Dijital euro yakın mı uzak mı?

Avro Bölgesi'nde dijital avronun tanıtımı için keşif çalışmaları devam ediyor.

Avrupa Komisyonu'nun Haziran ayı sonunda konuyla ilgili yasa önerilerini yayınlamasının ardından, bu ay Avrupa Merkez Bankası konulu dördüncü rapor yayınlandı.

Sonbaharda Avrupa Merkez Bankası Yönetim Konseyi'nin projenin bir sonraki aşamasına geçip geçmeyeceğine karar vermesi bekleniyor. Tek Avrupa para biriminin evrimi ne getirecek?

Dijital avro ile tıpkı fiziki banknotlarda olduğu gibi akıllı telefon üzerinden banka hesabına ihtiyaç duymadan anında ödeme yapmak mümkün olacak. Brüksel, kişisel verilerin tam olarak korunmasını taahhüt etti.

Avrupa Komisyonu'nun önerilerine göre insanlar, internet bağlantısı olmasa bile kullanılabilecek bir dijital cüzdanda 3.000 avroya kadar sahip olabilecek.

Ekonomiden sorumlu AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis şunları belirtti:

„Dijital avro, nakde iyi ve mantıklı bir katkı olacak, ancak onun yerini almayacak. Bir akıllı telefon veya başka bir mobil cihazdaki bir uygulamada dijital avroya sahip olmak, cebinizde banknot ve madeni para bulundurmakla aynı olacaktır.

İnternet bağlantısına ihtiyaç duymadan da aynı kolaylıkla ödeme yapacaksınız. Finansal istikrarı korumak ve bankalardan önemli miktarda mevduat çıkışını önlemek için dijital avronun cüzdandaki değeri belirli bir tavana kadar olacaktır. Bu sınırın üzerinde ödeme yapmak isteyenlerin dijital cüzdanlarını banka hesaplarına bağlamaları gerekiyor.”

Çin'den ABD'ye, Jamaika'dan Japonya ve Hindistan'a dünyanın dört bir yanındaki düzinelerce merkez bankası, dijital para birimlerinin olasılığını araştırıyor veya çoktan piyasaya sürdü. Dijital avro fikrinin olumlu yanları arasında, kartlı ödeme pazarına hakim olan ABD devleri “Visa” ve “Mastercard” gibi özel ve genellikle Avrupalı olmayan oyuncular için rekabet yaratacak olması yer alıyor.

„Şu anda, AB'deki dijital ödemelerin üçte ikisi bir avuç küresel operatör tarafından işleme alınıyor. Dijital avronun tanıtımı bunu değiştirecek. Avrupalı oyuncuların, şu anda yabancı şirketlerin hakim olduğu bir pazara katılmasına izin verecek” dedi Valdis Dombrovskis.

Çok küçük olanlar hariç, satıcıların çoğu, dijital avroyu geleneksel para birimiyle eşit bir ödeme aracı olarak kabul etmek zorunda kalacak.

Finansal İstikrar, Finansal Hizmetler ve Sermaye Piyasaları Birliğinden Sorumlu Avrupa Komisyonu Üyesi Mairead McGuinness, insanların dijital para birimini nasıl harcayabilecekleri konusunda herhangi bir kontrol olmayacağını ve gözetim için kullanılmayacağını vurguladı:

„Hesap açma veya kapatma gibi temel dijital avro hizmetleri ücretsiz olacak. Dijital avro, engelliler, yaşlılar veya zayıf dijital becerilere sahip kişiler için kullanımı kolay olacaktır. Dijital avro, esas olarak özel ödeme hizmeti sağlayıcıları tarafından dağıtılacak.

Ücret talep etme hakları olacak, ancak fazla ücret alınmaması için onlar için bir sınır olacak. Güvenlik konusunda, bunun “Big Brother” tarzı bir proje olmadığını açıkça belirtmek istiyorum. Dijital avro ile çevrimiçi ödemeler, mevcut dijital ödemelerle aynı kurallara tabi olacak ve çevrimdışı ödemeler, ATM'den nakit çekmeye benzer şekilde daha da yüksek kriterlere sahip olacak.”

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'nun Ekonomik İşlerden Sorumlu Üyesi Paolo Gentiloni,dijital avronun istikrarlı olacağını garanti etti ve şunları ekledi:

„Nakit para var olmaya devam edecek. İleride Avrupa Merkez Bankası dijital avro yürürlüğe koysa bile isteyen herkes parayı çekebilecek ve nakit olarak ödeyebilecek. Bu, özellikle nakite daha fazla güvenen yaşlılar gibi hassas gruplar için önemlidir.”

Ancak Avrupalılar avronun yeni dijital versiyonunu tanımaya hazır mı? Geleneksel şeklinin benimsenmesi konusunda Bulgaristan toplumunda farklı görüşler var, ancak yine de birkaç Sofyalı ile bu fikir hakkında görüştüm:

„Dijital avroyu duydum, ne düşüneceğini bilmiyorum. Kağıt üzerinde bu fikir, kulağa hoş geliyor, ancak teknolojinin beklentileri karşılayıp karşılamayacağı konusunda artık bundan emin değilim. Bu hizmet için ücretlerin ne olacağı da ilginç - daha yüksek veya daha düşük mü? Beraberinde birçok soruyu getiriyor.”

“Konu hakkında geniş bir tartışma yapılmadan hiçbir fikrin reddedilmemesi gerektiğini düşünüyorum. Lehte mi aleyhte mi cevap veremeyeceğim, konu hakkında daha fazla okumam gerekiyo”.

Uzman görüşü, ekonomist Rumen Galabinov'a ait. Gözlemleri ne gösteriyor - AB'de mevzuat ve dijital avronun tanıtılmasına ilişkin genel süreç hangi aşamada?

„Avrupa Merkez Bankası, dijital avroyu tanıtma sürecinde oldukça ilerlemiş bulunuyor. Bunun gerçeğe dönüşmesi için Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Komisyonu'nun onayı bekleniyor.

Bu yılın sonunda veya gelecek yılın başında dijital avronun kullanımda olması bekleniyor. Elektronik ödemelerin ve günümüzdeki adıyla elektronik paranın doğal bir uzantısıdır. Yalnızca blockchain teknolojisinin kullanımı ekleniyor.”

Dijital avro ile kripto para birimleri arasında nasıl bir fark olacak?

„Dijital avro, elbette Avrupa Merkez Bankası tarafından yönetilen bir kripto para birimi gibi görünecek. Dijital avronun düzenlemesini, denetimini ve idaresini merkezi olarak yürütecek net bir kuruluş var.”

Hangi kolaylıkları getirmesi bekleniyor ve bununla ilgili zorluklar nelerdir?

„Blockchain teknolojisi, bu işlemlerin, kayıtlarının daha iyi şifrelenmesi için fırsatlar sunuyor, böylece her zaman bir iz kalıyor, bu da kötüye kullanım olasılığının muhtemelen azalacağı anlamına geliyor, yani dijital avro bir ödeme aracı olarak daha güvenlidir.Bir insan Avrupa'da nereye giderse gitsin, elinde nakit bile olmadan ödeme yapabilecek.

İlerdeki tüm kullanıcılar için dijital avro için bir garantisi, yine de bu sürecin Avrupa Merkez Bankası tarafından merkezi bir şekilde yönetilmesi, düzenlenmesi ve idare edilmesidir. Diğer kripto para birimlerinde durum böyle değil. Bitcoin bile oldukça merkezi olmayan, oldukça özerktir, bu da bazı riskler yaratıyor.“

Ekonomi uzmanı Rumen Galabinov, dijital avro ile kimin neyi ödeyeceği sorusunun makul olduğunu ve bunun yalnızca iyi amaçlar için olduğunu ve kitlesel tüketicinin zararına olmadığını, birisinin nasıl kontrol edeceğini, bu nedenle düzenlemenin ve tanıtımın kademeli olarak gerçekleşmesinin önemli olduğunu söylüyor.

Rumen Galabinov

Pek çok insan, verilerinin yeterli ve yüzde 100 korunmasının sağlanacağından şüphe duyuyor, komplocular, bu fikirde fiziksel parayı ortadan kaldırma planını görüyorlar. Bu tür endişeler haklı mı?

„Projeyi sunarken amacın fiziki parayı ortadan kaldırmak olmadığı, yani hem nakit hem de dijital paranın bir arada var olabilmesi ve var olmaya devam edebilmesi olduğu her yerde yazılıyor ve konuşuluyor. Ama evet, gelecekte bir noktada, muhtemelen dijital paranın rahatlığı, nakit ile ciroyu oldukça azaltacaktır.”

Her yeni gelişmenin ortaya çıkmasıyla birlikte, düzenleme sorusu ortaya çıkıyor, dijital avro olayında nasıl olacak? Ve mevcut finansal sisteme nasıl dahil olacak?

„Avrupa Merkez Bankası'nın hangi prosedürleri yayınlayacağı çok önemli. Banka, düzenleyici olarak önemli bir rol oynuyor ve buna bağlı olarak Avrupa Birliği'ndeki ve Avro Bölgesi'ndeki çeşitli ülkelerin, her şeyden önce, bu 20 ülke, Avrupa Merkez Bankası'nın dijital avroyu etkileyecek bu yeni kural ve prosedürlerine nasıl uyum sağlayacaklarını düşünmeleri gerekiyor.

Muhtemelen bazı ülkelerde ve belki de tümünde, bu sürecin her yerde uyumlaştırılması ve tam uyumluluğun sağlanması, yani cross-border (sınır ötesi) işlemlerde sorun olmaması için yerel mevzuatlarda yasal değişiklikler yapılması gerekecektir.

Önümüzdeki yıl Avrupa Parlamentosu seçimleri yaplacak var ve bu paketi ele almak için seçimlerin sonrasını ve yeni Avrupa Parlamentosu'nu beklemek oldukça mümkün. Belli ki siyasi bir an olacak ve eminim, Avrupa Parlamentosu'nda bu konuda büyük bir tartışma meydana gelecek.” - dedi ekonomi uzmanı Rumen Galabinov ve sanal paranın şimdilik fiziksel paranın tüm özelliklerini taşımadığını, zaten bir ödeme aracı olarak kullanılmasına rağmen değerinin hala bir piyasa metası olarak oluştuğunu ve bu nedenle ciddi dalgalanmalara karşı hassas olduğunu ve bunun da onu yatırımlar için riskli hale getirdiğini sözlerine ekliyor.

Nihai yasa tasarısı, Avrupa Birliği'ne üye 27 ülkenin tamamının ve Avrupa Parlamentosu'nun desteğini almalı. Bazı aşırı sağcı milletvekilleri bu fikri şimdiden eleştirdi. Ancak son söz Avrupa Merkez Bankası'na aittir ve eğer Ekim ayında onay verirse dijital avro önümüzdeki yıllarda kullanıma girerek Avrupa Birliği'nin ekonominin artan dijitalleşmesine daha da fazla uyum sağlamasına olanak sağlayabilir.

Türkçesi: Şevkiye Çakır

Bu haber, AB “Euranet Plus” Radyo Ağı çerçevesinde hazırlanmıştır. Haberin orjinalini buradan dinleyebilirsiniz.