Mariya Neykova 1970’lerden 20. yüzyılın sonuna kadar Bulgar müziğinin en parlak ve özgün sanatçılarından biridir. Kendine has tarzıyla benzersiz olan yetenekli şarkıcı, 100’ün üzerinde popüler şarkının, film müziğinin bestecisi ve tiyatro gösterisinin yazarıdır.1945 yılının sonunda Plovdiv’de doğdu. Kariyeri, ilk kez seyircilerin önüne çıktığı 1968 yılında doğum günü olan 21 Aralık’ta Sofya’da “Bulgaria” salonunda başladı.  Bu konserde, Paşa Hristova, Georgi Minçev, Margarita Radinska ve “Sofya” Orkestrası ile birlikte sahne aldı ve “Stranen svyat” (Tuhaf dünya) şarkısını seslendirdi. Bulgaristan Ulusal Radyosu(BNR) için yaptığı ilk kayıt, Georgi Minçev ile seslendirdiği Petar Stupel’in” Zakısneli sreshti” (Geçikmiş görüşmeler) şarkısı oldu. Bu hit parçası 1969 yılında “Altın Orfe” ödülünü kazandı, ancak şarkıyı Mihail Belçev ile seslendirdi.

Svetozar Rusinov’un  bestelediği “Yavorova prolet” (Yavoruv’un ilkbaharı) şarkısı, Paşa Hristova, Mimi İvanova ve Mariya Neykova’dan oluşan üçlü tarafından seslendirildi ve 1970 yılında “Prolet” (İlkbahar) prestijli radyo yarışmasında birincilik kazandı. Bir sonraki 1971 yılında, Mariya Beykova ve Paşa Hristova’nın yer aldığı “Kozya pateka (Keçi patikası) yeni yıl müzikali çekildi (Yavorov baharı). Kısa bir süre sonra 21 Aralık 1971 tarihi ve Mariya’nın 26. yaş günü geldi. Mariya, müzisyenlerden, sanatçılar ve dansçılardan oluşan büyük bir grupla Bulgar kültürü festivaline katılmak için Cezayir'e gidecekti. Akşam geç saatlerde, Sofya Havalimanı'ndan kalkıştan saniyeler sonra uçak alev aldı. Mariya'nın yakın arkadaşı Paşa Hristova da dahil olmak üzere 6 mürettebat ve 24 yolcu hayatını kaybetti. 19 yolcu hayatta kaldı. Hayatta kalanların çoğu, fiziksel ve zihinsel olarak ömür boyu sakat kaldı. Mariya Neykova ağır yaralılar arasındaydı ve iyileşmesi aylar sürdü. O günden sonra bir daha doğum gününü kutlamadı.

Yaşanan trajediye rağmen, Mariya’nın kariyeri hızla devam etti. 1972 yılında “Dobar veçer, leka noşt” (İyi akşamlar, iyi geceler) “Yılın melodisi (Melodiya na godinata) televizyon yarışmasını kazandı. Aynı yıl “Koziyat rog” (Keçi boynuzu) filminin müziğini besteledi ve seslendirdi. 1973 yılında bu şarkı “Altın Orfe”  yarışmasında ikincilik ödülünü kazandı. 1975 yılında “Balkanton” ilk plakını çıkardı.

Bestelediği şarkılar arasında, 1980 yılında Orlin Goranov’un seslendirdiği “Svetat e za dvama” (Dünya iki kişiliktir) şarkısı günümüzde de son derece popülerdir. Ancak Mariya Neykova’nın besteci ve ses sanatçısı olarak dinleyicileri derinden etkileyen ve yıllara damga vuran kuşkusuz “Koziyat rog” filminin müziği ve ilk önce melodiyi, sonra şarkı sözlerini yazdığı “Dvama (İkimiz) adlı şarkısıdır.

“Keçi boynuzu” filmi günümüze dek Bulgar sinemasının en büyük başarılarından biri olarak kabul edildi. Bazıları onu “tüm zamanların en iyi Bulgar uzun metrajlı filmi” olarak nitelendirdi. Çok düşük bir bütçe ile hazırlanan film, muhteşem kurgusu ve özlü diyaloglara anlaşılması ve algılanması kolay bir yapıttır. Muhtemelen “Keçi boynuzu” dünya çapında dikkat çeken ve Bulgar tarihine ilgiyi uyandıran tek Bulgar filmidir.

Mariya Neykova’nın derinden etkileyen müziği ve “İkimiz” şarkısı Bulgar müzik kültürünün örnek hit parçalarından biridir.

Foto: BNR - arşiv,  „Boyana“ Sinema Merkezi, impressio.dir.bg, Facebook/ Български филми, YouTube

Çeviri: Ergül Bayraktar