumunda geniş yankı buldu. Bulgaristan’a duyulan tarihi önyargılara ve özellikle tarihin bu sayfalarıyla ilgili yaklaşımlara rağmen, Borisov’un bu sözleri etkili oldu”.

Bulgar Başbakanı günümüz Makedon vatandaşlarının bilincine biraz daha yakın olan bir şeyi de andı. Eski Yugoslavya savaşlarının dehşeti, bu federasyonun kanlı bir şekilde dağılması ve bu olayların Balkanlar'da bir daha tekerrür etmemesi yönündeki dilekleri çok yankılandı.

"Biz bu olayların uzağında kaldık. Oysa Makedonya’daki vatandaşlar bu dönemleri yaşadı. O yüzden ideolojilere itaat eden insanları anlamıyorum. Biz de var öyle kişiler, Makedonya’da muhalefette ve medyada da var böyle çevreler. Bunlar devamlı Bulgaristan ile Makedonya arasında gerginlik yaşanmasını istiyor”.

Bulgaristan Makedonya’da medya, kültürel ve ekonomik mevcudiyetini arttırmayı başarıyor mu ve insanlar bunu hissediyor mu?

"Elbette, özellikle ekonomik anlamda bu hissediliyor. Dostluk ve İyi Komşuluk Anlaşması’nın imzalanmasından kısa süre sonra ekonomik irtibatlar açıldı ve gelişmeye başladı. İnsanlar arasındaki temaslar, ikili devlet ilişkileri dondurulmuş olduğunda bile her zaman sürdü. Kültür alanında yapılacak çok şey var. Bulgar sanatı, Bulgar medyalarının tanıtımı yeterli değil. Çağdaş Makedonya haberlerinin Bulgaristan’da aktarılması ve tanıtılmasıyla ilgili de noksanların olduğunu söylemek lazım. İki ülkeden bilim adamlar ve aydınların katılımıyla çalışma komisyonları kurup, tarihimizin algısında ortak bir yaklaşımı ve yakınlaşmayı sağlayacak temeller oluşturulması gerekir. Hiç kimse tarihimizin  ortak olduğunu inkar edemez”.

Martin Minkov bu konuda iyimser ve Bulgaristan’ın AB üyesi ülke olarak AB’nin Batı Balkan ülkelerinin problemlerine açılması, AB entegrasyonuna güvence sağlaması için harcadığı çabaya da yüksek değer biçiyor. Martin Minkov "Bu alanda bizim için en önemlisi- komşularımızdır, Makedonya ise ilk sırada bulunuyor” dedi.

Çeviri: Sevda Dükkancı