Η εμβληματική εκκλησία στο Βελίκο Τάρνοβο «Αγ. 40 Μάρτυρες» διατηρεί ανεκτίμητες μαρτυρίες για το μεγαλείο των μεσαιωνικών ηγεμόνων μας. Ανάμεσά τους είναι οι στήλες του Χαν Ομουρτάγ (815-831) και του Τσάρου Ιβάν Ασέν Β' (1190-1241) με την περίφημη επιγραφή σε 13 γραμμές, που διακηρύσσει στα βουλγαρικά τη μεγάλη νίκη των Βουλγάρων στην Κλοκότνιτσα.
Κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές του ναού ανακαλύφθηκαν οι τάφοι του Τσάρου Καλογιάν (1197-1207), καθώς και του Τσάρου Ιβάν Ασέν Β' και της συζύγου του Άννας Μαρίας. «Ο Ιβάν Ασέν Β' είναι ένας από τους μεγαλύτερους Βούλγαρους ηγεμόνες, γιατί στην εποχή του η Βουλγαρία συνόρευε με τρεις θάλασσες και ήταν μια μεγάλη αυτοκρατορία στα Βαλκάνια» δήλωσε ο Δρ Ιβάν Τσάροφ, διευθυντής του Περιφερειακού Ιστορικού Μουσείου στο Βελίκο Τάρνοβο. Επιστρέφοντας από τον νικηφόρο πόλεμο, ο ηγεμόνας αποφάσισε ότι πράγματι οι άγιοι 40 μάρτυρες ήταν στο πλευρό του και είχαν υποστηρίξει τον στρατό του. «Για τον λόγο αυτό, αυτή έγινε η κύρια εκκλησία της πρωτεύουσας του Τάρνοβο» λέει ο ιστορικός. Στα μέσα του 13ου αιώνα γύρω από το ναό ιδρύθηκε η βασιλική μονή «Η Μεγάλη Λαύρα».
«Η εκκλησία υπήρχε ως μοναστήρι μέχρι τον 15ο αιώνα, όταν μετατράπηκε σε τζαμί μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι στο ναό η οικογένεια των Ασενέβτσι έθαβαν τους Βούλγαρους βασιλείς που προέρχονταν από αυτή τη δυναστεία, τις Βουλγάρες βασίλισσες και τους στενότερους συγγενείς τους. Δυστυχώς, όταν η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί, όλοι αυτοί οι τάφοι καταστράφηκαν. Μέχρι σήμερα, έχουν διασωθεί σχετικά λίγα τεχνουργήματα. Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ο τάφος του Βούλγαρου βασιλιά Καλογιάν, μαζί με την περίφημη σφραγίδα-δαχτυλίδι του.
Κατά τον σεισμό του 1327, ο ναός καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς. Τον 14ο αιώνα, ωστόσο, αναστηλώθηκε και στη συνέχεια ανοικοδομήθηκε πολλές φορές. Παρά τις αντιξοότητες του χρόνου, η εκκλησία διατήρησε ανεκτίμητα κειμήλια που σχετίζονταν με την παράδοση της Καλλιτεχνικής Σχολής του Τάρνοβο και είχε σοβαρή επίδραση στην ανάπτυξη της βουλγαρικής ζωγραφικής μέχρι τον 17ο αιώνα.
Η εκκλησία «Αγ. 40 μάρτυρες» συνδέεται με ένα άλλο σημαντικό γεγονός στη βουλγαρική ιστορία. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1908, στο προαύλιο της εκκλησίας, ο πρίγκιπας Φερδινάνδος εξέδωσε ένα μανιφέστο με το οποίο κήρυξε την ανεξαρτησία της Βουλγαρίας μετά από πέντε αιώνες Οθωμανικής κυριαρχίας.
Με την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας η Βουλγαρία αρχίζει να συμμετέχει ισότιμα στις διεθνείς σχέσεις
«Η εκκλησία αναστηλώθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα», εξηγεί ο Δρ Τσάροφ. «Το 2005, μετά από 30 χρόνια αναστήλωσης, άνοιξε ξανά για τους επισκέπτες. Κάθε χρόνο η γιορτή του Βέλικο Τάρνοβο (22 Μαρτίου) ξεκινά από αυτή την εκκλησία και συνεχίζεται στο λόφο Τσάρεβετς. Υπάρχουν επίσης χριστιανικές τελετουργίες, γενικά είναι ένα πολύ ενδιαφέρον μέρος.»
Φωτογραφίες: Ιστορικό Μουσείο του Βελίκο Τάρναβο
Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα
