Bulgaristan’da her dört çocuktan biri, yurt dışında çalışan anne ve babasından ayrı yaşıyor. Endişe verici olan bu verileri, AP Vekili Petar Vitanov, “AB içindeki hareketliliğin sosyal neticeleri – evde bırakılan çocuklar” konulu konferansta konuşurken öne sürdü. Bulgaristan Bilimler Akademisi BAN verilerine atıfta bulunan Vitanov, ülkenin kuzeybatısı gibi bazı bölgelerde bu sorunun daha da ağır olduğuna dikkat çekti. Bu bölgelerde anne ve babaları yurt dışında çalışan reşit olmayan çocukların yüzde 60’ı kadarının bakımı, büyük anne ve büyük baba, hısım akraba, hatta komşulara kalmış durumda.

Bu çocukların gerek yetişirken gösterdikleri davranışlarla, gerekse de yetişkin insan olunca sahip olacakları motivasyonla ilgili bir dizi riskle karşı karşıya olduklarını kaydeden Vitanov, uygulanması gereken tedbirlerin net olduğunu, fakat bunların hayata geçirilmesinin ayrı bir konu olduğunu vurguladı.

"Anne babasından ayrı yaşayan çocuk oranının yüzde 50’nin üzerinde olduğu bölgeler var. Nine ve dedelerin torunlarını çok sevdiği kuşkusuzdur, lakin onların çocukların ihtiyaç ve taleplerini tam olarak karşılamaları mümkün değil. Uzmanlar, bu durumun çocukların durumunu birçok açıdan kötü yönde etkilemekte olduğunu ileri sürüyor. Öncelikle onların okulda gösterdikleri başarı daha düşük olur. Küçük olmayan bir oranı, çocuk pedagojik odasını ziyaret eder, alkol ve uyuşturucu kullanımı aralarında daha sık görülür.

Ebeveynlerinden uzak yetişenlerin bir bölümünün maddi ihtiyaçları tamamen karşılansa da para ile telafi edilemeyecek eksiklikler var. Bu durum büyümüş olan çocukların çalışma piyasasına katılmak konusunda isteksiz olmalarına yol açarak 25 yaş altı gençlerin büyük bir bölümünün okumamakla birlikte çalışmamasına sebep olmaktadır” şeklinde konuştu Vitanov.

Avrupa Birliği’nin en yoksul bölgesi olan Bulgaristan’ın kuzeybatısında söz konusu problem en belirgindir. Giderilmesi için alınacak önlemlerin başına ise insanların refah düzeyinin artırılması gelir.

"Bulgaristan’da ortalama aylık ücret, AB ortalamasının yüzde 70’ini bulursa eğer, göç olayının kendiliğinden ortadan kalkacağına dair veriler mevcut. Halen AB ortalamasının ancak yüzde 55’ini yakalayabiliyoruz. Yapmamız gereken ise yakınlaşma sürecini hızlandırmaktır” diyen Petar Vitanov, bunun söylenmesinin kolay, gerçekleştirilmesinin ise zor olan bir şey olduğunu ekledi. .

Bu durumdan çıkış yolu aslında var. Belirli bölgelerde ekonomik aktivitenin özendirilmesi olmak üzere çözüm, devletin elindedir.

Çocuklar İçin Ulusal Ağ temsilcisi Plamena Nikolova, her dört çocuktan birinin akrabaları tarafından bakıldığı malüm olsa da bu çocukların kim oldukları ve nerede bulunduklarına ilişkin net veriler olmadığı için gerekli desteğin yönlendirilmesinin de mümkün olmadığını ifade etti.

"Avrupa yetimleri olarak da anılan gurbetçi çocukları, gittiçe büyük bir grup olmakla birlikte özel desteğe muhtaç “risk altındaki çocuklar” tanımına dahil edilmeyen, fakat bu tür desteğe ihtiyacı olan meçhul bir grup olmaya devam ediyor, diyen Plamena Nikolova, bu çocukların sık sık birbirinden farklı problemler yaşadıklarını belirtirken sağlık hizmeti ile ilgili somut bir probleme işaret etti.

„Sistem yeterince iyi olmadığı ve iyi anlatılmadığı için çocuğun vesayetini bir akrabaya aktarmak isteyen ebeveynlerin velayet haklarından vazgeçmek zorunda kalmaları, insanları korkutuyor. Bu durumdan dolayı ve karmaşık ve hantal olan sistemden dolayı çocukların sağlık hizmetinden mahrum kalmaları, sıkça görülen bir durumdur. Ciddi bir sağlık sorunu görüldüğü halde ebeveyn temsil edilmediği ve dolayısıyla karar alınamadığı için tedavi, çok daha geç bir evrede, problem acil hale geldiğinde başlar”.

Psikolog Kiril Kunçev ise çalışmak için yurt dışına giden anne ve babanın olmayışının daha küçük yaştaki çocuklar tarafından ailenin dağılması ve çöküşü olarak algınlanıp yaşandığına dikkat çekti:

„Çocukların yaşadıkları bu şok, beraberinde bir dizi olumsuz netice getirebilir. Bu çocuklar, akrabaları ve çocuk esirgeme kurumları tarafından izlenmelidir. Okul başarısının düşmesi, devamsızlık, akranlarla iletişim sıkıntıları, yetişkinlerle kavgalılık durumu, başkalarına veya kendine yönelik saldırganlık, sosyal dışlanmışlık, alkol ve sigara kullanımı ve topluma karşı yönelik eylemlerde bulunan gruplara katılma gibi net olan neticelerin dışında kimlik oluşumu zorluğu, yanlış öz değerlendirme, yalnızlık ve gelecekle ilgili gerçekçi olmayan hedefler gibi gizli sonuçlar da görülebilir” diyen psikolog, kısa veya uzun dönem yurt dışında kalmayı planlayan ebeveynlere çocuğun travmanın üstesinden gelmesine yardımcı olmak ve yaşanabilecek sorunları asgariye indirmek için uzman desteği almaları tavsiyesinde bulundu.

Haber : BNR Vidin Radyosu, Teodora Makaveeva

Düzenleyen : Yoan Kolev

Çeviri: Tanya Blagova

Foto: Facebook /Petar Vitanov, Petar Vitanov basın ofisi,Çocuklar İçin Ulusal Ağ, Svetlana Stoenelova (BNR Vidin)