Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Karta e dialekteve pasuron të kuptuarit tonë të gjuhës bullgare

БНР Новини
Foto: ibl.bas.bg

Bullgarishtja është një gjuhë indoevropiane me shumë dialekte. Të folmet e bullgarishtes dëgjohen jo vetëm duke udhëtuar nëpër vendin, por dhe jashtë shtetit. Të folmet arkaike hasen në rajonet e Trakisë Perëndimore, Maqedonisë, Dobruxhës Veriore, dhe në rajonet kufitare juglindore të Serbisë, të populluara kryesisht me bullgarë etnikë. Pra në çdo vend ku në të kaluarën është shtritë shteti bullgar. Sot çdokush mund të bëhet kureshtar dhe të klikojë mbi kartën interaktive të dialekteve, të hartuar nga Akademia Bullgare e Shkencave.

Në shekullin e IX-të bullgarishtja ka qenë e folme klasike e sllavishtes, por sot është një gjuhë “ekzotike” e Ballkanit, sepse dallohet nga gjuhët e tjera sllave, vë në dukje shkencëtarja Doc. Ana Koçeva nga Akademia Bullgare e Shkencave. Bullgarishtja ka tipare që nuk hasen në gjuhët sllave – nuk ka rasa, në vend të paskajores përdoret mënyra lidhore, koha e ardhme formohet në mënyrë analitike me lidhëz etj. “Kjo është e vetmja gjuhë sllavo-ballkanike në botë, pra ka tipare të gjuhëve sllave dhe njëkohësisht të gjuhëve të Ballkanit”, kategorike është Doc. Koçeva, e cila është njëra nga krijueseve të kartës së dialekteve bullgare.

Në këtë kartë janë hartuar 60 nga më se 100 të folmet e bullgarishtes. Po të klikoni mbi kartën interaktive, do të dëgjoni disa shprehje dialektore. Incizimet audio janë bërë nga shkencëtarët, të cilët kanë marrë intervistë me presona që flasin dialekt. Të folmet e bullgarishtes nuk kanë shumë dallime me njëra-tjetrën për sa i përket morfologjisë, por dallimet fonetike dhe leksikore janë të dukshme.

“Pikërisht mbi këto dallime është bërë ndarja dialektore e gjuhës bullgare – thotë Doc. Koçeva. – Nga karta e dialekteve bullgare mësojmë se cilat janë të folmet arkaike. Me ngjyrën e kuqe janë shënuar të folmet të cilat i afrohen gjendjes së gjuhës së vjetër bullgare. Ndërsa në ngjyrën blu dhe vjollcë janë shënuar të folmet të cilat kanë pësuar ndryshime të dukshme nga bullgarishtja e vjetër. Gjejmë po ashtu veçori dialektore për të cilat ka informacione suplementare pasi klikohet mbi simbolin “libër”. Po të klikoni mbi simbolin “mikrofon” do të dëgjoni shprehje autentike. Edhe sot e kësaj dite me kolegët nga Akademia Bullgare e Shkencave zhvillojmë ekspedita linguistike për të parë se ç’po ndodh me të folmet e bullgarishtes në terren. Pra, kjo kartë interkative është me zë.”

Karta e dialekteve bullgare është me prioritet të pasurohet. Çdokush i cili interesohet me ruajtjen e gjuhës sonë mund të dorëzojë incizim të të folmeve bullgare.

Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Rajna Manxhukova

Rajna Manxhukova: Dua që lufta të mos ndajë komunitetin bullgar të besarabëve në Ukrainë dhe Moldavi

Bullgarët e Besarabisë janë "pjesë e pandashme e fuqisë kombëtare bullgare, e bashkësisë shpirtërore dhe kulturore bullgare. Ata do të mbeten sepse lidhja mes nesh dhe tyre është e pathyeshme" - shkroi numri i vetëm i gazetës "Besarabia Bullgare",..

botuar më 24-10-29 2.30.MD

Zgjedhjet përfunduan, në pritje të zgjedhjeve të tjera!

Votë inercie. Votë me pikën e fundit të shpresës se nesër çdo gjë do të jetë mirë dhe ne do të takohemi për zgjedhje pas katër vitesh. Një votë inati për politikanët, për ne, për të tjerët që nuk kanë votuar. Qëndrimet janë shumë të ndryshme -..

botuar më 24-10-29 7.30.PD

Një numër rekord Shqiponjash Perandorake të Lindjes kanë lindur në Bullgari këtë vit

Një numër rekord Shqiponjash Perandorake të Lindjes ( Aquila heliaca ) - gjithsej 48 zogj të vegjël të specieve të rrezikuara - kanë lindur në Bullgari këtë vit. Ky është numri më i lartë i shpendëve të lindur të regjistruar nga Shoqata Bullgare..

botuar më 24-10-28 6.23.MD