Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2025 Tüm hakları saklıdır

Toplumumuz sahte haberler ve dezenformasyona karşı savunmasız

Photo: архив

Bulgaristan, 2021 Medya Okuryazarlığı Endeksi sıralamasında son yerlerde bulunuyor. Ülkemiz, toplam 35 Avrupa devleti arasında 27.sıradaki Yunanistan, 28. sıradaki Romanya, 29.sıradaki Sırbistan, 31.sıradaki Türkiye ve 32.sıradaki Karadağ ile aynı grupta.

Sofya “Açık Toplum” Enstitüsü’nün Avrupa Politikaları İnisiyatifi (EuPI) tarafından hazırlanan endeks, medya özgürlüğü, eğitim ve insanlar arasında güven göstergeleri kullanılarak sahte haber yayılmasının potansiyel gücünü değerlendiriyor.

Analizatörlere göre, Bulgaristan’ın sıralamada gerilerde bulunması PISA araştırmalarında görülen halkın düşük okuma ve yazma kültürü, ülkemizin Freedom House ve “Sınır Tanımayan Gazeteciler” tarafından düşük not verilmesi, insanlar arasında düşük güven seviyesi sonucundan kaynaklanıyor.

Ülkemiz zamanla toplumda üniversite eğitimi olan kişi oranı ve halkın e-yönetime katılımı göstergelerinde daha iyi başarı göstermekte.

Sahte haberlerin negatif sonuçlarına ve dezenformasyon etkisine karşı koyabilme yönünde en büyük potansiyeli olan ülkeler Finlandiya, Danimarka, Estonya, İsveç ve İrlanda yer almakta. Bunun da bir mantıklı açıklaması var tabi ki. Bu ülkelerde eğitim kalitesi ve medya özgürlüğü çok yüksek seviyede.

Araştırmayı gerçekleştiren Marin Lesenski BNR “Hristo Botev” Programı’na verdiği söyleşide şunları paylaştı: “Hazırladığımız endekse bazı düzenlemeler veya kısıtlamalara varılmadan eğitime ciddi önem verilmesi gibi belirli bazı tavsiyelere de yer veriyoruz. Eğitim bütün sorunları çözemez, ancak birçok durumda yardımcı olabilir. Medya okuryazarlığı endeksinde bu yıl da birinci sırada olan Finlandiya’da eğitiminin daha anaokulu ve kreşlerde başlayan sahte haberlerle mücadele, baş etme programı var.”

Medya kültürü olduğu gibi siyaset kültürünün de yıllar boyunca eğitilmesi önemli. “Haberlere kritik yaklaşımda bulunabilen, bilgilenebilen ve medenice iletişim kurabilen insanlarımız olduğunda, o zaman işler daha iyi” dedi Marin Lesenski ve devamla şunları vurguladı: “Ülkemizde medya ve siyaset kültürünün geliştirilmesi tüm sistem tarafından yapılmak yerine daha ziyade bazı organizasyonların ve belirli kişilerin uğraşı olmaya devam etmekte.”

Bir toplumun sahte haberlere karşı bağışıklığı olduğunu söyleyebilmemiz için temel gereksinimlerden birisi konuştuğumuz insanlara güvenimizin olması.

“Bu alanda Bulgaristan’daki sonuçların düşük seviyede olduğunu görmekteyiz. Bizlerin tanıdığımız insanlara karşı güveni yok. Temel güven eksikliği, toplumun gündelik yaşamı yönünde büyük sorun.”

Bu araştırmanın ve sonuçların ortaya çıktığı dönem, kesinlikle 21.yüzyılın başından bu yana dünyanın karşı karşıya kaldığı en spesifik dönemlerden birisi. Bu araştırma, görünüşte bağımsız ancak çok derin şekilde birbirine bağlı, toplumda olanları belirleyici iki faktör var. Madalyonun bir yüzünde Covid-19, diğer yüzünde ise daha global ağın kurulması ile başlayan ancak son yılda çok derinleşen infodemi yer almakta:

“Sahte haberler ve dezenformasyon, sağlık krizini sosyal ve siyasi krize dönüştürdü. Bundan önce yaptığımız bir analiz, bu endekse göre bir ülkenin ne kadar daha düşük notu varsa, halkın bilim adamlarına ve gazetecilere karşı güvensizliği de o kadar daha yüksek olduğunu gösterdi.”

Söyleşi: Mihaylina Pavlova, BNR “Hristo Botev” Programı

BNR Bulgaristan Radyosu için uyarlayan: Yoan Kolev

Çeviri: Özlem Tefikova

Fotoğraflar: arşiv


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

Kamu sektöründe kadrolu 57 000 emekli çalışıyor

Ulusal Sigorta Enstitüsü verilerine göre, kıdem ve yaşlılık emekliliği alan 225 788 Bulgaristan vatandaşı, ek gelir elde etmek üzere çalışmaya devam ediyor . Diğer türlerden emekli maaşı alan ve çalışmaya devam eden emeklilerin sayısı dahil..

Eklenme 04.08.2025 11:53

Emekli maaşları 7-20 Ağustos tarihleri arasında ödenecek

Ulusal Sigorta Enstitüsü NOİ’nin bildirdiği üzere, Ağustos ayı emekli maaşı ödemeleri 7 Ağustos Perşembe günü başlayacak ve 20 Ağustos, Çarşamba günü sona erecek. Parasını banka havalesi yoluyla alan emeklilerin hesaplarına emekli maaşları 7..

Eklenme 01.08.2025 10:52

Bulgaristan’ı alevler sardı! Dışarıdan destek gelirken durum muhasebesi vicdanları yaralıyor

Bulgaristan’da bu yaz mevsimi hüzün vericidir . Hava sıcaklığı günlerdir 40 derecenin üzerinde seyrederken sıcaklık, habersizlik ve ihmalle birlikte ülkenin dört bir yanında yangınların çıkmasına sebep oldu . İtfaiyeciler, gönüllüler ve askerler iki..

Eklenme 28.07.2025 11:10