Η μνήμη του Αγίου Αθανασίου του Μεγάλου τιμάται από την Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία στις 18 Ιανουαρίου όταν ο Άγιος Αθανάσιος επιστρέφει για τελευταία φορά από την εξορία στον αρχιεπισκοπικό του θρόνο, όπου με τη λαμπρότητα των λόγων του φώτισε τον ορθόδοξο λαό για λίγο ακόμη καιρό, καθώς και στις 2 Μαΐου όταν και αναπαύτηκε το 373 μ.Χ. Στο λαϊκό εορτολόγιο η γιορτή του είναι στις 18 Ιανουαρίου.
Σε ορισμένες περιοχές της χώρας, πίστευαν ότι η πανούκλα γεννιέται εκείνη την ημέρα. Προκειμένου να προστατευθούν από την επικίνδυνη ασθένεια, θυσίαζαν μια μαύρη κότα. Προετοίμαζαν τελετουργικά πιάτα, που μοιράζονταν μαζί με τελετουργικό ψωμί. Είναι επίσης δημοφιλές το έθιμο να μοιράζονται φρέσκα στρόγγυλα ψωμιά με μέλι με ένα κλαδάκι από βασιλικό στη μέση. Οι γυναίκες δεν εργάζονται, δε φτιάχνουν φασόλια και φακές.
Στις λαϊκές δοξασίες ο Άγιος Αθανάσιος είναι ο άρχοντας του χειμώνα. Όταν τα έξι αδέλφια μοιράζονταν τον ουρανό και τη γη, ο Άγιος Αθανάσιος πήρε τη χειμερινή παγωνιά και τα χιόνια. Την ημέρα του, ο Άγιος φοράει μεταξωτό πουκάμισο και πηγαίνει στο βουνό, όπου φωνάζει: Φύγε, χειμώνα, το καλοκαίρι να έρθει! Όταν ακούσει αυτά τα λόγια, ο χειμώνας ετοιμάζεται να φύγει και το καλοκαίρι να τον αντικαταστήσει. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο την ημέρα αυτή – Ατανάσοβντεν, αρχίζει η μετάβαση από το χειμώνα στο καλοκαίρι. Τότε διοργανώνονται συχνά γιορτές, κουρμπάνια, γιορτάζεται προς τιμήν του προστάτη της οικογένειας, της περιουσίας και των ζώων.
Τα δύο αδέλφια Αθανάσιος και Αντώνιος (η γιορτή του οποίου είναι στις 17 Ιανουαρίου) θεωρούνται προστάτες των σιδηρουργών και των κατασκευαστών μαχαιριών, που γιορτάζουν την επαγγελματική τους γιορτή στις 17 και 18 Ιανουαρίου. Θεωρούνται επίσης προστάτες των δίδυμων αδελφών και την ημέρα αυτή γίνεται τελετή αδελφοποίησης (συνήθως στη Νοτιοανατολική Βουλγαρία). Γιορτάζουν και όλοι με τα ονόματα Ατανάς, Ατανάσκα, Νάσκο, Νάσκα κλπ.
Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα
