İngiliz serbest gazeteci ve radyo meraklısı Chrissy Brand için Bulgaristan yolculuğu, bir turizm acentesine telefon etmekle veya düşük maliyetli havayolu şirketinden uçak bileti satın almakla başlamadı. Birkaç on yıl önce sessiz bir odada, eski bir radyonun cızırtısını ve radyo dalgalarından uzak ülkelerden gelen anlaşılmaz sesleri dinlmesiyle başladı. Bu ülkelerden biri de Bulgaristan idi.

Chrissy Brand, 1936 yılından bu yana yayın yapan Bulgaristan Ulusal Radyosu’nun önce kısa dalga yayınlarından ve daha sonra podcast’lerinden hakkında çok şeyler öğrendiği Bulgaristan’ı yıılarca  ziyaret etmeyi hayal etti.

Chrissy Brand ile Sofya'da Bulgaristan Ulusal Radyosu’nun binasında buluştuk. Uluslararası radyo yayıncılığına olan sevgisinin, dünyayı gezmek ve yeni arkadaşlar edinmek için ilham verdiğini paylaşan Chirssy şunları belirtti:

“Çocukluk yıllarımda BBC'de “Annen ile dinle” adlı bir program vardı. Annem ve ben onu dinliyorduk. Sık sık eski, kocaman bir wf(wefe) radyosu olan büyükannemlerin evine giderdim. Düğmelere zar zor ulaşabiliyordum ama güzel yeşil ışıklar beni büyülüyordu. Düğmeleri çevirip şehirlerin ve ülkelerin garip isimlerini okurdum. BBC programları gibi normal radyo istasyonlarını dinlemekten daha ilginç geliyordu bana. Çok az kişinin bildiği bir kulübün üyesiymişim gibi hissediyordum."

Sofya’dan İngiltere’ye 70’lerde kurulan bağ

1970’li yılların ortalarında o zamanlar Sofya Radyosu olarak bilinen Bulgaristan Radyosu’nun frekansını keşfettiğini ifade eden Chrissy şöyle devam etti:

"Bulgaristan Radyosu’nu ilk defa 70’li yıllarda, belki 1976 yılında dinledim. İngilizce ve diğer dillerde yayın yapan ülkeleri dinleyebilmek için ilk radyomu aldım. İsveç Radyosu’nu, Prag Radyosu’nu ve Hollanda Radyosu’nu dinlemeye başladım, daha sonra Sofya Radyosu’nu keşfettim, Gerçekten bu heyecan vericiydi. O zamanlar radyo kanalı ile iletişime geçip QSL kartı alabiliyordunuz ve bu şekilde dostluklar kurabiliyordunuz. Bu his benim için çok özeldi."

QSL kartları, Bulgaristan Radyosu’nun günümüze dek göndermeye devam ettiği dinleyici geri dönüşlerinin somut bir teyididir.

Chrissy, günümüzde sayısız çevrimiçi platformunun bulunduğu rekabetçi medya ortamında, özgünlüğü ve kültürel derinliği arayanlar için ulusal radyoların ve Bulgaristan Radyosunun benzersiz sesinin son derece değerli olduğunu vurguladı.

Chrissy devamla: "Uluslararası radyo istasyonlarına her zaman sadık kaldım, zira bu uluslararası dostluk ve kültür hissini sevdim. Yayın içeriği, çoğu pop müzik ve haber radyo istasyonlarına kıyasla daha yüksek seviyede. Dolayısıyla hala İsveç Radyosu’nu, Prag Radyosu’nu ve Bulgaristan Radyosu’nu dinlemeye devam ediyorum. Bazen de Slovakya Radyosu’nu ve Tayland Radyosu’nu da dinliyorum. Bu radyo kanallarını dinleyip ve daha sonra orada insanlarla dostluk kurmak harika bir şeydir.

Chrissy, Bulgaristan Radyosu’nun web sayfasında yayınlanan “Bulgaristan’da bugün” İngilizce podcastında neler buldu?

Chrissy şöyle cevapladı: "Haberleri, özellikle diğer ülkelerde nadiren duyabileceğiniz yerel ve ulusal haberleri ilgiyle dinledim. Ama aynı zamanda sıradan insanların, ülkede yaşayan vatandaşların sesini de duyabildim – nasıl hissettikleri, ne yaptıkları, boş zamanlarını nasıl geçirdikleri hakkında fikir sahibi oldum. Ayrıca müzik de harika. Halk müziği ve pop müziğin yanı sıra müzik sahnesinde şu anda olan tüm yeniliklerin çalınmasının önemli olduğunu düşünüyorum. Bulgaristan Radyosu bu müziğin yayılması için iyi bir yol."

Bulgar müziğinin sesleri onu çocukluğundan beri büyülemiştir ve Sofya'da kaldığı otel odasında Bulgar folkloruyla ilgili bir televizyon programını görünce bile mutlu oldu.
Chrissy şöyle devam etti: “Kısa müzik performansları ve sıradan insanlarla yapılan röportajların başarının formülü olduğunu düşünüyorum. Ayrıca, dünyanın dört bir yanından yeni dinleyicilerin, “Bulgaristan'da hayat nasıl? İngilizce yayınları olduğunu bilmiyordum, böylece kolay dinleyebilirim” diyecek gençleri çekmek de önemli. Gelecek kesinlikle yeni dinleyicilerin cezbedilmesi yönünde!”

Chrissy, Spectrum Monitor adlı Amerikan radyo yayıncılığı dergisinde köşe yazarıdır ve aynı zamanda İngiliz DX Kulübü’nün iletişim dergisinin editörüdür. Yıllardır ulusal radyo yayınlarının önemini gösteren bu “romantik” hobiye adanmış radyo meraklıları grubunun bir parçasıdır.  

Sofya’nın  katman katman tarihi

Bulgaristan’ın sesleriyle ilk tanışmasından on yıllar sonra Chrissy, nihayet buraya geldi. Avrupa’yı adım adım, kıtanın manzaralarını ve kokularını içine çekerek seyahat edebilmek için uçakla değil otobüs ve trenle yolculuk yapmayı tercih etti.

Bununla ilgili Chrissy şunları söyledi: "Çok güzel! Yeni bir yere vardığınızda, hele dili anlamadığınızda, ilk başta her zaman biraz kafanız karışır. Benim Kiril alfabesi bilgilerim temel düzeyde. Ancak burası gerçekten çok güzel - geniş bulvarlar, çok sayıda tarihi binalar. Mimariyi ve farklı kültürel katmanlarını çok beğendim. Araştırmaların ve kazıların yapıldığı Serdica Antik Roma kentinin bu kadar çok korunmuş kalıntısının olması beni şaşırttı. Kalıntıların arasına inip yukarıya baktığınızda, yüzyıllar süren tarihi görüyorsunuz.”
Chrissy'nin ülke gezisinin geri kalan günleri için programında Rila Manastırı, Plovdiv, Burgas ve Karadeniz kıyısı gibi Bulgaristan Radyosu'nun sayısız QSL kartlarında veya radyo yayınlarında tanıtılan yerler var.

Geleceği beklerken: Bulgaristan Radyosu 90 yaşında

2026 yılında Bulgaristan Radyosu’nun 90. kuruluş yıldönümünü kutlanacak ve Chrissy’nin ziyareti, radyonun küresel medya dünyasındaki yerinin kanıtıdır.
Bize yönelik dileği hem bir meydan okuma hem de bir teşviktir:

“Bulgaristan Radyosu’na daha nice mutlu yıllar, daha nice başarılı yıllar ve genç nesillerle dinleyici kitlesini genişletme fırsatları diliyorum, böylece dünyanın dört bir yanından yeni insanlar programlarınızı dinleyip, ülke hakkında daha fazla bilgi edinebilir ve ziyaret edebilir!”

Foto: Rositsa Petkova ve Chrissy Brand özel arşiv

Çeviri: Ergül Bayraktar