Ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της ιστορίας της βουλγαρικής σπηλαιολογίας είναι οι ερευνητικές αποστολές των επιστημόνων μας στην Αλβανία. Ξεκίνησαν το 1992. και συνεχίζονται εδώ και 30 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, την Αλβανία επισκέφτηκαν 405 Βούλγαροι σπηλαιολόγοι σε, συνολικά, 39 αποστολές εθνικών συλλόγων.

Ξεκίνημα

Πριν το 1989, η Αλβανία ήταν μια πολύ κλειστή χώρα και το μόνο πράγμα που γνώριζαν οι Βούλγαροι σπηλαιολόγοι ήταν ότι τα σπήλαιά της δεν είχαν εξερευνηθεί και χαρτογραφηθεί. Έτσι, με βάση γραπτές πληροφορίες για το ανάγλυφο και τις ιστορίες των ντόπιων για την παρουσία εισόδων σπηλαίων, οι Βούλγαροι ξεκίνησαν την πρώτη τους αποστολή λίγο μετά την πτώση του Σιδηρούν Παραπετάσματος το 1989. Με γνώμονα την ιδέα ότι είναι πρωτοπόροι στη σπηλαιολογία σε ξένο κράτος και ότι εκεί μπορούν να βρουν μεγάλες και βαθιές σπηλιές που ξεπερνούν τα 1000 μέτρα, οι Βούλγαροι ερευνητές πραγματοποίησαν την πρώτη τους αποστολή στην Αλβανία.

«Σε πρακτικό επίπεδο, κάθε ανακάλυψη στη σπηλαιολογία έχει τη δύναμη μιας νέας γεωγραφικής ανακάλυψης», λέει ένας από τους παλαιότερους σπηλαιολόγους και επί μακρόν επικεφαλής της Βουλγαρικής Ομοσπονδίας Σπηλαιολογίας, Αλεξέι Ζάλοφ.

• 92 χρόνια οργανωμένη σπηλαιολογία στην Βουλγαρία

«Τον Ιανουάριο του 1992, έλαβα μια επιστολή σε μια περίεργη γλώσσα, η οποία αργότερα συνειδητοποίησα ότι ήταν αλβανική. Ο τότε επικεφαλής των Αλβανών σπηλαιολόγων, μου έγραψε ότι έμαθε από κάποιους Γάλλους ότι υπάρχουν πολλοί καλοί σπηλαιολόγοι στη Βουλγαρία. Οι Γάλλοι συνάδελφοι μας έκαναν καλή διαφήμιση, λέγοντας ότι αν θέλουν να συνεργαστούν με κάποιον, να απευθυνθούν στους Βούλγαρους. Η πρώτη εντύπωση για την Αλβανία σχετίζεται με ένα μεταλλικό φράχτη - μια μέρα με ομίχλη, μια πόρτα ανοίγει και δύο συνοριοφύλακες με χοντρά ρούχα, ωτοασπίδες για το κρύο και αυτόματα σμάιζερ μας μιλάγανε, αλλά δεν τους καταλαβαίνουμε. Τότε ένας καλοντυμένος άντρας, που μιλούσε τέλεια αγγλικά, μας κάλεσε και μας ρώτησε πού πηγαίναμε, και όταν του είπαμε ότι πήγαμε να ψάξουμε για σπηλιές, κράτησε το κεφάλι του απορημένος. Αυτές ήταν οι πρώτες μας εντυπώσεις για την Αλβανία μετά τις αλλαγές».

«Το να πηγαίνεις σε σπηλιές δεν είναι σαν να πηγαίνεις μια βόλτα στα βουνά, αλλά συνδέεται με την οργάνωση και τη χαρτογράφηση αντικειμένων που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, Λέει ο Αλεξέι Ζάλοφ, ο οποίος συμμετείχα, από το 1992, σε 6 βουλγαρικές αποστολές στην Αλβανία. «Μόλις το 2002 έγινε μια διακοπή, λόγω των αναταραχών εκείνης της εποχής».

«Όμως δεν θέλω να μιλήσω για πολιτική, αλλά να πω τι συνέβη στην Αλβανία από το 1991 έως το 2022. Καταφέραμε να ανακαλύψουμε και να μελετήσουμε 268 σπήλαια και παράλληλα με τις μελέτες κάναμε δουλειά για τη μελέτη και την αναγνώριση της εκεί βουλγαρικής εθνικής μειονότητας. Πολλοί μάλιστα αναρωτήθηκαν τι θα κάνουμε στο Γκόλο Μπάρντο, μια περιοχή που κατοικείται από Βούλγαρους. Οι σπηλιές εκεί είναι μικρές κάποιοι νόμιζαν ότι ξοδεύουμε περιττά χρήματα. Εξηγήσαμε ότι αυτά τα κονδύλια δεν ξοδεμένα μάταια, γιατί είμαστε Βούλγαροι και δεν εργαζόμαστε μόνο για την εξερεύνηση των σπηλαίων, αλλά επιδιώκουμε και καθαρά βουλγαρικούς στόχους. Μόλις πριν από 6 χρόνια αναγνώρισαν τη βουλγαρική μειονότητα στην Αλβανία και είχαμε πολλά προβλήματα με τις αλβανικές αρχές. Δεν τους άρεσε το γεγονός ότι οι Βούλγαροι ήθελαν να επισκεφτούν τις περιοχές στις οποίες κατοικούσε η βουλγαρική μειονότητα. Προσωπικά με έχουν αποκαλέσει με διάφορα προσβλητικά επίθετα. Ένας από τους σπηλαιολόγους μας συνελήφθη επειδή σε μια από τις αποστολές φέραμε πολλά βιβλία στα βουλγαρικά, τα οποία είχε στείλει η τότε ΑτΔ Μπλάγκα Ντιμιτρόβα. Μεταφέραμε τα βιβλία σε κασόνια. Αλλά δεν εκτιμήθηκε το γεγονός ότι, παρόλο που μιλούν τη μητρική τους γλώσσα, εκεί, Βούλγαροι της Αλβανίας δεν την έχουν διδαχθεί ποτέ, οπότε δεν μπορούσαν να τα διαβάσουν. Όμως ο ενθουσιασμός μας ήταν τεράστιος. Θέλαμε να δώσουμε κίνητρα στους ανθρώπους. Χάρη στις αποστολές μας στην Αλβανία, όλος ο κόσμος ανακάλυψε ποιοι είναι οι Βούλγαροι σπηλαιολόγοι. Πλέον λένε ότι οι Βούλγαροι είναι οι πρώτοι εξερευνητές σπηλαίων στην Αλβανία».

• Το κίνημα των σπηλαιολόγων γιορτάζει τα 90 του χρόνια

Φωτογραφίες: αρχείο Αλεξέι Ζάλοφ, banscofilmfest.com

Κείμενο: Γκαργκάνα Μάντσεβα (από συν. της Τάνια Ιβανόβα, πρ. Horizont της ΒΕΡ)

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης