Bulgaristan Bağımsız Sendikalar Konfederasyonu KNSB’nin araştırma sonuçlarına göre, gıda, hizmet, yakıt fiyatlarındaki artış maaşlara nazaran daha hızlı büyüyor. Yılın başından bu yana doğal gazın fiyatı % 158 oranında yükseldi. Elektrik fiyatındaki artış % 4,4 oranında olurken, ısıtma enerjisi fiyatındaki artış ise % 16,1 oranında. Gıda fiyatlarında en göze çarpan artış ise % 43 oranıyla Ayçiçek yağında belirlendi ve muhtemelen yıl sonuna kadar bil kilo ekmeği 2 levaya satın alacağız.Tüketiciler yeni fiyat şokuna hazırlıklı olmak için harcamalarını kısarak, yeni bir “Jan Videnov Kışı” (siyasi ve ekonomik kriz) ile karşı karşıya gelip gelmeyeceklerini merak ediyor.

Ekonomi ve mali uzman Rumen Gılıbinov, fiyatlardaki yükselme eğiliminin önümüzdeki beş ayda da devam edeceğini düşünüyor. “Dünya süreçlerinden izole kalamayız, ancak böyle bir durumda devletin atabileceği önemli adımlar var” diyen uzman devamında şunları belirtti:

“Fiyatlardaki artışın başka bir seçeneği yok gibi görünüyor, bu yüzden en azından kısmi olarak bir denge sağlanması yönünde gelirlerin artışına odaklanmalıyız. Devletin hem vatandaşlara enerji fiyatlarında destek sağlaması, hem de işsizliğin artmasına neden olacak, iflas etmek üzere olan şirketlere enerji sübvansiyonları olarak daha aktif bir rol alması gerekiyor. Devlet doğal olarak önümüzdeki yılın bütçesini belirlerken, asgari maaşın artışını, emekli maaşlarının artışının devamı ile yeniden hesaplanmasını ve sosyal ödemeleri de düşünmeli. ”

“Aktif Tüketiciler” Derneği Başkanı Bogomil Nokolov’a göre, tavan fiyat belirlemek spekülasyona neden olacak, bu yüzden daha iyi olan seçenek en düşük gelire sahip kişilere sosyal yardım sağlanması. Olası önlem olarak temel gıdaların KDV’sinin düşürülmesi de planlanabilir, ancak önceki yıllarda restoran sahiplerinin yaptığı gibi çarptırılmasın. O zaman KDV % 20’den % 9’a indirilmişti ve alkollü içecekleri de kapsıyordu, fakat tedarik zinciri boyunca uygulanmadı ve sonuç olarak tüketiciler fiyatlarda bir düşüş hissetmedi. % 11 oranındaki fark ise restorancıların cebine girdi.

Bogomil Nikolov, fiyat seviyelerini korumak için üreticilerin daha düşük kaliteli malları piyasaya sürebilecekleri konusunda uyarıda bulundu ve devamında şunları belirtti:

“Yıllar önce, benzer bir kriz yaşandığı dönemde, ayçiçek yağı içerisine kolza yağı konuluyordu. Sosislerde yüksek su içeriği riski varken, en azından daha sıkı gereksinimlerin olduğu peynirde kontrolün gereken düzeyde olmasını umuyoruz. Ayrıca İnternet üzerinde alışverişlerde dikkatli olmamız gerek, çünkü birçok cazip teklifler olacak. Belirtilen düşük fiyatlar kalitenin düşük veya ürünlerin sahte olmasından kaynaklanabilir. Aynı zamanda insanlar, 14 gün içinde açıklama yapmak zorunda olmadan malı iade etme hakkına sahip olduklarını bilmeliler” dedi.

Ulusal Fırıncılar ve Tatlıcılar Birliği Başkanı, Mariana Kukuşeva, enflasyonu frenlemek için iki ana önlem sunuyor – temel gıda ürünlerine % 9 oranında KDV uygulanması ve devlet memurlarının sayısını azaltmak.

“Devlet kurumlarında yaklaşık 1 milyon kişi istihdam ediliyor – bunlar doğrudan veya dolaylı vergi ödemeyen insanlar. Diğer tarafta ise nüfusun geri kalanını desteklemek zorunda olan, mevsimlik işçilerle birlikte çalışan 1,2 milyon insan var. Eski Maliye Bakanı Asen Vasilev’in raporuna göre, kamu sektöründe çalışanların yüzde 30 ila 40 oranı, ne için orada olduklarının farkında değil ve belirli iş görevlerini yerine getirmiyorlar” diye hatırlattı Kukuşeva.

Ulusal Fırıncılar ve Tatlıcılar Birliği Başkanı, hızlı önlemler alınmazsa iflasların ve ekonominin ciddi anlamda yerinde saymasını bekliyor. Ekmeğin fiyatını ise uzun zamandır üreticiler değil perakende zincirleri belirliyor.

Yazı: Diana Tsankova /BNR Vidin ve BNR Plovdiv’ten röportajlardan derleme/

Foto: BNR, BGNES

Çeviri: Bedriye Haliz