Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Karta e dialekteve pasuron të kuptuarit tonë të gjuhës bullgare

БНР Новини
Foto: ibl.bas.bg

Bullgarishtja është një gjuhë indoevropiane me shumë dialekte. Të folmet e bullgarishtes dëgjohen jo vetëm duke udhëtuar nëpër vendin, por dhe jashtë shtetit. Të folmet arkaike hasen në rajonet e Trakisë Perëndimore, Maqedonisë, Dobruxhës Veriore, dhe në rajonet kufitare juglindore të Serbisë, të populluara kryesisht me bullgarë etnikë. Pra në çdo vend ku në të kaluarën është shtritë shteti bullgar. Sot çdokush mund të bëhet kureshtar dhe të klikojë mbi kartën interaktive të dialekteve, të hartuar nga Akademia Bullgare e Shkencave.

Në shekullin e IX-të bullgarishtja ka qenë e folme klasike e sllavishtes, por sot është një gjuhë “ekzotike” e Ballkanit, sepse dallohet nga gjuhët e tjera sllave, vë në dukje shkencëtarja Doc. Ana Koçeva nga Akademia Bullgare e Shkencave. Bullgarishtja ka tipare që nuk hasen në gjuhët sllave – nuk ka rasa, në vend të paskajores përdoret mënyra lidhore, koha e ardhme formohet në mënyrë analitike me lidhëz etj. “Kjo është e vetmja gjuhë sllavo-ballkanike në botë, pra ka tipare të gjuhëve sllave dhe njëkohësisht të gjuhëve të Ballkanit”, kategorike është Doc. Koçeva, e cila është njëra nga krijueseve të kartës së dialekteve bullgare.

Në këtë kartë janë hartuar 60 nga më se 100 të folmet e bullgarishtes. Po të klikoni mbi kartën interaktive, do të dëgjoni disa shprehje dialektore. Incizimet audio janë bërë nga shkencëtarët, të cilët kanë marrë intervistë me presona që flasin dialekt. Të folmet e bullgarishtes nuk kanë shumë dallime me njëra-tjetrën për sa i përket morfologjisë, por dallimet fonetike dhe leksikore janë të dukshme.

“Pikërisht mbi këto dallime është bërë ndarja dialektore e gjuhës bullgare – thotë Doc. Koçeva. – Nga karta e dialekteve bullgare mësojmë se cilat janë të folmet arkaike. Me ngjyrën e kuqe janë shënuar të folmet të cilat i afrohen gjendjes së gjuhës së vjetër bullgare. Ndërsa në ngjyrën blu dhe vjollcë janë shënuar të folmet të cilat kanë pësuar ndryshime të dukshme nga bullgarishtja e vjetër. Gjejmë po ashtu veçori dialektore për të cilat ka informacione suplementare pasi klikohet mbi simbolin “libër”. Po të klikoni mbi simbolin “mikrofon” do të dëgjoni shprehje autentike. Edhe sot e kësaj dite me kolegët nga Akademia Bullgare e Shkencave zhvillojmë ekspedita linguistike për të parë se ç’po ndodh me të folmet e bullgarishtes në terren. Pra, kjo kartë interkative është me zë.”

Karta e dialekteve bullgare është me prioritet të pasurohet. Çdokush i cili interesohet me ruajtjen e gjuhës sonë mund të dorëzojë incizim të të folmeve bullgare.

Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Angell Kurtellov

Në moshën 89-vjeçare, Angell Kurtellov, trashëgimtar i vëllezërve Milladinovi, votoi në Ohër

Dita e zgjedhjeve në kryeqytetin maqedonas Shkup kalon normalisht, pa radhë në qendrën e votimit. Rreth 50 persona kanë votuar deri në mesditë dhe pritet që deri në mbylljen e saj të jenë më shumë se 100. Në krahasim me votimin në qershor,..

botuar më 24-10-27 7.05.MD

Banorët e Sofjes janë skeptikë se do të ketë një ndryshim pas zgjedhjeve të radhës

Për të shtatën herë radhazi, brenda tre viteve, Bullgaria zgjedh sërish përfaqësues të popullit. Ashtu si në votimin e fundit në qershor të këtij viti, pjesëmarrja në votime është e ulët. Sipas një sondazhi të Radio Bullgarisë në qendër të Sofjes,..

botuar më 24-10-27 6.28.MD

“Voto me vështirësi” për të verbërit

Personat me aftësi të kufizuara në Bullgari përballen me shumë vështirësi në jetën e tyre. Por përveç pengesave thjesht fizike, ka edhe pengesa në nivelin e aksesit në informacion dhe shërbimeve administrative. Edhe në ditën e zgjedhjeve, kur të gjithë..

botuar më 24-10-27 8.30.PD