Më shtatë janar të këtij viti mbushen 155 vjet nga lindja e themeluesit të kompozimit profesional bullgar Emanuill Manollov. Pa dyshim vepra e tij më e rëndësishme është opera “Fukaresha”, e cila për fat të keq nuk është e përfunduar. Ajo është krijuar sipas një vjershe të Ivan Vazovit dhe gërsheton traditat e romancës së qytetit dhe të operës klasike italiane.

Në një intervistë, që ruhet në Fondin e Artë të Radios Kombëtare Bullgare, regjisori kinematografik Georgi Djullgerov flet për këtë vepër kaq të rëndësishme për muzikën artistike bullgare:

“Emanuill Manollov e ka kompozuar veprën “Fukaresha” në një kohë, kur nuk ka pasur as mjete financiare, as tradita në gjini. Në mbarë botën opera ka qenë në kulmin e vet, paraqitur nga disa emra të mëdhenj si Verdi, Vagner, Maskani dhe shumë të tjerë. Duke e studiuar krijimtarinë e tij, unë kuptova se megjithë disa kritika për naivitetin e veprës, “Fukaresha” është frymëzuar nga përjetimet personale të kompozitorit. Prototipi i protagonistes është nëna e Manollovit. Në operë rrëfehet se si një grua e varfër përpiqet të sigurojë para për fëmijët e saj. Në biografinë e kompozitorit ka një episod të tillë – nëna e tij, e cila nuk ka pasur mjete, që të mund të vazhdojnë arsimin e vet bijtë e saj, lë peng në një manastir afër qytetit të lindjes Gabrovo të gjitha orenditë shtëpiake. Me mjetet e marra, ajo arrin të mbërrijë bashkë me fëmijët në Kiev dhe shkon te veprimtari i njohur kishtar Josif Sokollski. Gruaja i drejton atij kërkesë për të siguruar bursë për bijtë e saj. Pasi kupton se kërkesa e saj nuk mund të plotësohet, ajo bën një hap shumë të rrezikshëm dhe në shikim të parë të papranueshëm – ajo i braktis fëmijët e veta. Disa bullgarë mirëbërës i çojnë djemtë e braktisur në Odes. Atje rrugët e tyre ndahen – Emanuill Manollov ka pasur talentin e këngëtarit dhe u gjend në Kapelën e Korit në Moskë. Në saje të talentit të tij, ai u gjend të qendër të vëmendjes dhe arriti ta vazhdojë arsimin e vet në konservator. Djali i talentuar nuk arriti ta mbarojë arsimin për shkak të shpërthimit të Luftës Serbo-Bullgare. Në vitin 1885 ai u kthye te ne.”

Pasi u kthye në atdhe, Emanuill Manollov u anëtarësua në orkestrën frymore të Regjimentit të Parë të Sofjes. Një pjesë e rëndësishme në biografinë e kompozitorit është lidhur me qytetin e Kazanllëkut. Atje ai ka kaluar disa vitet e fundit të jetës së tij, kur ka krijuar më shumë vepra. Në Fondin e Artë të Radios Kombëtare Bullgare ruhet gjithashtu tregimi i kompozitorit dhe dirigjentit Josko Josifov për meritën e madhe të Manollovit.

Ai ka jetuar dy herë në Kazanllëk – së pari ka punuar si mësues rreth vitit 1886, kurse pak më vonë u kthye përsëri dhe mbeti atje deri në vdekjen e tij në vitin 1902. Gjatë tri viteve të fundit të jetës së tij Emanuill Manollov kompozoi veprën “Fukarasha”. Në një epokë konservatore, kur rolet e femrave në teatër i interpretonin meshkujt, Manollov ishte një modernizues i vërtetë.”

Si drejtues i orkestrës së regjimentit të XXIII të Shipkës, Emanuill Manollov e përdori orkestrën frymore për të interpretuar muzikë të autorëve të njohur evropianë, si dhe vepra të veta. Gjinia kryesore në krijimtarinë e tij është kënga korale. Sipas folkloristes së njohur bullgare Elena Stoin, ai ka një kontribut të madh për zbulimin dhe incizimin e këngëve popullore në vitet kur ende nuk kishte audio-teknikë.

Ai është autor marshesh, këngësh shkollore dhe për fëmijë, ndër të cilat është “Je i bukur o atdhe”, që interpretohet nga disa breza bullgarësh të vegjël.

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva