Dünya Bankası, bugünlerde dünyanın farklı ülkelerinde iş yapma koşullarının incelendiği ve değerlendirildiği “Doing Business” raporunu yayınladı. Araştırılan ve gözlemlenen 190 ülke arasında bu yıl Bulgaristan 2 puan ile aşağı düşerek 61.sırada yer alıyor. Sıralamanın ilk yarısında yer almak kulağa hoş geliyor, ancak özel gurur nedeni de değil. Bu pratik olarak ülkemizde ekonominin gelişmesi için bazı ekonomik, yasal ve siyasi koşulların mevcut olduğu, ancak iş faaliyetlerini kolaylaştırmak ve teşvik etmek için yapılacak daha çok şey olduğu anlamına geliyor.

Bu yöndeki örneklerden en tazesi, dünyaca ünlü Alman otomobil markası Volkswagen’in fabrika kurmak için 1 milyar avroluk yatırımının gerçekleşmemiş olmasıdır. Volkswagen şirketi henüz resmi kararını açıklamamasına rağmen, Türkiye’yi Bulgaristan’a tercih ettiğinin kesin sinyallerini verdi. Bu siyaset ve iş çevrelerinde büyük hayal kırıklıklarına neden oldu, çünkü otomobil konserni ülkemizdeki iş koşullarının yeterince iyi olmadığını ya da Türkiye’deki kadar iyi olmadığını açıkça ortaya koyuyor.

Ancak Bulgar makamları, sürekli olarak özel işletmelere devlet yardımı konusunda AB kısıtlamalarına uyduklarını iddia ederek yatırımı çekmek için çok çaba sarf ettiler.

Şimdilik Çek Devlet Elektrik Şirketi CEZ’in Bulgar varlıklarının satışı da şu ana kadar başarısız oldu. 2019’un başında, bu varlıkların fazla tanınmayan Bulgar şirketi “İnerkom”a satılmasının kararlaştırıldığı bildirildi.

Ancak Rekabeti Koruma Komisyonu anlaşmaya izin vermedi ve sonbaharın başında CEZ şirketinin Bulgar kolunu başka bir Bulgar şirketi olan “Evrohold”un almasının kararlaştırıldığı bildirildi. Şirket bu alanda deneyime sahip değil, ancak üzerinde anlaşılan 335 milyon avroya sahip olduğuna dair güvence veriyordu. Rekabeti Koruma Komisyonu’nun onayını alamadığı için bu anlaşma da başarısız oldu. böylece CEZ Bulgar piyasasından çıkışını gerçekleştiremedi.

Bulgaristan’da o kadar da kötü iş koşullarının olmadığını gösteren başka başarılı anlaşmalarda durumlar böyle değil. Ülkemizin en büyük televizyonlarından birisi olan bTV’nin PPF Group’tan Petr Kellner’e satılmasıdır. Çek cumhuriyetinden yatırımcı şirket bTV’nin de onun bir parçası olan Central European Media Enterprises (CME) ‘dan Bulgar televizyonunu 2.1 milyar dolara satın aldı. Milyarder Petr Kellner daha önce Bulgaristan’ın yine üç büyük televizyonundan birisi olan Nova TV’yi satın almayı denedi, ancak bu anlaşma da Rekabeti Koruma Komisyonu’ndan onay alamadı.

Bütün bunlar, büyük iş çevrelerinin ülkemizi iş yapmak için iyi bir yer olarak gördüğünü gösteriyor. Belli ki Bulgar işadamı Spas Rusev ve Rus VTB’den ülkenin en büyük Telekom şirketi “Vivakom”u 1, 2 milyar avroya satın almayı düşünen “United Group” yatırımcı grubu da bu düşüncede. “Vivakom,” dört yıl önce 330 milyon avro karşılığında sahibini değiştirdi.

Bulgaristan’da daha birçok iyi iş örneği var. Maliyeti yaklaşık 10 milyar avroya çıkması beklenen Belene NES projesi için stratejik yatırımcı seçilmesine ilişkin prosedürler sürüyor.

Potansiyel adaylar, bu sektörde dünyaca ünlü ABD, Fransa, Güney Kore, Rusya ve Çin’li şirketlerden oluşuyor.

Ülkede faaliyet gösteren Yunan bankaları Postbank ve Piraeus Bank’ın birleşme anlaşması de başarılı bir örnek. ülkemizde üçüncü büyük banka olan OBB yakın zamanda Belçika’lı finans grubu KBC tarafından satın alındı. Suudi Arabistan’dan “Arkad” konserni Bulgaristan topraklarında 1.1 milyar avroluk “Balkan Akım” inşaatını yürütüyor.

Öyle veya böyle gerçekler Bulgaristan’ın Dünya Bankası sıralamasında daha ön sıralara geçmesi ve daha fazla yatırım çekmesi için daha çok çalışması gerektiğini gösteriyor.

Çeviri: Özlem Tefikova