Tendenca e shpopullimit të Bullgarisë Veriperëndimore, e cila është rajoni më i varfër i Evropës, tashmë përhapet edhe mbi shumë rajone të tjera të Bullgarisë Veriore dhe Qendrore, si rrjetet e qyteteve Razgrad, Silistra, Lloveç, paralajmërojnë nga Instituti i Ekonomisë Tregtare. Ka qytete, të cilat për shkak të kolapsit demografik në të ardhmen e afërt nuk do të mund t’i mbulojnë kriteret për qendër rrethi.
Sipas analizatorit të Institutit të Ekonomisë Tregtare Javor Aleksiev, proceset janë natyrore duke pasur parasysh ndryshimin e modelit ekonomik. Tendenca të tilla ka edhe në shtetet e tjera të BE-së:
“Është e kuptueshme, në fillimin e shekullit të XXI-rë, kur nuk kërkohet krah pune në bujqësi, pjesa më e madhe e popullsisë të përqendrohet në qytete. Diferencat mes Sofjes dhe rajoneve të tjera të Bullgarisë dhe mes Bullgarisë Veriore dhe Bullgarisë Jugore po thellohet për shkak të politikës së gabuar regjionale.”
Pak nga pak shpopullohen jo vetëm fshatrat, por edhe tërë rrjetet. Arsyet mund të kërkohen në probleme të shumta, të pazgjidhura vite me radhë.
Nga njëra anë janë arsyet ekonomike. Shpesh vendasit i preferojnë qytetet e tjera të mëdha sepse në rajonin e tyre nuk ka vende të mira pune për shkak të mungesës së investimeve. Për firmat është e vështirë që të gjejnë krah pune me kualifikim të përshtatshëm dhe investimet bëhen gjithnjë e më pak. Kështu formohet një rreth i mbyllur dhe papunësia vazhdon të mbetet e lartë. Ndryshe nga Bullgaria Veriore, në jug gjatë vitit 2014 vëzhgohej një rimëkëmbje ekonomike. Në 7 prej rrjeteve në veri të malit Stara Pllanina (Shumen, Silistra, Razgrad, Tërgovishte, Lloveç, Vidin, Montana) punësimi i popullsisë tashmë vitin e dytë me radhë mbetet nën 40%.
Mungesa e vendeve të punës dhe e konkurrencës mes punëdhënësve e inkurajojnë ekonominë joformale. Të ardhurat e familjeve mbeten të ulëta. Kjo sjell kolaps në konsumim. Puna zhvlerësohet, klima e biznesit keqësohet dhe për këtë arsye shumica e njerëzve të moshës së aftë për punë preferojnë të marrin ndihma sociale në vend që të punojnë e të zhvillojnë biznes.
“Problemi është se gjatë viteve të fundit projektet e mëdha infrastrukturore në fushën e ndërtimit rrugor dhe hekurudhor zhvillohen kryesisht në pjesën jugore të shteti. Atje tashmë janë të dukshme rezultatet pozitive. Projektet më të mëdha në veri janë të izoluara dhe infrastruktura rrethuese nuk lejon përdorimin e tyre efektiv. I tillë është shembulli me Urën e Danubit 2 pranë qytetit Vidin, i cili është një pajisje e mirë, por rrugët në rajon nuk lejojnë përdorimin e tij me kapacitet të plotë.”
Sipas zotit Aleksiev strategjia e zhvillimit rajonal e qeverive bullgare është krejt e gabuar. Problemet shtohen edhe për shkak të shpërndarjes së mjeteve financiare në parim partiak: “Buxheti i bashkive formohet në parim administrativ. Aktualisht bashkitë marrin para nga buxheti shtetëror përmes ashtuquajturin “Fond regjional” dhe zakonisht këtu me rëndësi është përkatësia politike e kryesisë së bashkisë. Subvencionimi shtetëror duhet të rruhet vetëm në vendbanimet e vogla.”
Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova
