Vitin e kaluar investimet e drejtpërdrejta të huaja në Bullgari shënuan një rekord gjashtëvjeçar. Niveli nga 1.575 miliard euro investime të huaja u arrit që nga viti 2009 e deri tashti. Sipas shefit të Agjencisë Bullgare të Investimeve Stamen Janev kjo i detyrohet kryesisht qëndrueshmërisë politike dhe ekonomisë, e cila shënoi një rritje nga 3 për qind gjatë vitit 2015. Si rezultat i këtij stabiliteti vendi evitoi të gjitha krizat politike dhe sociale.
Pak ose shumë janë një miliard e gjysmë euro të investuara në ekonominë bullgare gjatë vitit të kaluar? Në sfondin e investimeve nga 9 miliard euro në “ballonin e ndërtimit” në vitin 2007, kjo shumë duket e vogël. Në kontekstin e produktit të brendshëm bruto, i cili tejkalon 45 miliard euro, ato investime të huaja gjithashtu nuk janë të mëdha dhe nuk mund t’i japin një shtytje të madhe ekonomisë. Sidoqoftë, evidentohet një rekord gjashtëvjeçar dhe në se kjo do të kthehet në një tendencë, ajo është inkurajuese.
Rëndësia e investimeve të drejtpërdrejta të huaja në Bullgari bëhet më e qartë pasi evidentohet, se ekonomia bullgare është pak e kapitalizuar. Kjo do të thotë, se kapitalet vendore nuk janë mjaftë për investime të rëndësishme. Kështu që në këtë drejtim duhet t’u shpresohet investimeve të drejtpërdrejta të huajadhe fondeve evropiane. Përsa iu përket absorbimit të subvencionimeve evropiane Bullgaria shënoi rezultate relativisht të mira vitin e kaluar, duke përvetësuar më se 90 për qind nga mjetet e destinuara për të nga fondet e kohezionit.
Ka edhe një aspekt tjetër i rëndësishëm, kur flasim për investimet e drejtpërdrejta të huaja dhe kjo ka të bëjë me sektorët dhe degët, ku investohen ato para. Një gjë është kur investohen në biznese me vlerë të ulët të shtuar me të ardhme të paqartë dhe me pozita të pasigurta tregtare. Mirëpo një gjë tjetër është kur paratë investohen në prodhime dhe sektorë rentabël të teknologjive të larta. Në këtë rast pranë efektit direkt nën formën e rritjes së produktit të brendshëm bruto dhe krijimit të vendeve të reja të punës, duhet të shtohen edhe efektet e tërthorta, të cilët i shoqërojnë prodhimet e tilla moderne. Në rastin konkret lidhur me investimet e mëdha të drejtpërdrejta të huaja në Bullgari gjatë vitit të kaluar bëhet fjalë pikërisht për investime të tilla. Të dhënat tregojnë, se më shumë para u investuan në industrinë e ndërtimit të makinave dhe të automobilave, teknologjitë e larta, autsorsingun e proceseve biznes.
Ekspertët mendojnë, se tendenca pozitive nga viti i kaluar do të ruhet edhe gjatë vitit 2016. Nga Agjencia Bullgare e Investimeve njoftojnë se aktualisht punojnë mbi certifikimin e 14 projekteve të reja, të cilët dy-tre vitet e ardhshme do t’i sjellin Bullgarisë 200 milion euro dhe vende të reja të punës. Këtu përfshihet edhe interesi tashmë i shfaqur i huaj ndaj bujqësisë ekologjike bullgare dhe industrisë organike ushqimore bullgare, turizmit mjekësor dhe SPA fusha në të cilat Bullgaria ka pak konkurrues në Evropë. Kjo është shumë e rëndësishme, sepse investimet e drejtpërdrejta në Bullgari janë kryesisht evropiane. Ka mundësi, që në kohë të afërte në këtë grup të hyjnë edhe kinezët, të cilët tashmë ndërtuan uzinën e parë automobilistike në Bullgarinë moderne.
Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova
