"Η θάλασσα συνδέει τους ανθρώπους που ζουν σε κοντινά και απομακρυσμένα μέρη". Τα λόγια αυτά του βούλγαρου επιστήμονα και συγγραφέα από το Μεσαίωνα Κωνσταντίν, επισκόπου Πρεσλάβας, οδηγούν και σήμερα τους αρχαιολόγος στη μελέτη του παρελθόντος του Κόλπου της Βάρνας.

Τα αποτελέσματα των ανασκαφών και των ερευνών τους έδειξαν την σχέση ανάμεσα στους ανθρώπους του παρελθόντος και του παρόντος, τη ζωή και τα επιτεύγματα των παλαιών πολιτισμών.

"Νομίζω ότι είναι η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού και η παρουσίαση της Βουλγαρίας στο εξωτερικό θα βελτιώσει και την ζωή των Βουλγάρων που ζουν εδώ", είναι ειλικρινής ο αρχαιολόγος καθηγητής Βαλεντίν Πλετνιόφ, διευθυντής του Περιφερειακού Ιστορικού Μουσείου της Βάρνας. Έτσι ο ίδιος εξηγεί το νόημα της ανακάλυψης της αρχαίας ιστορίας και πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Βουλγαρίας.

Το 2011, επιστήμονες από τη βόρεια παράκτια πόλη συνέχισαν τις μελέτες και άσκαφες ορισμένων μεγάλων έργων προκείμενου να εμπλουτίσουν τον πολιτιστικό τουρισμό στις παράκτιες περιοχές.

"Πέμπτη αρχαιολογική σαιζόν συνεχίζουμε τις μελέτες στο κάστρο Καστρίτσι, μια από τις λίγες σωζόμενες μεσαιωνικές πόλεις-κάστρα κοντά στη θάλασσα", λέει ο καθ. Πλετνιόφ. "Το 2011, αποκαλύψαμε σχεδόν όλο το δυτικό τμήμα της πόλης, με τους τοιχους και ένα τμήμα από το λιμάνι της, καθώς και δρόμους, πλατείες, κτίρια, που είναι μοναδικά για το μέγεθός τους, περίπου 16 επί 5 μέτρων. Ήταν σε δύο ορόφους, με αποθήκες. Υπήρχαν ταβέρνες, εκκλησίες και άλλα κτίρια που συνδέονται με την αστική ζωή. Στην πραγματικότητα, βγάλαμε στην επιφάνεια μια πόλη, έτσι όπως ήταν στα χρόνια μετά τον 14ο και στις αρχές του 15ου αιώνα, οπότε και εγκαταλείφθηκε".

Από το 2005 οι αρχαιολόγοι από το μουσείο της Βάρνας ερευνούν το χώρο αυτό και βρήκαν καλά διατηρημένα μνημεία. Ο καθ. Βαλεντίν Πλετνιόφ συγκρίνει τον οικισμό Καστρίτσι με άλλο ένα διάσημο μεσαιωνικό βουλγαρικό κάστρο - Τσάρεβετς στο Βελικο Τίρνοβο. Σε αντίθεση όμως με το Τσάρεβετς, που βρίσκεται στο εσωτερικό της χώρας, η Καστρίτσι είναι παράκτια πόλη-κέντρο των εμπορικών συναλλαγών. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα περίπου 4.000 κέρματα, τα οποία οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει στη διάρκεια των ανασκαφών.

"Τα μεσαιωνικά νομίσματα, που βρέθηκαν φανερώνουν τις εμπορικές σχέσεις με όλες σχεδόν τις χώρες της Μαύρης Θάλασσας και της Μεσογείου. Έναν μικρό θησαυρό, από 166 ασημένια νομίσματα, βρήκαν οι βούλγαροι αρχαιολόγοι σε ένα βάζο, κρυμμένο στο πάτωμα ενός σπιτιού του μεσαιωνικού κάστρου και το οποίο χρονολογείται απο το 14ο αιώνα. Τα νομίσματα δε υποθέτουμε πως ανήκουν στην περίοδο της Β' Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, και συγκεκριμένα στην περίοδο του τσάρου Ιβάν Αλεξάνταρ (1331-1371) και του γιου του, Μιχαήλ Ασέν, ο οποίος έχασε τη ζωή του σε μια μάχη με τους Οθωμανούς, κοντά στη Σόφια, το 1335".

Ένα άλλο μεγάλο πλεονέκτημα του Καστρίτσι, σύμφωνα με τον Βαλεντίν Πλετνιόφ, είναι ότι βρίσκεται κοντά σε Βάρνα, η οποία ήταν γνωστή στη Δυτική Ευρώπη ως το λιμάνι της μεσαιωνικής Βουλγαρίας. Το κάστρο Καστρίτσι υπερασπιζόταν το βόρειο τμήμα του κόλπου της Βάρνας - καλό λιμάνι, προστατευμένο από τους βόρειους ανέμους, που είναι πολύ επικίνδυνους στη Μαύρη Θάλασσα.

"Πολύ πλούσιο" – έτσι χαρακτήρισε το 2011, ο διευθυντής του Ιστορικού Μουσείου Βάρνας. Εκεί εργάζονται 14 αρχαιολόγοι, οι οποίοι φέτος συνέχισαν τις μελέτες και στο φημισμένο μοναστήρι Καραάτς Τεκέ στην Βάρνας. Είναι μια περιοχή περίπου 10 στρεμμάτων και έχει μια πολύ καλά διατηρημένη αρχιτεκτονική, μοναδική για τη Βουλγαρία. Σ' αυτό το έργο, οι αρχαιολόγοι σκάβουν μαζί με ομάδα από το Πανεπιστημίο του Βελίκο Τίρνοβο, με επικεφαλής τον καθηγητή Καζιμίρ Ποπκωνσταντίνοφ.

"Βρήκαμε διατηρημένους τοίχους των κτιρίων του μοναστηριού ύψους 3 μέτρων, και μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι το μεγαλύτερο μοναστήρι έξω από την πρωτεύουσα της Βουλγαρίας", λέει ο καθηγητής Βαλεντίν Πλετνιόφ. Οι επιστήμονες λένε ότι έχει μείνει ο τσάρος Βόρις Α' ο οποίος καθιέρωσε τον χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία στα εδάφη μας, εκείνη την εποχή χτίστηκε και το μοναστήρι. Απόδειξη τούτου ήταν η ανακαλυμμένη στις αρχές του 20ου αιώνα από τον Κάρελ Σκόρπιλ (ιδρυτής της αρχαιολογικής επιστήμης στη Βουλγαρία), σφραγίδα του τσάρου Βόριδος. Σ' αυτή είναι εικονισμένη η Παναγία από τη μία πλευρά και ο Ιησούς Χριστός από την άλλη. Όπως θεωρούν οι ερευνητές, η Θεοτόκος είναι προστάτρια της οικογένειας του τσάρου, ενώ το μοναστήρι κοντά στην Βάρνα ήταν της Υπεραγίας Θεοτόκου.

"Αναμένουμε όπως στο Ευξείνογκραντ, στο οποίο βρίσκονται σε εξέλιξη ένα μεγάλο διεθνές έργο για την προσαρμογή, την αποκατάσταση και συντήρηση των αρχιτεκτονικών και ιστορικών μνημείων, το 2012 και ο δήμος Βάρνας να κερδίσει διαγωνισμό για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και να συμπεριληφθεί το μοναστήρι στα τουριστικά δρομολόγια. Η ιδέα είναι να κάνουμε γύρο με τίτλο "Τα Μεσαιωνικά μοναστήρια της Βάρνας", λέει ο Βαλεντίν Πλετνιόφ και αναφέρει ένα άλλο μοναστήρι, όπου οι αρχαιολόγοι συνέχισαν εργασίες και κατά το 2011.

Πρόκειται για το μοναστήρι Αλαντζά χτισμένο ολόκληρο μέσα σε βράχους. "Είναι το σύμβολο της βουλγαρικής ακτής της Μαύρης Θάλασσας, το οποίο επισκέπτονται πολλοί τουρίστες. Τώρα ανακαινίστηκαν οι βιτρίνες, έχει καινούργιο εξοπλισμό και σύγχρονο φωτισμό και κλιματισμό. Αλλά εκτός από το μοναστήρι Αλατζά, που χρονολογείται από το 14ο αιώνα, στο μέλλον η τουριστική διαδρομή μπορεί να περιληφθεί και το Πριγκηπικό μοναστήρι του 10ου αιώνα, καθώς και το μοναστήρι, που ιδρύθηκε τον 5ο αιώνα στην τοποθεσία Τζαναβάρα στη νότια όχθη της λίμνης της Βάρνας. Σ' αυτό το σημείο τρίτο έτος ήδη οι ειδικοί μελετούν μια πολύ ενδιαφέρουσα εκκλησία, έργο από της πρώιμης μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής στη χώρα μας. Έχει μελετηθεί από τους αδελφούς Σκόρπιλ κατά την περίοδο 1916-1919. Εκεί ανακαλύφθηκε ίσως η πιο ενδιαφέρουσα λειψανοθήκη του πρώιμου Χριστιανισμού στη χώρα μας. Είναι τριπλή, διότι σ' αυτή είναι τοποθετημένη ασυμένια σαρκαφάγος, στην οποία υπάρχει χρυσό κιβώτιο με λείψανα αγίουе. Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε το όνομα του αγίου, με αποτέλεσμα αυτό το εύρημα δεν είναι πολύ δημοφιλή".

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα