Gabrovo’nun yakınında yer alan ve Balkanlar’ın geleneksel kültürünü araştırma merkezi olarak kurulan “Etar”Açık Hava Etnografya Müzesi’nde günümüzde Bulgaristan halkının takvimindeki gelenek ve görenekler yaşatılıyor.

6 ile 8 Eylül günleri arasında müzede 19.su düzenlenen Uluslararası Geleneksel Zanaatlar Panayırı’na Avrupa, Asya ve Afrika’dan katılan 50 kadar usta hünerlerini sergileyecek. Panayırda Bulgaristan’ın “yaşayan insan hazinelerinden” bazıları da yer alacak. Kültür Bakanlığı tarafından verilen “yaşayan hazine” unvanını taşıyanlar, az rastlanan becerilere sahip oldukları için UNESCO listesine dahil edilmektedir.

Gabrovo Bölge Etnografya Müzesi görevlisi Tihomir Tsarov, radyomuza konuşurken “yaşayan hazine” unvanının hem insanlara hem de örneğin okumaevi gibi kuruluşlara verildiğini belirtti.

"Etar” Müzesi, ailesinde eskiden beri var olan şekercilik geleneğini yaşatmaya devam eden genç usta Boyan Minchev ve mutaflık ustası Hristo Marinov olmak üzere Bulgaristan’ın ulusal envanterine iki yaşayan insan hazinesi kaydı yaptıran tek örgüt durumundadır. Panayır kapsamında yaşayan insan hazinelerine adanan bir sergi düzenleyerek el zanaatlarını çağdaş hali ile gözler önüne sereceğiz. Geleneksel olmaktan çok özel tasarım ürünü olan eserler teşhir edeceğiz.”

“Yeni Kıymetliler” Bulgaristan’ın Çağdaş Zanaatları adı ile düzenlenen teşhirde 40’dan çok usta yer almaktadır. Ellerinden çıkan eserlerin yüksek sanatsal değerinden dolayı, büyük bir bölümü, İsviçre merkezli “Michelangelo” Vakfının Homo Faber Guide kataloğuna dahil edilmiş bulunuyor.

“Etır” Müzesi çarşısındaki evlerden birinde “Geleneklerin Ruhu” adı altında tertip edilen diğer bir sergide gösterilen fotoğraflar ise ziyaretçileri, Bulgaristan’ın farklı yerlerinde yapılan esnaf etkinliklerine götürecek. Zanaatlar Panayırı kapsamında ayrıca somut olmayan kültür mirası konulu bir bilim forumu da yapılacak.

Üç gün sürecek olan panayır programının önemli bir kısmını müzik oluşturuyor. “Etar” Açık Hava Etnografya Müzesi’nde büyük sayıda bando, etnorock tarzında müzik yapan “Balkancı” grubu, “Foli Ba” vurmalı çalgılar grubu ve yine “yaşayan hazine” unvanlı Devin gaydacıları sahne alacaklar.

Vraçeş köyünden olup ata yadigarı fıçıcılık işini yaşatan usta gibi panayırda uzun zamandır gösterilmeyen zanaatlar da bu sefer temsil edilecek.

" Küstendil yöresine has olan dokumacılık geleneğini muhafaza eden Madlen Bojilova da hünerlerini gösterecek. “Kemer dokumacılığı ve yün ile ipek eğirme” denen kadim ve spesifik bir tekniği hayata döndüren Madlen de “yaşayan hazine” unvanını taşıyor. Ustalık yeteneğini ailesinden devralan dokumacı, becerilerini geliştirerek inanılmaz yüksek düzeye taşımıştır.”

19. Uluslararası Zanaatlar Panayırının özel konukları arasında ayrıca Jabokrat köyü kadınları da yer alacak.

“Saglasie 2007” okumaevi tarafından muhafaza edilen bir canlı gelenek olan Küstendil tarzı yeşil börek yapımındaki incelikler, Jabokrat kadınlarının da UNESCO tarafından yaşayan hazine tanınmasına sebep olmuştur. Önce oklava ile incecik yufka açılır ve üzerine mısır unu serpilir. Böreğin odun fırınında pişirilmesi şarttır. Bu vesile ile müzede bulunan fırınlardan biri üç gün boyunca yanacak.

“Etar” Müzesi’nin kaldırım sokaklarına ayak basarsanız, eski zamanlara doğru yolculuk yaparak, kendinizi Uyanış devrinden kalma bir yerleşim biriminin çarşısında, usta dükkanları ve atölyeler arasında bulursunuz. Bu sefer ayrıca otantik enstrümanlarla çalınan Batı Afrika’nın geleneksel müziğini dinleme fırsatına da sahip olursunuz.

Macaristan, Kuzey Makedonya, Malta, Romanya, Letonya, Moldova ve Bulgaristan’dan katılan boncuktan süs yapım ustaları için düzenlenen yarışma da merakla bekleniyor. 

“Etıra” Müzesi’nde düzenlenen Geleneksel Zanaatlar Panayırı, bu yıl Halk Meclisi Nataliya Kiselova’nın himayesi altında geçiyor.

Röportaj  : Desislava Shapkarova

Çeviri  : Tanya Blagova