Μια νεαρή βουλγάρα γυναίκα ταξίδεψε στις αρχές του περασμένου αιώνα σε πολλά εξωτικά μέρη του κόσμου. «Επί μερικά χρόνια είχα τη δυνατότητα να ταξιδέψω σ΄ αυτές τις μακρινές χώρες, αλλά όχι πλέον στα φτερά της πλούσιας φαντασίας μου, αλλά στη σκληρή πραγματικότητα - με κίνδυνο για τη ζωή μου και με πολλές επικίνδυνες περιπέτειες, ανείπωτο πόνο, βάσανα και δάκρυα», θα γράψει αργότερα η ίδια. Σήμερα, η προσωπικότητά της είναι τυλιγμένη σε μυστήριο και μόνο μια ασπρόμαυρη φωτογραφία αποκαλύπτει το πανέμορφο πρόσωπό της.

Η Λιούμπα Κουτίντσεβα διανύει δύσκολο και σκληρό, σύμφωνα με τα λόγια της, δρόμο, έναν δρόμο που την οδηγεί στον παραμυθένιο κόσμο της Συρίας, της Παλαιστίνης, της Αιγύπτου, της Αβησσυνίας, του Ιράκ, της Περσίας, του Αφγανιστάν, της Ινδίας, της Κεϋλάνης, της Βόρνεο, των Φιλιππίνων, της Κίνας, της Ιαπωνίας και σε πολλά άλλα μέρη της Άπω Ανατολής γεμάτα μυστήρια και μυστικισμό. Άρχισε να ταξιδεύει το 1929, αλλά μια δεκαετία αργότερα ηρέμησε τοπεριπετειώδες πνεύμα της.

«Η ίδια ξεκίνησε στην ηλικία μόλις δεκαεννιά χρονών, συνοδευόμενη από τον σύζυγό της και προσπάθησε να φωτογραφήσει όλα τα μέρη, από τα οποία περνά, λέει ο Μιχαήλ Γκρούεφ, πρόεδρος των Κρατικών Αρχείων. - Τις φωτογραφίες που τραβά η Λιούμπα Κουτίντσεβα τοποθετεί σε ένα άλμπουμ, το οποίο περιέχει αναθηματικές επιγραφές στα Αραβικά, Χίντι, Πάστο, Αραμαϊκά, Ιαπωνικά, Κινέζικα, κλπ. Σήμερα αυτά τα κείμενα μπορεί να εξεταστούν ως βιβλίο ξένων γλωσσών.»

Η νέα βουλγάρα διασχίζει εδάφη και θάλασσες, που εξακολουθούν να ονειρεύονται πολλές άλλες συμπατριώτισσές της. Αλλά γνωρίζει από κοντά και την άλλη πλευρά του κόσμου, για το οποίο πληρώνει με ψυχικά και σωματικά βάσανα. «Αντιμετώπισα την πιο σκληρή πραγματικότητα και μπόρεσα να δω πόσες και τι είδους κακίες υπάρχουν στον κόσμο και μέχρι που μπορεί να φθάσει η ανθρώπινη αναλγησία, απληστία, φθόνος και τα χυδαία ήθη και πάθη της ζωής.» θα γράψει η ίδια στο μοναδικό της οδοιπορικό, αφιερωμένο στην Ιαπωνία.

«Προσελκύεται από το χάρισμα των μεγάλων αντιαποικιακών ηγετών της εποχής εκείνης. Θα δείτε τις φωτογραφίες της με τον Μαχάτμα Γκάντι και την αδελφή του, με τον Τζαουαχαρλάλ Νέρου. Από την άλλη μεριά, είναι φεμινίστρια, που συμπαρίσταται στον αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών στον Τρίτο Κόσμο και τις υποστηρίζει, δημοσιεύοντας άρθρα στις μεγάλες δυτικές εκδόσεις. Έτσι, είναι μια σύγχρονη γυναίκα με τη σύγχρονη έννοια της λέξης.», θεωρεί ο Μιχαήλ Γκρούεφ.

Παραμένει ένα μυστήριο το πώς η Λιούμπα Κουτίντσεβα καταφέρνει να βρεθεί διπλά σε υψηλούς αξιωματούχους, με τους οποίους ποζάρει σε φωτογραφίες - πρόκειται για τον βασιλιά του Ιράκ Φεϊζάλ ιμπν Χουσείν, τον Σουλτάνο της Μουσκάτ και του Ομάν, τον μαχαραγιά του Μπαρόντα και πολλούς άλλους. Κατάφερε να περάσει το κατώφλι, ακόμη και των απρόσιτων χαρεμιών και να γνωρίσει από κοντά την κάθε άλλο παρά αξιοζήλευτη μοίρα των μουσουλμάνων γυναικών. Αλλά όπου και να βρίσκεται, μιλά στους συνομιλητές της για τη Βουλγαρία και τον πολιτισμό της, τραγουδώντας βουλγαρικά τραγούδια και φορώντας πάντα στο καπέλο της τη βουλγαρική σημαία.

Η ταξιδιώτισσα που γεννήθηκε το 1910 στο Βελίκο Τίρνοβο, παραμένει απολύτως άγνωστη για ολόκληρα 80 χρόνια. Μόλις σήμερα οι ιστορικοί προσπαθούν να μάθουν περισσότερα για το ασυνήθιστο πεπρωμένο της. Το λίγο γνωστό είναι ότι προέρχεται από μια οικογένεια διανοουμένων, ότι είναι απόφοιτος του γυμνασίου της Σιλίστρα, που βρίσκεται εκείνη την εποχή στο έδαφος του ρουμανικού κράτους, και αργότερα πηγαίνει στον θείο της στην Τουρκία όπου παρουσιάζει διαλέξεις για τη Βουλγαρία. Ξέρει γαλλικά , ρουμανικά, τουρκικά και ρωσικά, και στα ταξίδια της μαθαίνει αραβικά και εσπεράντο. Το 1935 φεύγει για το Παρίσι για να σπουδάσει δημοσιογραφία και εργάζεται ως ανταποκρίτρια της Le Matin. Στις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η υγεία της χειροτερεύει και μετά από απουσία δέκα ετών, επιστρέφει στη Βουλγαρία. Πεθαίνει το 1998, αλλά η ζωή της κατά την περίοδο του κομμουνιστικού καθεστώτος είναι άλλο ένα μυστήριο που πρέπει να αποκαλύψουν οι ιστορικοί.

«Δε διώκεται από τις αρχές επειδή μέχρι τον πόλεμο έχει αντιαποικιακό πάθος, φεμινιστικό, δηλαδή με την ευρύτερη έννοια της λέξης - αριστερό, αλλά όχι κομμουνιστικό. Αυτό ίσως είναι ο λόγος, που η νέα κυβέρνηση δεν την υποβάλλει σε άμεση καταπίεση, αν και η υπόλοιπη ζωή της περνά σε βαθιά αφάνεια», λέει ο Μιχαήλ Γκρούεφ.

Το 1968 η Λιούμπα Κουτίντσεβα παραδίδει τα αρχεία της στο κράτος, τα οποία τώρα παρουσιάζονται στο πλαίσιο της έκθεσης «Αποστολή ταξιδιώτης». Η έκθεση εγκαινιάστηκε τη Νύχτα των Μουσείων στην Κρατική Υπηρεσία Αρχείων.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες από την έκθεση: Ντιάνα Τσανκόβα