COVİD -19 pandemisinden dolayı Bulgaristan’da uygulanan olağanüstü hal durumu bir aydan fazla bir zamandır devam ediyor. Yürürlükte olduğu süre içinde Bulgar vatandaşları acayip bir duygu karmaşası yaşadı. Alay nüanslı bir ihmal ile başlayan süreç, hükümet tarafından girişilen kısıtlayıcı önlemlere anlayış ve razılıkla devam etti. Dolayısıyla sosyoloji araştırmalarına göre Bulgarların yüzde 70’ten fazlası bunları destekliyor. Ancak aynı zamanda demokrasi konusunda bazı endişe dolu sesler de yükseltildi. 

Sosyolog Pırvan Simeonov, BNR’ye konuşurken, şu an ülkemizde ifade edilen endişelerin salgın-işyeri- demokrasi şeklinde olduğunu belirtiyor. Gallup İnternational’ın bir araştırmasına göre, Bulgarların yüzde 22’si, demokrasinin kriz koşullarında etkin olmadığını düşünüyor. Buna rağmen, Pırvan Simeonov iyimserliğini belirterek, aynı  vatandaş oranının diğer koşullarda da demokrasi mekanizmalarına karşı muhtemelen ‘dişlerini gıcırdayacaklarını’ vurguluyor. Sosyologa göre araştırma ile ilgili çıkarılan olumlu sonuç, ankete katılanların yüzde 78'inin demokrasinin etkin olduğu görüşünü paylaşmasıdır.

Politolog Antoniy Todorov da olağanüstü hal koşullarında ülkemizdeki demokratik sürecin kalitesi ve güvenliği konusunda endişelerini ifade ediyor.  ‘Dnevnik’ gazetesine mülakatında Todorov ‘iktidardakilerin çok konforlu bir durumda bulunduğunu’ belirterek bunu şöyle izah ediyor: ‘Aldıkları kararlar ve giriştikleri faaliyetlere bakılmaksızın, onlara karşı koyabilecek durumda hiçbir şey yoktur. Bir ay için kabul edilen olağanüstü hal uygulaması ondan sonra önemli tartışmalar yürütülmeden çok çabuk biçimde 1 ay daha uzatıldı. Demek ki, sürenin uzatılması neredeyse otomatikman oldu. Olağanüstü halin uygulandığı çoğu Avrupa ülkesinde ise uzatılması süresinden 14 gün önce yapılıyordu, yani oradaki iktidar olağanüstü halin uygulanmasını hafife almadığını gözler önüne seriyordu.“

Covid-19 pandemisinin hiçbir devletin hazırlık görmediği bir durumu yarattığı bir gerçektir. Politolog Antoniy Todorov’a göre, iktidarın sıkı bir kamu düzeni uyguladığı ve bunu garantilediğı telkinlerine rağmen, pandemi düzensizlik için elverişli bir ortam yaratmış bulunuyor.

Politolog, kriz durumu ile ilgili çözümleri ‘ kaotik, alelacele alınan ve sık sık değiştirilen’ olarak niteliyor. Ona göre bu, baskı uygulayabilecek, ancak mevcut bir tehlike ile başa çıkmak için kamuoyunu örgütlemesi gerekirken zayıf bir kamu iktidarının varlığını gösteriyor.

Pandemi Todorov’a göre ‘bulanık suda balık avlama’ durumu yarattı ki, birçok insan koronavirüs tehdidiyle ilişkisi olmayan diğer sorunları çözmeye çalışıyor.

Hukukçu ve eski milletvekili Petır Slavov, ‘ikinci emre kadar’ durumunu AB üyesi bir devlet için sakıncalı olarak görüp Sağlık Bakanının 17 Nisan’da başkenti kapatma emrini buna bir örnek olarak gösteriyor.  BNR’ye konuşurken Petır Slavov bununla toplumun halk milisi zamanlarına döndürülme denemesi yapılmadığı umudunu ifade ediyor.

 Kuşkusuz, birçok semt ve yerleşim birimlerinin karantinaya alınması, serbest dolaşımın kısıtlanması, giriş-çıkış kontrol noktaları oluşturulması, yığınsal polis denetimi uygulanması, kahve ve lokantaların, eğlence yerlerinin kapatılması gibi en yeni tarihimizde bilinmedik önlem ve durumlar söz konusu iken kamuoyunda  her ayrı fikrin yeri vardır. Ancak Covid-19’un Avrupa’da yayılması bakımından Bulgaristan’ın uyguladığı  kısıtlayıcı önlemler sonucu çok iyi pozisyon aldığı da inkar edilemez. Bu bağlamda, anket sorularına cevaben Bulgarların  yüzde 22’lik bölümünün demokrasinin kriz koşullarında etkin olmadığı yanıtı belki de haklıdır. Kimin haklı olduğunu zaman gösterecek...

Editör: Yoan Kolev

Fotoğraflar: BGNES, BNR-arşiv

Çeviri: Neli Dimitrova