Υπάρχει ένα μέρος στη Βουλγαρία, όπου η ζωή δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά κατά τον τελευταίο μισό αιώνα και η παγκοσμιοποίηση γίνεται αισθητή ως μακρινός απόηχος. Η ανάπτυξη του τουρισμού συζητείται μόνο ως προοπτική. Πρόκειται για την πόλη Τραν που απέχει μόλις 70 χλμ. δυτικά της Σόφιας. Βρίσκεται κοντά στα σύνορα με τη Σερβία στην ορεινή περιοχή Κράιστετο που, αν και δεν είναι γνωστή στους τουρίστες, μπορεί να συναγωνίζεται ως προς τα φυσικά της δεδομένα μερικά από τα πιο φημισμένα τουριστικά μας μέρη.
Η τοπική αυτοδιοίκηση εργάζεται δραστήρια για την προώθηση του Τραν ως τουριστικού προορισμού. "Το κέντρο της πόλης μας είναι εξολοκλήρου εκσυγχρονισμένο με κονδύλια από τα ευρωπαϊκά ταμεία", εξηγεί η 21 ετών γραμματέας του δήμου, Εκατερίνα Τσβετάνοβα, η οποία είναι βέβαιη ότι το μέλλον αυτής της υπανάπτυκτης περιοχής είναι ο οικολογικός και ο αγροτουρισμός. "Υπάρχει κάποια αναζωογόνηση σ’ αυτήν την κατεύθυνση. Τώρα τελευταία όλο και περισσότεροι τουρίστες εγκαθίστανται στο καινούργιο ξενοδοχείο της πόλης. Έχουμε και δύο ξενώνες, καθώς και δύο πρόσφατα επισκευασμένα τουριστικά καταφύγια που προσφέρουν καλές ανέσεις", ισχυρίζεται η Εκατερίνα Τσβετάνοβα. 
Εκθέματα στο μουσείο της τοπικής κεραμικής στο χωριό Μπούσιντσι. Φωτογραφία: Βενέτα Νικόλοβα
Η πόλη Τραν δεν μπορεί να παραπονεθεί για την έλλειψη τουριστικών αξιοθέατων. Ένα απ’ αυτά είναι το μουσείο του γιαουρτιού στο κοντινό χωριό Στουντέν Ίζβορ που εγκαινιάστηκε το 2007. Σ’ αυτό το χωριό που κείται στο βουνό Ρούι, στο μακρινό 1878 γεννήθηκε ο Στάμεν Γκριγκόροφ, ο επιστήμονας, ο οποίος πρώτος περιέγραψε το βακτήριο Lactobacillus bulgaricus, έναν από τους μικροοργανισμούς που μετατρέπουν το φρέσκο γάλα σε γιαούρτι. Στο Μουσείο του γιαουρτιού μπορεί να δει κανείς τα παραδοσιακά σκεύη, στα οποία κάποτε, αλλά και σήμερα παρασκευάζεται το γιαούρτι. Στη βιβλιοθήκη του μουσείου διαφυλάσσεται μεγάλος αριθμός διάφορων κειμένων για το βουλγαρικό γιαούρτι – από δημοσιεύσεις του δόκτορα Στάμεν Γκριγκόροφ στον ξένο τύπο μέχρι σύγχρονες μελέτες των αντικαρκινικών ιδιοτήτων του γιαουρτιού. Κάθε χρόνο τον Ιούνιο στο μουσείο οργανώνεται Γιορτή του γιαουρτιού με διαγωνισμό παρασκευής του καλύτερου σπιτίσιου γιαουρτιού. 
Αυθεντικό εργαστήρι για κεραμικά δοχεία στο Μπούσιντσι. Φωτογραφία: Βενέτα Νικόλοβα
Επισκέπτες προσελκύει και το χωριό Μπούσιντσι που φημίζεται για την κεραμική του. Κάποτε σχεδόν σε κάθε σπίτι του χωριού υπήρχε τουλάχιστον ένας τροχός αγγειοπλαστικής. Οι ντόπιοι ήταν επιδέξιοι αγγειοπλάστες και φιλοτεχνούσαν όμορφα και λειτουργικά σκευή. Ακριβώς σε τέτοιο κεραμικό αγγείο στις αρχές του 20ου αιώνα ο Δρ Στάμεν Γγκριγκόροφ μετέφερε το γιαούρτι στη Γενεύη, για να ερευνηθεί επιστημονικά. Στο μουσείο της κεραμικής στο κέντρο του χωριού παρουσιάζονται υπέροχα δείγματα της σχολής αγγειοπλαστικής του Μπούσιντσι. 
Το σπίτι του Πέταρ Γκίγκοφ, ο οποίος υπήρξε ένας από τους γνωστότερους αγγειοπλάστες στο Μπούσιντσι. Φωτογραφία: Βενέτα Νικόλοβα
Στην περιοχή Κράιστετο βρίσκεται το παραμυθένια όμορφο φαράγγι του ποταμού Έρμα, οι βράχοι του οποίου φθάνουν 200 μέτρα στο ύψος και είναι πολύ επιβλητικοί.
"Από δω μπορεί κανείς από μια υπέροχη διαδρομή να φθάσει στο παραμεθόριο χωριό Τράνσκα Μπάνια στα ίδια τα σύνορα με τη Σερβία – η συνοριακή γραμμή περνά μέσω ενός ντόπιου σπιτιού", αναφέρει ο ξεναγός Μιχαήλ Μίχοφ. "Σε άμεση γειτνίαση περνά ο ποταμός Γιάμπλανιτσα, κατά το μήκος του οποίου υπάρχει πολύ όμορφο οικολογικό μονοπάτι. Επίκειται να δημιουργηθούν και ελκυστικές διασυνοριακές ποδηλατικές διαδρομές στην περιοχή".
Το φαράγγι του ποταμού Έρμα, Φωτογραφία: Βενέτα Νικόλοβα
Πάνω από την πόλη Τραν βρίσκεται το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής σε φυσικό σπήλαιο, όπου αυτή σύμφωνα με τον ντόπιο θρύλο κρύφθηκε γιατί διωκόταν ότι διακήρυττε τη χριστιανική πίστη. Αργότερα οι ντόπιοι μετέτρεψαν το σπήλαιο σε παρεκκλήσι και αποδέχθηκαν την αγία ως προστάτισσά τους. Ανάβουμε κερί στο στενό χώρο του παρεκκλησίου και υποσχόμαστε ότι θα ξαναγυρίσουμε σ’ αυτή την άθικτη από την αστικοποίηση και την ανθρώπινη ματαιότητα φυσική όαση.
Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα
