Bulgaristan’ın Avro Bölgesi’ne katılmasına 100 günden kısa sürenin kalması, ülkedeki insanların gelirlerine, ekonomiye, yabancı yatırımlara ve çalışma piyasasındaki duruma bir kez daha göz atmamıza vesiledir.

İşverenler ve iş arayanlar arasında aracılık yapanlar, 1 Ocak’tan itibaren Bulgaristan vatandaşlarının aldıkları maaşlarla ilgili beklenmedik hiç bir gelişmenin yaşanmayacağını, euro cinsinden ödenenecek olan aylık ücretlerin nominal değerinde değişiklik olmayacağını öne sürüyorlar. Ülkemizde alınan gelirlerin AB genelinde en düşük olanlar arasında olduğu herkesçe tanınsa da Bulgaristan aynı zamanda son 5-6 yıllık dönemde ücretlere zam ve gelir artışı temposunun en yüksek olduğu ülke durumundadır.

1 Ocak 2026 tarihinden itibaren asgari ücrete getirilecek olan zammın birçok sosyal ödeneğe etkisi olacak. Çalışma ve Sosyal Politika Bakanlığı’nın önerisi, asgari ücret tutarının 1213 BGN yani 620,20 Euro olması yönündedir.

Bulgaristan’da ve Güneydoğu Avrupa’da önde insan kaynakları şirketlerinden birinin yöneticisi olan Georgi Parvanov, Bulgaristan’ın asgari ücret tutarını ortalama ücrete bağlayan AB Direktifine uymak zorunda olduğu için asgari ücrete zam getirilmesi yolu ile aslında devletin gelir artışını teşvik etmeye çalıştığını öne sürdü.

"Bu tür zamlar, yatırımcılar için sıkıntı olduğu için Bulgaristan’a gelen yatırımcıların bazıları çekilmeye başladı” diyen Parvanov, bunun özellikle çalışan sayısının büyük olduğu ve dolayısıyla ücret artışının rekabet gücünü azalttığı bazı sektörler için geçerli olduğuna dikkat çekerken otomotiv sanayi için kablo üretimi ve tekstil sanayi gibi sektörlere işaret etti. Dış kaynak kullanımında da geri çekilme süreçlerinin beklendiğini belirten insan kaynakları uzmanı, ücretlerle birlikte iş verimliliğinin artmasının önemine dikkat çekti.

Bulgaristan Sanayi Sermayesi Birliği’nin ekonomi uzmanı Vasil Velev ise ülkemizde kişi başına düşen GSYİH’ya oranla asgari ücretin AB genelinde en büyük olduğunu ileri sürerek son 3 yıllık dönemde asgari ücret artışı yüzde 55 olurken GSYİH artışının yüzde 10, verimlilik artışının ise ancak yüzde 5 olduğunu vurguladı.

İş edindirme büroları tarafından açıklanan verilere göre halihazırda açık pozisyonlarda gözle görülür düşüş izlenmektedir. Uzun zamandır ilk defa 10 binin altına düşen açık pozisyon sayısının bu büyüklükteki bir iş piyasası için epey düşük olduğunu öne süren Parvanov, iş piyasasında sonbahar ve kış mevsiminde sürecek olan ve içinde birçok zorluk barındıran hiç te kolay olmayan bir dönemin başladığını söylerken aynı zamanda en büyük iş arama sosyal medyasında kayıt yaptırmış olanlarının sayısının büyük olduğuna ve aralarında yurt dışından dönen kişilerin de arttığına dikkat çekti.

"Çelişkili bir tablo ile karşı karşıyayız. İşçi talebi çoğunlukla düşük segmentte olurken ve işçi, işletmen, her çeşit teknik uzmanlığı bulunan kişiler ve tıp kadrosu aranırken diğer tarafta yüksek segmentte yürütüm müdürü, üretim müdürü ve finans ile pazarlama yöneticileri için çok az açık pozisyon varken bu görevler için çok büyük sayıda aday var. Çalışma piyasasındaki dinamikler değişirken farklı yaştan insanlar devamlı yeni kalifiye kazanmak, yeni meslekler edinmek, ömür boyu öğrenmek mecburiyetinde olacak. Benim çalışma piyasasına şimdi girenlere olan tavsiyem, önümüzdeki yıllarda yerini yapay zekaya bırakmayacak olan uzmanlıklara yönelmeleridir. İnsanlarla çalışılan, tıpla, tarımla ve rutin olmayan işlerle ilgili meşguliyet alanları seçsinler. İngilizce’ye hakim olmak ise artık rekabet önceliği olmayıp iş piyasasında zorunlu olarak görülen bir şeydir”.

Şu anda ülkede tarım, inşaat ve otelcilik sektörlerinde büyük bir işçi açığı var. Bununla birlikte yurt dışından yurda dönenlerin sayısında patlama derecesinde artışın izlenmesi, müjde niteliği taşıyan bir durum. Bulgaristan’a dönüş prosedürü başlatanların sayısının onlarca bini bulduğunu kaydeden Parvanov, şöyle devam etti:

"Sadece bize yurt dışından dönen Bulgaristan vatandaşlarından günde 30’ar başvuru geliyor. Ayrıca İstihdam Ajansı tarafından paylaşılan çok ilginç bir istatistik verisi var, o da geçen yılda 65 yaş üzeri 10 binden çok Bulgaristan vatandaşının tam gün iş aramış olduklarıdır. Aslına bakarsak 55 yaşını geçmiş kişilerin çalışma piyasasında kalmaları, genel bir değişiklik eğiliminin parçasıdır. Farklı bir nesilden bahsediyoruz. 

Bu insanlar daha iyi görünüyor, bundan 30 yıl öncesine göre çok daha yavaş yaşlanıyorlar. Emekliliğe ayrılıp hayatın tadını çıkardığımız zamanlar geride kaldı. Bu durum, büyük enflasyon ve yetersiz emekli aylıkları gibi sebeplerin yanında ayrıca dinamik olan bu insanların kendilerini yaşlanmış ve yorun hissetmemelerinden kaynaklanıyor. Bu konuda dünya çapında büyük bir değişikliğe tanıklık edeceğiz. Dünya çapında sözüm ona “gümüş girişimcilik” olayı izleniyor. 50 yaş üstü kişiler tarafından yeni tescil ettirilen start up şirketlerinin sayısında patlama yaşanıyor” dedi insan kaynakları uzmanı Georgi Pırvanov.

Çeviri: Tanya Blagova