Ulusal İstatistik Kurumu verilerine göre, Bulgaristan’da parekende satış tüccarlarının yüzde 30’u önümüzdeki üç ay içinde yumurta, sebze ve süt ürünleri fiyatlarının rekor seviyeye çıkmasına rağmen fiyatlar artmaya devam edecek.

Ankete katılan tüccarların yüzde 30’u daha düşük talebin branş önünde bir sorun olduğunu söylüyor. İnşaat sektöründe daha yüksek fiyatlar yönündeki beklentiler girişimcilerin yüzde 32’si tarafından paylaşılıyor, inşaat sektöründen, gıda ürünü satanlara kadar herkes için temel sorunlar belirsiz ekonomik ortam ve ülkedeki işgücü yetersizliği.Her ailede en çok kullanılan ürünlernden biri olan yumurta fiyatı sadece birkaç ay içinde rekor seviyeye çıkarak yüzde 70 arttı. Yumurta, yüksek enflasyonun sembolü haline geldi adeta. Hatta Paskalya’ya kadar “altın yumurtaları” satın almayın gibi çağrılar da duyuldu. Böylece halk yumurta fiyatını düşürmeye çalışıyor.Bu çağrı süt, peynir, kaşar peynir gibi ürünler için de geçerli. Ayrıca temel gıda ürünleri fiyatlarına üst tavan öneriliyor.

Tüketiciler tüccarların fiyatları düşürmesini sağlayabilir mi ve arz ve talep  marketteki yumurta fiyatlarına nasıl etki ediyor?

Kanatlı Hayvan Yetiştiricileri Birliği Başkanı İvaylo Gılıbov, Bulgaristan Radyosu’na yaptığı konuşmada şunları anlattı:

“Son haftalarda yumurtaların ve perakende satış fiyatlarının düşük tutulduğunu görüyoruz, bu da büyük ihtimal kamunun ilgisi ve ticaret zincirlerinin analiz ettiği raporlardan kaynaklanıyor.

Yumurtaların yüksek fiyatları ilk önce üreticileri ve tüketicileri endişelendiriyor, biz ise ürünlerimizin her gün kullanılması ve Bulgarisistan’daki tüketiciler için erişilebilir olmasına güveniyoruz.”

İvaylo Gılıbov, EUROSTAT verilerinden alıntı yaparak Bulgaristan’da yumurta fiyatlarının AB genelinde en düşük olduğunu, ancak perakende satışta nihai tüketiciye sunulan fiyatın katma değer vergisi (KDV)’ye bağlı olduğunu belirtti. Yumurta üzerindeki KDV örneğin Polonya’da yüzde 3, Almanya’da yüzde 8 iken, Bulgaristan’da yüzde 20.

“Yumurtaların piyasa fiyatları piyasa mekanizmaları tarafından belirleniyor, bütün diğer ürünlerde olduğu gibi fiyatları en çok da arz ve talep belirliyor” dedi İvaylo Gılıbov.

Bulgaristan’daki üreticiler için iyi haber ise, yerli piyasının ihtiyaçlarını tamamen karşılayabiliyor olmaları. İvaylo Gılıboıv sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bunun dışında Bulgaristan ürettiğinin yaklaşık yüzde 30’nu yurtdışına ihraç ediyor, ihrac edilen en büyük pay ise komşu ülke ve nakliye maaliyetlerinin de en az olduğundan Yunanistan’a gidiyor. Bizim sektörümüz ardı ardına gelen krizlere rağmen, iyi gelişiyor.”

Bulgaristan’da tütecileri normal olmayan birşey olduğu ve biryerde birilerinin fiyatları kasten yükselttiğinden endişeli.

KNSB’ye bağlı Gıda Endüstrisi Sendikası Başkanı Doç. Slavço Petrov, BNR Horizont programına yaptığı konuşmada market zincirlerinde üretici fiyatına yüzde 40-50 veya 60’lık artış yapıldığından şüphelendiğini söyledi. Ve hiç kimse bu artışın sebebi açıklamıyor. Sonunda zarara uğrayanlar üreticiler, en çok da çiftçiler ve nihai tüketiciler, yani müşteriler.

“Birtek market zincirleri sessizliğini koruyor ve konu ile ilgili hiçbir şey söylemiyor” dedi ve şöyle devam etti Doç. Slavço Petrov:

“Tüccarlar bu fiyatın sebebini açıklasın... Depo masrafları mı, çalışanlara maaş mı, elektrik enerjisi fiyatı mı, bu yüksek fiyatın sebebi ne? Ki böylece bir ürünün fiyatının neden iki kat arttığı görülsün. Birileri bir yerde birşey gizliyor veya monopol konumunu kötüye kullanıyor. Ancak halk için bardağı taşıran damla çoktan aktı, çünkü bir ürünün maaliyetinin aşağı yukarı nekadar olduğunu anlayınca, insanlar şikayet etmeye başladı, ancak buradaki soru bu şikayetlere birinin cevap verip vermediği. Siyasetçiler, ekonomistler, hepsi yorum yapıyor, ancak bu konuda yetki sahibi olan iki ana kurum Rekabeti Koruma Komisyonu ve Ulusal Gelir Ajansı (NAP) susuyor.”

Bu hafta hükümet toplantısı esnasında geçici hükümette Başbakan Gılıb Donev, Bulgaristan halkının büyük bir bölümü için gıda ürünü fiyatlarının artmasının çok büyük, acıklı bir sorun olduğunu hatırlattı.

Geçici hükümet, gıda ürünlerinde yüksek fiyatlar sorununu çözmek için market zincirleri ile diyalog arayışında bulunacak.

Yeni kurulan Ulusal Koordinasyon Birimi ise gıda ürünleri fiyatları üzerinde denetim ve kontrol mekanizması hazırlayacak. Ulusal ve Avrupa yasaları doğrultuusnda önlem sunacak bu birim geçici hükümette Başbakan Yardımcısı Hristo Aleksiev tarafından yönetilecek.

Foto: Freepik.com, BGNES- arşiv

Çeviri: Özlem Tefikova