Parosmi teriminin ne olduğunu aramızda kaç kişi biliyor? Bu terimin anlamına geçmeden önce organizmadaki bu bozukluğun tam olarak ne olduğunu bilmekle kalmayıp, bunu araştırıp üzerine bilimsel rapor yazan birkaç Bulgaristanlı öğrenciyi tanıtacağız.

Bu gençler Bulgaristan’da Fizik, Kimya ve Biyoloji bilimlerinde 10. Uluslararası Genç Doğa Bilimcileri Turnuvası’nın (International Young Naturalists Tournament – IYNT) “A” ve “B” takımında yarışan 12 öğrenci.Turnuva, Ağustos ayı sonunda Gürcistan başkenti Tiflis’te düzenlendi.

Turnuvaya bu yıl 10 ülkeden 18 yaşın altında 100’den fazla öğrenci katıldı. Öğrenciler, bilimsel deneylerini ve bu deneylerin sonuçlarını rakipleri ve uzmanlardan oluşan jüri karşısında yaptıkları sunumlarda anlattı. Bu sunumlar için ise 8’er dakika zamanları vardı.

Sofya’daki Ulusal Doğa Bilimleri ve Matematik Lisesi’nde öğrenim gören ve turnuvada “A” takımında yarışan Yavor Yordanov, Lora Serafimova ve Nevena Beyçeva Bulgaristan Ulusal Radyosu’na konuk olarak turnuvayı anlattılar.Nevene Beyçeva şunları paylaştı:

“Bu turnuva sıkça katıldığımız olimpiyatlardan daha farklıydı. Olimpiyatlarda bize farklı sorular veriliyor ve biz bunlar genellikle 4 saat içinde çözmemiz gerekiyor. Burada ise üzerinde çalıştığımız

bilimsel sorunlar bize önceden bildiriliyor ve onları çözmek ve araştırmak için birkaç aylık zamanımız oluyor”.

Üç yıl önce yine bu turnuvaya katılan Yavor Yordanov bu sene takım şefiydi. Turnuva hakkında şunları paylaştı Yavor:

“Bu araştırmalar yapılan bir takım turnuvası. Önceden belirlenen konu üzerinde araştırma yapılıyor. Belirli sorular çözülmüyor, bazı belirli konular üzerinde araştırma yapılıyor. Daha sonra araştırmanın sonuçları, ekip tarafından daha iki takım önünde sunuluyor. Diğer takımlar eleştirel analiz yapıyor, jüri ise yapılan hatalar olup olmadığını, nasıl çalışma yapıldığını ve bunun yeterli derecede detaylı olup olmadığını kontrol ediyor. Sunumun kendisi, çalışmayı diğerlerinin anlayabileceği şekilde anlatmak çok önemli. Süreç oldukça uzun ve zor.”

O nedenle de turnuvaya katılmak isteyen ulusal takımlar daha Nisan ayında belirleniyor ve ilan edilen temel konular üzerinde araştırma ve analizlerine başlıyorlar.

Bulgaristan takımlarının ikinci takım şefi Nikola Karavasilev’in sözlerien göre, bu turnuvalar doğa bilimlerine ilgili öğrenciler için çok faydalı, çünkü bu şekilde onlarda Bulgaristan eğitim sisteminin nadiren gereksinim olarak gördüğü bazı niteliklerin oluşmasını sağlıyor.

Lora Serafimova ise, bu yıl Bulgaristan takımlarının araştırdığı konulardan birini anlattı:

“Genel olarak çok güncel olan parosmi konusu üzerinde çalıştık. Parosmi kısa ifade ile koku alma bozukluğu demektir. Covid-19’un yan etkileri olarak en sık rastlanan sorunlardan biridir, biz de yaklaşık 300 kişinin katıldığı bir istatistik hazırladık. Bu insanlarda parosminin nasıl seyrettiğini araştırdık ve belirli sonuçlara vararak bunları kaydettik”.

Böylece Bulgaristan’ın “A” takımı kaydettiği başarı sayesinde iki yıl ard arda Uluslararası Genç Doğa Bilimcileri Turnuvası’nda birincilik kazanan ülke olmasını sağladı. “B” takımı da muhteşem performans sergileyerek bronz madalyaların sahibi oldu.

BNR’ye verdikleri söyleşide altın madalya kazanan takımda yarışan Lora, Yavor ve Nevena ise kesinlikle bilim yolunda ilerlemeye devam edeceklerini söylediler.

Bu yıl Sofya “Aziz Kliment Ohridski” Üniversitesi’nde “Teorik Fizik” bölümünde eğitimine başlayan Yavor çalışmaları ile insanlık biliminde karanlık madde ve karanlık enerji konusunda bazı soruları aydınlatmak istiyor. Nevena Beyçeva, genetik bilimi, Lora ise insan beyni ve hafızası alanı ile ilgileniyor.

Hazırlayan: Vesela Krısteva

Çeviri: Özlem Tefikova

Foto: neterra.net, BNR, özel arşiv