Azize Varvara’nın 4 Aralık tarihli isim günüyle Bulgar halk geleneğinde birçok inanış ve âdetin bağlı olduğu bayram günleri dizisi başlıyor. Efsaneye göre, Az. Varvara bugünkü Bulgar topraklarında, o zaman İliopol ismini taşıyan Elşnitsa köyünde doğmuştur. Azize, çiçek başta olmak üzere, çocukların farklı hastalıklardan korunmasını sağlar. Batı Bulgaristan’da bu güne Kadın Noeli derler. Küçük torbalar omuzlamış güzel giyinip kuşanmış kızlar ev ev dolaşarak Noel’de erkeklerin yaptıkları gibi, sağlık ve bereket dilekleriyle şarkılar söylerler. 

Ertesi 5 Aralık günü Ortodoks Kilisesi, Kutsal Topraklar’da ‘Az. Sava Manastırı’ ismiyle bilinen şimdiye kadar meskûn edilen en eski rahip yerleşim yerinin kurucusu Az. Sava’yı anar. 4. yy’da Kapadokya’nın asil bir ailesinde dünyaya gelen Sava daha 18 yaşındayken yerleştiği manastırda öğrenim görür, rahipliğe alınır. Tanrı’ya kendini adayan genç Ürdün Sahrası’na gidip rüyasında gördüğü bir mağaraya yerleşir. Annebabasının vefatından sonra Sava devraldığı zengin mirasla birkaç manastır ve hastane inşa etmiş, iki kervansaray açmış. 

Bulgarın inanışlarında Az. Sava sık sık bir kadın simasıyla özdeşleşir. İsim günündeki töre ve ritüaller kızların evlenmesi, sahip olmayı hayal ettikleri çocuk doğumu ile ilişkilidir.  

Yılbaşı öncesi bu bayram dizisinin en ünlüsü 6 Aralık’ta denizci, balıkçı, bankacı ve tüccarların koruyucusu Miralı Az. Nikola günüdür. 

Halk inanışlarında Varvara Sava ile Nikolaos’un kızkardeşidir. Bu yüzden bu azizlerle ilgili folklor etkinliklerindehem putperest, hem Hristiyan unusurları birleşiyor.‘Azize Varvara haşlama yapıyor, Sava yemek pişiriyor, Nikolaos misafir ağırlıyor’ atasözü bu üçlü ile ilgilidir.  

•  “Varvara kaynatıyor, Sava pişiriyor, Nikola ise misafir ağırlıyor”

Aralık ayındaki bayramlarla ilgili töreler ve bayram sofrasını kurarken ne gibi yemekler koyalım konusunda daha çok ayrıntıyı Bulgaristan Radyosu koleksiyonundan ‘’Varvara gününden Nikulden bayramına kadar - töre, ritüel ve halk takvimi ile ilgili yemekler’  başlıklı yazıdan öğrenebilirsiniz.

Editör: Elena Karkalanova 

Çeviri: Neli Dimitrova