Arkada kalan 2023 yılının son günlerinde ülkemizde en iyi grafiti sanatçılarından biri olan Nasimo ve “Fine Graff Art” ekibi, facebook sayfası üzerinden yaptıkları açıklamada son dönemde reprodüksiyonlarından aldıkları tüm gelirleri ve karşılıksız emeklerini eğitim kuruluşları ve çocuklara doğrudan hizmet eden kuruluşlara bağışlayacaklarını bildirdiler. Nasimo veya gerçek adı ile Stanislav Trifonov, karşılıksız olarak duvar yazısı ve tablolar resmetmek ve seminerler sunmak yolu ile çocukların sanatla ve yaratıcılık potansiyelini ortaya çıkaran teşviklerle dolu daha elverişli bir ortamda yetişmelerine katkıda bulunmak istediğini öne sürdü.

Daha yaşlı nesil için grafitiler, hala ülkedeki geçiş döneminin başlangıcına özgü çirkin duvar yazıları ve sloganları olurken son otuz yılda Sofya’nın sokak kıyafetinin daha renkli, güzel ve etkileyici olduğu, dünya sokak sanatı sahnesine layık hale geldiğini itiraf etmek gerekir.

Bunu Tsvetan Bizev ve hemfikirleri tarafından oluşturulan Sofia Graffiti Tour genç ekibi de ispatlamaktadır. Sofia Graffiti Tour ekibi, 2016 yılından bu yana  başkent sokaklarında yaya turları düzenleyerek turistlere Sofya’nın grafiti ve sokak sanatını gösteriyorlar. O gün bugündür yıl boyu düzenlenmeye devam eden turlar, her yabancının başkentin gerçek simasını görebilmesi için İngiliz dilinde ve tamamen ücretsiz olarak yapılmaktadır.

Yıllar içinde gençlerin fikri, grafiti sanatına adanan farklı festival, sergi, etkinlik, master class ve film gösterimlerini destekleyen bir kültür kuruluşunun oluşturulmasına dönüştü. Kısa süre önce ise şu ana kadar gerçeğe dönüşen en büyük hayalleri olan Sofya Sokak Sanatı Antolojisi, kitapçı raflarında yerini aldı. Bulgarca ve İngilizce olmak üzere iki dilde yayınlanan antoloji, son 30 yılda bu türden tek kitaptır.

“Sofia Urban Art” başlıklı olan kitap, geçen yüzyılın 90’lı yıllarından bugüne kadar Sofya’da grafiti sanatının gelişmesini konu ediyor. En önemli sanatçı ve yerlerin, bu resimlerin yeni yüzyılın ilk yıllarında ilgili yerin subkültürünün bir parçası haline gelmesi, daha sonra da festivallerin ve bugün gördüğümüz geniş çaplı duvar yazılarının ortaya çıkması ile yaşanan grafiti patlamasına gelinceye kadar bu alanda yaşananların sistemli olarak anlatılması yönünde çaba harcadık. Biz de yirmi yıldır bu sanatın hayranlarıyız ve dolayısıyla Sofya sokak sanatı ve grafitilerin kitaba konu olması, her zaman hayalimiz oldu. Kitabın yurt dışında da tanıtılmasını amaçlıyoruz,” şeklinde konuştu Tsvetan Bizev.

„Sofia Urban Art” antolojisinin dağıtımı, Avrupa’da en büyük grafiti ve sokak sanatı müzesi olan Amsterdam “Straat” müzesi ile ortaklık içinde yapılmaktadır.

Uzun yıllar süren bir araştırmaya, toplanan arşif kadrolarına, sanatçı ve organizatörlerle yapılan mülakatlara dayanılarak hazırlanan antolojinin 256 sayfasına özenle seçilen 600 resim yer verildi.

Ülkemizde bu tür kültürün gelişmesi açısından tarihi önem taşıyan tablo ve sanatçıların gösterilmesinin çok önemli olduğuna işaret eden Tsvetan, bu bağlamda 21. yüzyılın başında Eric 273 ve başkentte en güzel okul duvarlarının bazılarını yapan „140 Ideas“ ekibi, Bozko’nun garip yaratıkları, Nasimo ve bundan 10 yıldan uzun zaman önce Sovyet Ordusu Anıtı’na “Marvel” sinema evrenine ayak uyduracak şekilde tebdili kıyafet yaptırmaya çalışan Destructive Creation grubuna işaret etti.

• Nasimo- Bulgar graffiti kültürünün çehresidir

„Bulgaristan’ın tarz vce sanatçılar açısından bakıldığında çok ciddi bir duruşu vardır,” diyen Bizev, dünyaca ünlü olan birçok Bulgar sanatçının olduğunu ve bu bakımdan ülkemizin dünyadaki grafiti ve street art sanatı ile paralel bir seyir izledğini öne sürdü.

Resim altyapısının sağlanması açısından bakıldığında ise 2023 yılında Sofya’da ilk defa grafiti yapılmasına idari iznin verildiği bir duvarın tahsis edildiğini kaydetmek gerekir.

Grafitilerin sosyal veya siyasi bir bağlamının olmasının şart olmadığının altını çizen Bizev, bu sanat türünün şehirlerin siması ile gittikçe bütünleştiği ve turistik cazibesinin bir parçası haline geldiğini de ileri sürdü.

Bulgaristan’ın her büyük şehrinin iyi gelişimiş bir grafiti sahnesinin olduğunu ve çağdaş şehir kültürünün bir parçası olan bu sahneleri görmeyi öğrenmemizde fayda olduğunu belirten Tsvetan Bizev, 2024 yılında sokak sanatçıları camiasını birleştiren ve sokak sanatı düzetini artıran daha çok grafiti festivalinin olmasını temenni etti.

Foto: sofiagraffititour.com, FB / Sofia Graffiti Tour

Haber: Vesela Krasteva

Çeviri: Tanya Blagova