Dün bütün ülkeden engelli vatandaşlar Sofya’nın merkezinde Bakanlar Kurulu önünde toplanarak haklarını ve insana yaraşır yaşam talepleri ile protesto eylemi yaptı. Ulusal çapta düzenlenen eylemin sebebi, kısa adı TELK olan engellilik oranını ve iş görme kapasitesini değerlendiren tıp uzmanları komisyonunun çalışmalarında reform yapılması niyetleri oldu. Reformun binlerce vatandaşı engelli maaşından ve çalışma imkanından mahrum bırakacağı korkuları, insanları protesto yapmaya itti.

Sivil toplum örgütlerinin de protestoya katılarak baskı uygulamaları üzerine yönetmelik taslağı geri çekildi. Düşünülen düzenlemelere göre engelli maaşı almak için tıp uzmanı kurulu tarafından verilen ekspertiz raporu yeterli olmayacak, iş göremezlik oranı ayrıca değerlendirilecek. Amaç, malüllük oranı daha düşük, hastalığı daha hafif olan insanlara halen sağlanan desteğin kaldırılması ve bu paranın istihdama yönlendirilmesidir. Diğer bir öneri ise engelli maaşı tutarının sadece esas hastalığa göre belirlenmesi, ek yan hastalıkların göz önünde bulundurulmaması yönündedir. Böylece finansal destek azaltılacak, bazı hastalar ise destekten tamamen yoksun kalacak.

Elena Sarıeva reformdan etkilenecek 200 bin vatandaştan birisi. Elena 69 yaşında, çocuk felci sonucu tekerlekli sandalyeye bağlı. Maaşı 140 leva olduğundan dolayı çalışmak zorundadır. Aslında Elena sözüm ona şanslılardan biri , çünkü çalışıyor. Ta Krumovgrat’tan gelmiş ve bakın ne diyor ve yetkililerden neler bekliyor:

“Öncelikle engelli insanların maaşları artırılmalı ve onlar için daha fazla iş yerleri açılmalıdır. Bu bizim özgüvenimizi artıracak, normal yaşamımızı sağlayacak. Aksi takdirde dilenci gibi yaşamaya devam edeceğiz.Evet benim yakınlarımın durumu bu, böyle bir hayat sürüyorlar. Yardım, destek almadan hayatlarını sürdüremezler. Engelli insanların çoğu bütün parasını pahalı ilaç için harcıyor. 10 levalık bir ek sosyal ödenekle olsa olsa bir analgin alırlar ancak."

Bakanlar Kuruluna bağlı Engellilerin Entegrasyonu Milli Konseyi’nin Başkan Yardımcısı Adriana Stoimenova, reform sırasında hakların kaybolmaması, yükseltilmesi gerektiğini söyledi. Görme Engeliler Derneği Başkanı Vasil Dolapçiev’e göre ise çalışma kapasitesinin değerlendirilmesinde yeni bir yöntem uygulanmalı. İnsanlara tıbbi hizmetler, sağlıklı beslenme, diyet, rehabilitasyon için gerekli daha fazla paranın sağlanması gerekir, Vasil Dolapçiev, protesto edenlere hitap etti:

“Topluma tamamen kazandırılmamızı garantileyecek yeni politika gereklidir. Fakat bu eğitime dahil olmadan, iş edindirme sisteminde revizyon yapılmadan olmaz. Devletin, her bir şirkette engelli kişilerin istihdam edildiğini garantileyen kota ilkesini getirmesinin zamanı gelmiştir. Ve sesimiz duyulmaz ise yeniden meydanlara çıkacağız. Ana yolları kapatacağız ve bütün yasal araçları kullanarak protesto etmeye devam edeceğiz.”

Engellilerin protesto gösterisinden sayılı saatler sonra Başbakan Boyko Borisov, hükümetin kimseye zarar vermek niyetinde olmadığını kaydederek ancak TELK’teki yolsuzluk şemalarının kaldırılması gerektiğini vurguladı. Bununla ilgili olarak Vasil Dolapçiev, sahte engelli belgeler ile ilgili sorunun abartıldığını ileri sürdü ve Avrupa’da engelli vatandaş oranı %15 olurken bizde %8 olduğuna dikkat çekti ve çok mantıklı bir soru sordu - bizde yolsuzluktan dolayı hakim karşısına çıkan bir tane doktor var mı?

Fotoğraflar: BGNES ve Diana Tsankova

Çeviri: Müjgan Baharova